ÿþ  

A. THðC TR NG NHîNG KHÓ KHN THÁCH THèC TRONG CÔNG TÁC HUY ØNG NGUÒN LðC Xà HØI TRâ GIÚP NG¯ÜI KHUY¾T T¬T  

I.Nh­n Ënh chung  

Ng°Ýi khuy¿t t­t là Ñi t°ãng chËu nhiÁu thiÇt thòi trong xã hÙi. ã të lâu, £ng và Nhà n°Ûc ta dành r¥t nhiÁu sñ quan tâm cho Ñi t°ãng này, tuy nhiên, do sÑ l°ãng ng°Ýi khuy¿t t­t ß n°Ûc ta còn ông, h¡n 5.3 triÇu ng°Ýi, nên ng°Ýi khuy¿t t­t g·p nhiÁu khó khn, nh¥t là trong v¥n Á huy Ùng các nguÓn lñc të xã hÙi trã giúp hÍ hoà nh­p cÙng Óng cing nh° phát huy tiÁm nng cça chính ng°Ýi khuy¿t t­t. Nhïng khó khn mà ng°Ýi khuy¿t t­t ß ViÇt Nam g·p ph£i trong công tác huy Ùng nguÓn lñc xã hÙi mà ng°Ýi khuy¿t t­t g·p ph£i là: Nh­n théc cça xã hÙi vÁ v¥n Á ng°Ýi khuy¿t t­t còn h¡n ch¿; Sñ thi¿u Óng bÙ trong hÇ thÑng chính sách khi¿n nhiÁu ng°Ýi khuy¿t t­t g·p trß ng¡i hoà nh­p; Huy Ùng sñ çng hÙ të b£n thân nÙi lñc các c¡ quan tÕ chéc trong n°Ûc ch°a nhiÁu; Ch°a bi¿t sí dång có hiÇu qu£ nguÓn çng hÙ të các tÕ chéc quÑc t¿ mà nguyên nhân chính là do nng lñc qu£n lý; iÁu kiÇn giao thông ch°a ti¿p c­n; Các chính sách an sinh xã hÙi nh° giáo dåc, y t¿, viÇc làm còn ch°a i vào chiÁu sâu và hiÇu qu£; B£n thân nhiÁu ng°Ýi khuy¿t t­t còn ch°a kh³ng Ënh °ãc ti¿ng nói cça chính mình trong xã hÙi do m·c c£m, tñ ti& . Nhìn chung, nhïng khó khn là vô cùng, ngay c£ vÛi nhïng ng°Ýi không ph£i khuy¿t t­t, vì v­y, trong khuôn khÕ cça ch°¡ng trình, Ã i °ãc mÙt cách có trÍng tâm, tôi xin nói ¿n bÑn ph§n chính:  

I.C¡ ch¿ chính sách dành cho ng°Ýi khuy¿t t­t  

1. TÕng quan  

Cho ¿n nay, vn b£n pháp lu­t §y ç và có hiÇu lñc rÙng rãi vÁ v¥n Á ng°Ýi khuy¿t t­t duy nh¥t là pháp lÇnh cça U÷ ban th°Ýng vå QuÑc HÙi vÁ Ng°Ýi tàn t­t (06/1988/PL-UBTVQH10, ngày 30 tháng 07 nm 1998). Pháp lÇnh cing ã Á c­p ¿n nhiÁu chính sách dành riêng cho ng°Ýi khuy¿t t­t có liên quan ¿n y t¿, giáo dåc, hÍc nghÁ, viÇc làm, ho¡t Ùng thà dåc thà thao, ..vv.. nh°:  

1.1. Nhà n°Ûc khuy¿n khích, t¡o iÁu kiÇn thu­n lãi cho ng°Ýi tàn t­t thñc hiÇn bình ³ng các quyÁn vÁ chính trË, kinh t¿, vn hoá, xã hÙi và phát huy kh£ nng cça mình à Õn Ënh Ýi sÑng, hoà nh­p cÙng Óng, tham gia các ho¡t Ùng xã hÙi.  

1.2. Ng°Ýi tàn t­t °ãc Nhà n°Ûc và xã hÙi trã giúp, chm sóc séc kho», phåc hÓi chéc nng, t¡o viÇc làm phù hãp và °ãc h°ßng các quyÁn khác theo quy Ënh cça pháp lu­t .  

1.3. Hàng nm, Nhà n°Ûc dành mÙt kho£n ngân sách và v­n Ùng xã hÙi à trã giúp ng°Ýi tàn t­t trong viÇc khám bÇnh, chïa bÇnh, phåc hÓi chéc nng, hÍc vn hoá, hÍc nghÁ, t¡o viÇc làm, tñ Õn Ënh Ýi sÑng.  

1.4. Nhà n°Ûc khuy¿n khích, t¡o iÁu kiÇn thu­n lãi cho các tÕ chéc, cá nhân trong n°Ûc và n°Ûc ngoài, ng°Ýi ViÇt Nam Ënh c° ß n°Ûc ngoài tham gia các ho¡t Ùng xã hÙi - të thiÇn trã giúp ng°Ýi tàn t­t vÛi các hình théc phù hãp.  

Bên c¡nh pháp lÇnh, mÙt sÑ các vn b£n ¡n l» t­p trung vào mÙt vài l)nh vñc viÇc làm, trã c¥p xã hÙi, vv& và g§n ây nh¥t là dñ th£o Lu­t ng°Ýi khuy¿t t­t ang chu©n bË °ãc thông qua trong nm tÛi.  

2. H¡n ch¿  

Nhìn chung, £ng và Nhà n°Ûc ã dành nhiÁu quan tâm cho l)nh vñc ng°Ýi khuy¿t t­t trong nhïng nm qua. Tuy v­y, các vn b£n thà hiÇn chính sách cça Nhà n°Ûc vÁ l)nh vñc ng°Ýi khuy¿t t­t còn ít và cho ¿n nay, nhiÁu vn b£n ã ci và không còn phù hãp vÛi tình hình hiÇn t¡i. Ví då nh°, Pháp lÇnh vÁ Ng°Ýi tàn t­t cing ã ra Ýi cách ây h¡n m°Ýi nm, nhiÁu v¥n Á dành °ãc nhiÁu quan tâm liên quan ¿n l)nh v°c ng°Ýi khuy¿t t­t nh° viÇc làm, giáo dåc, ti¿p c­n, vv.. hiÇn nay không còn phù hãp ß nhiÁu iÃm.  

II. Các ch°¡ng trình h× trã dành cho ng°Ýi khuy¿t t­t  

Các ch°¡ng trình h× trã ng°Ýi khuy¿t t­t t­p trung ß v¥n Á an sinh xã hÙi nh° b£o hiÃm y t¿, chm sóc séc kho», giáo dåc d¡y nghÁ và h°Ûng nghiÇp, giáo dåc hoà nh­p, trã c¥p xã hÙi, vv&  

G§n ây, nhiÁu c¡ quan và tÕ chéc trong cing nh° ngoài n°Ûc dành nhiÁu quan tâm h¡n cho l)nh vñc ng°Ýi khuy¿t t­t và có §u t° mß các c¡ sß giáo dåc d¡y nghÁ cho ng°Ýi khuy¿t t­t nh° d¡y tin hÍc (công nghÇ thông tin), d¡y nghÁ (may, thêu, thç công,& ). NhiÁu trung tâm phåc hÓi chéc nng và nuôi d°áng ng°Ýi khuy¿t t­t ra Ýi, nhiÁu tÕ chéc phi chính phç trong và ngoài n°Ûc có các dñ án §u t°, tài trã cho các trung tâm này.  

Bên c¡nh ó, các trung tâm t° v¥n cho ng°Ýi khuy¿t t­t cing ra Ýi nh±m áp éng nhu c§u nguyÇn vÍng cça không chÉ ng°Ýi khuy¿t t­t mà còn cça gia ình ng°Ýi khuy¿t t­t và nhïng ng°Ýi có quan tâm.  

M¡ng l°Ûi ng°Ýi khuy¿t t­t trên c£ n°Ûc ngày càng °ãc mß rÙng thông qua nhïng kênh thông tin chính thÑng nh° báo ài, ti vi, tÕ chéc vÁ ng°Ýi khuy¿t t­t,&  

G§n ây, ti¿p c­n giao thông cça ng°Ýi khuy¿t t­t cing ã °ãc quan tâm, vÛi các ch°¡ng trình nh° giao thông ti¿p c­n cho ng°Ýi khuy¿t t­t, xe bus miÅn phí t¡i Hà NÙi và T.p HÓ Chí Minh, viÇc ng kiÃm xe ba bánh cing °ãc ti¿n hành, &  

Hàng nm, ngày 18-04 °ãc l¥y là ngày ng°Ýi khuy¿t t­t ViÇt Nam, trong ngày này, nhiÁu ch°¡ng trình vÁ ng°Ýi khuy¿t t­t diÅn ra. Cùng vÛi ó, ngày 03-12 hàng nm, ngày ng°Ýi khuy¿t t­t quÑc t¿ luôn là mÙt c¡ hÙi lÛn cho t¥t c£ ng°Ýi khuy¿t t­t trên c£ n°Ûc giao l°u, chia s» và tìm ki¿m c¡ hÙi viÇc làm.  

III. Khó khn cça ng°Ýi khuy¿t t­t trong viÇc tñ v°¡n lên kh³ng Ënh mình vhoà nh­p cÙng Óng  

V°¡n lên hoà nh­p cÙng Óng là °Ûc ao, mong mÏi cça t¥t c£ ng°Ýi khuy¿t t­t. ViÇc khi¿m khuy¿t i mÙt ph§n vÁ thà ch¥t không làm m¥t i giá trË cing nh° nng lñc cça ng°Ýi khuy¿t t­t nh°ng do nhïng rào c£n vô hình nh° sñ ph­n biÇt Ñi xí të cÙng Óng cing nh° b£n thân sñ m·c c£m cça nhiÁu ng°Ýi khuy¿t t­t, viÇc hoà nh­p cÙng Óng cça nhiÁu ng°Ýi khuy¿t t­t g·p khó khn.  

Khó khn §u tiên mà ng°Ýi khuy¿t t­t g·p ph£i là sñ c£m thông cça xã hÙi vÁ tình tr¡ng khuy¿t t­t cça hÍ. NhiÁu tr» em khuy¿t t­t không thà i hÍc cing do gia ình, cha m¹ các em và chính b£n thân các em sã s½ bË b¡n bè trêu chÍc. NhiÁu ng°Ýi khuy¿t t­t không dám ¿n các n¡i công cÙng vì sã bË nhiÁu ánh m¯t à ý khi¿n hÍ c£m th¥y tñ ti. Ngay t¡i các doanh nghiÇp, ng°Ýi khuy¿t t­t t°ßng nh° °ãc nhiÁu °u ãi nh°ng thñc ch¥t hÍ l¡i g·p nhiÁu khó khn không mong ãi nh° c¡ sß v­t ch¥t, thÝi gian làm, công viÇc làm, ..vv& NhiÁu ng°Ýi khuy¿t t­t sau khi ra tr°Ýng không thà tìm cho mình mÙt công viÇc phù hãp do nhiÁu nhà tuyÃn dång ái ng¡i vÁ kh£ nng lao Ùng cça ng°Ýi khuy¿t t­t.  

Khó khn vÁ viÇc ti¿p c­n dành cho ng°Ýi khuy¿t t­t, bao gÓm ti¿p c­n thông tin vÁ các chính sách, ti¿p c­n giao thông và ti¿p c­n c¡ sß v­t ch¥t. Ng°Ýi khuy¿t t­t muÑn tham gia vào các ho¡t Ùng cça xã hÙi nh°ng hÍ l¡i không thà ti¿p c­n giao thông. Ng°Ýi khi¿m thË không thà ti¿p c­n tr°Ýng lÛp vì thi¿u giáo trình (ph§n mÁm Íc chï, chï nÕi, ..) và ch°a có ph°¡ng pháp gi£ng d¡y phù hãp.  

Ngoài ra, khó khn n±m trong chính nÙi lñc cça ng°Ýi khuy¿t t­t khi nhiÁu ng°Ýi khuy¿t t­t còn ch°a thñc sñ cÑ g¯ng à v°ãt qua khi¿m khuy¿t, hoà nh­p cÙng Óng và kh³ng Ënh b£n thân.  

IV. Ki¿n nghË và Á xu¥t  

1. Hoàn thiÇn h¡n c¡ ch¿ chính sách vÁ ng°Ýi khuy¿t t­t. S¯p tÛi ây, ó s½ là Lu­t ng°Ýi khuy¿t t­t.  

2. C§n có mÙt tÕ chéc c¥p TW, ¡i diÇn cho quyÁn lãi cça ng°Ýi khuy¿t t­t cing nh° chuyên vÁ các v¥n Á vÁ khuy¿t t­t.  

3. Hoàn thiÇn c¡ sß h¡ t§ng, giao thông, & Ã ng°Ýi khuy¿t t­t °ãc ti¿p c­n.  

4. ©y m¡nh phong trào ng°Ýi khuy¿t t­t ¿n tëng Ëa ph°¡ng, giúp ng°Ýi khuy¿t t­t tñ tin hoà nh­p cÙng Óng.  

5. Khuy¿n khích các doanh nghiÇp ánh giá, nhìn nh­n ng°Ýi khuy¿t t­t nh° là nhïng ng°Ýi có kh£ nng lao Ùng và nh­n ng°Ýi khuy¿t t­t vào làm viÇc.  

6. ©y m¡nh giao l°u, tuyên truyÁn vÁ v¥n Á ng°Ýi khuy¿t t­t à c£ cÙng Óng hiÃu h¡n và ánh giá ng°Ýi khuy¿t t­t nh° là nhïng công dân bình th°Ýng.  

Thñc tr¡ng pháp lu­t an sinh xã hÙi ß ViÇt Nam  

Þ n°Ûc ta, v¥n Á an sinh xã hÙi °ãc ·t ra të r¥t sÛm. Là mÙt n°Ûc chç y¿u là nông nghiÇp, nÁn kinh t¿ còn ch°a phát triÃn, l¡i th°Ýng ph£i gánh chËu nhiÁu thiên tai, Ëch ho¡ nên m§m mÑng vÁ an sinh xã hÙi ã có trong các câu ca dao nh°: lá lành ùm lá rách , th°¡ng ng°Ýi nh° thà th°¡ng thân , ho·c b§u ¡i th°¡ng l¥y bí cùng, tuy r±ng khác giÑng nh°ng chung mÙt giàn & các câu thành ngï ¥y ã thà hiÇn tính cÙng Óng ß n°Ûc ta; góp ph§n iÁu chÉnh các hành vi trong xã hÙi vÁ các ho¡t Ùng mang nÙi dung an sinh xã hÙi và d§n d§n °ãc Nhà n°Ûc (kà të thÝi phong ki¿n cho ¿n nay) xây dñng thành các chính sách.  

Giai o¡n (1945-1985), Nhà n°Ûc ta ban hành r¥t nhiÁu vn b£n. Có tÛi hàng ngàn vn b£n liên quan ¿n các v¥n Á xã hÙi ó là BHXH Ñi vÛi công nhân viên chéc Nhà n°Ûc; céu trã xã hÙi Ñi vÛi nhïng ng°Ýi nghèo, ng°Ýi không may bË rçi ro trong cuÙc sÑng; °u ãi xã hÙi Ñi vÛi nhïng ng°Ýi có công vÛi n°Ûc& MÙt ·c iÃm nÕi b­t cça ho¡t Ùng an sinh xã hÙi ß ViÇt Nam trong thÝi kó này là do Nhà n°Ûc thñc hiÇn. Nhà n°Ûc £m nhiÇm hai chéc nng: vëa là ng°Ýi ban hành chính sách vëa là ng°Ýi thñc hiÇn chính sách thông qua bÙ máy cça mình.  

NguÓn tài chính à thñc hiÇn an sinh xã hÙi chç y¿u là të ngân sách Nhà n°Ûc, sñ óng góp cça ng°Ýi dân là r¥t ít. VÛi c¡ ch¿ iÁu hành theo kiÃu hành chính, mÇnh lÇnh ã d«n ¿n là Nhà n°Ûc không phát huy °ãc nhïng nguÓn lñc cho ho¡t Ùng an sinh xã hÙi. VÁ phía xã hÙi thì lãng phí nguÓn lñc nh°ng phân phÑi l¡i mang tính bình quân. Còn vÁ phía ng°Ýi lao Ùng thì hoàn toàn trông chÝ, ÷ l¡i vào Nhà n°Ûc. ¿n khi £ng và Nhà n°Ûc ta thñc hiÇn °Ýng lÑi Õi mÛi, °a nÁn kinh t¿ n°Ûc ta v­n hành theo c¡ ch¿ thË tr°Ýng có sñ qu£n lý cça Nhà n°Ûc, các ho¡t Ùng an sinh xã hÙi mÛi có sñ thay Õi vÁ c¡ b£n.  

Giai o¡n 1986 ¿n nay, cing nh° các n°Ûc có nÁn kinh t¿ thË tr°Ýng, kinh t¿ thË tr°Ýng ß ViÇt Nam ã làm cho Ýi sÑng kinh t¿ xã hÙi nng Ùng h¡n, a d¡ng và phong phú h¡n. Ng°Ýi dân có nhiÁu c¡ hÙi, iÁu kiÇn h¡n à phát huy tiÁm nng séc sáng t¡o cça mình trong ho¡t Ùng s£n xu¥t kinh doanh cing nh° các ho¡t Ùng xã hÙi. M·t khác kinh t¿ thË tr°Ýng cing ·t ra nhiÁu thách théc nh°: Phá s£n, th¥t nghiÇp là nhïng nguy c¡ luôn tiÁm ©n các tÇ n¡n xã hÙi, phân hóa giàu nghèo là iÁu khó tránh khÏi& Nhïng rçi ro này làm tng nhu c§u vÁ an sinh xã hÙi cça ng°Ýi dân. ·c tr°ng c¡ b£n cça an sinh xã hÙi trong nÁn kinh t¿ thË tr°Ýng ß ViÇt Nam trong giai o¡n này là ã có sñ chuyÃn giao d§n công viÇc të Nhà n°Ûc sang cho xã hÙi, cho cÙng Óng.  

NÕi b­t nh¥t trong các bÙ ph­n an sinh xã hÙi cça ViÇt Nam ó là BHXH. ây là mÙt bÙ ph­n c¥u thành quan trÍng nh¥t cça hÇ thÑng an sinh xã hÙi nh±m góp ph§n Õn Ënh Ýi sÑng ng°Ýi lao Ùng và gia ình hÍ trong các tr°Ýng hãp: Ñm au, thai s£n, tai n¡n lao Ùng, bÇnh nghÁ nghiÇp, m¥t viÇc làm, h¿t tuÕi lao Ùng, g·p rçi ro ho·c các khó khn khác. N¿u nh° tr°Ûc ây, Ñi t°ãng BHXH ß n°Ûc ta chÉ bó h¹p trong ph¡m vi công nhân viên chéc Nhà n°Ûc, lñc l°ãng vi trang; tài chính BHXH chç y¿u là do ngân sách Nhà n°Ûc £m nh­n thì ¿n nay:  

- Ñi t°ãng tham gia BHXH mang tính xã hÙi rÙng lÛn, °ãc áp dång Ñi vÛi mÍi ng°Ýi lao Ùng trong c¡ quan, tÕ chéc, doanh nghiÇp thuÙc mÍi thành ph§n kinh t¿ sÑ ng°Ýi tham gia BHXH không ngëng tng lên hàng nm. Nm 1995, có 2,85 triÇu ng°Ýi tham gia BHXH thì ¿n cuÑi nm 2003 là 5,24 triÇu ng°Ýi.  

- Hình thành °ãc hÇ thÑng BHXH ViÇt Nam thÑng nh¥t të Trung °¡ng xuÑng Ëa ph°¡ng. VÛi hÇ thÑng tÕ chéc này, l§n §u tiên viÇc thñc hiÇn các nhiÇm vå thu BHXH chi tr£ cho các Ñi t°ãng, xét duyÇt hÓ s¡ h°ßng BHXH ã °ãc t­p trung vào mÙt §u mÑi. VÁ thñc hiÇn ch¿ Ù, n¿u tính c£ 8 nm qua, BHXH ã gi£i quy¿t cho 1.055 triÇu ng°Ýi nghÉ h°u và trã c¥p BHXH mÙt l§n, bình quân m×i nm tng 40 v¡n ng°Ýi, b±ng kho£ng 1% nguÓn lao Ùng xã hÙi. Trong khi ó, các Ñi t°ãng °ãc h°ßng trã c¥p l¡i Áu ch°a có tài kho£n cá nhân, ph°¡ng théc chi tr£ chç y¿u là chi trñc ti¿p.  

- Quù BHXH là mÙt quù tài chính Ùc l­p °ãc hình thành trên c¡ sß óng góp cça ng°Ýi lao Ùng, ng°Ýi sí dång lao Ùng và có sñ h× trã mÙt ph§n cça Nhà n°Ûc. VÛi méc óng góp 5% cça ng°Ýi lao Ùng và 15% cça ng°Ýi sí dång lao Ùng theo iÁu lÇ BHXH ã làm cho quù BHXH hình thành trên thñc t¿ và trß thành quù tài chính Ùc l­p vÛi ngân sách Nhà n°Ûc. Nh° v­y, các quan hÇ tài chính trong BHXH ã °ãc thà hiÇn rõ ràng các nguÓn thu và các kho£n chi BHXH ã °ãc cân Ñi mÙt cách tÕng thÃ. Sñ óng góp BHXH cça các bên còn thà hiÇn quyÁn lãi, ngh)a vå và trách nhiÇm cça hÍ trong BHXH.  

- ViÇc tÕ chéc BHXH °ãc t­p trung thÑng nh¥t và phân Ënh rõ chéc nng cça c¡ quan qu£n lý Nhà n°Ûc vÁ BHXH và c¡ quan qu£n lý sñ nghiÇp BHXH. Sñ qu£n lý quù BHXH t­p trung thÑng nh¥t ã t¡o iÁu kiÇn à các doanh nghiÇp thñc hiÇn tÑt ngh)a vå cça mình Ñi vÛi ng°Ýi lao Ùng, nâng cao trách nhiÇm £m b£o quyÁn lãi cho ng°Ýi lao Ùng cça c¡ quan BHXH và nâng cao hiÇu qu£ qu£n lý Nhà n°Ûc vÁ BHXH cça BÙ Lao Ùng Th°¡ng binh và Xã hÙi.  

- ViÇc thñc hiÇn các ch¿ Ù chính sách BHXH theo c¡ ch¿ mÛi dña trên nguyên t¯c có óng BHXH mÛi °ãc h°ßng các quyÁn lãi vÁ BHXH. Nguyên t¯c này ã làm thay Õi mÙt cách c¡ b£n nh­n théc cça hàng triÇu lao Ùng và ng°Ýi sí dång lao Ùng trong viÇc thñc hiÇn ngh)a vå óng BHXH, làm cho chính sách BHXH cça £ng và Nhà n°Ûc thñc sñ i vào cuÙc sÑng, b£o £m sñ công b±ng nhïng ng°Ýi lao Ùng và ng°Ýi sí dång lao Ùng vÁ ngh)a vå BHXH.  

- Nhìn chung, chính sách BHXH hiÇn hành ã góp ph§n tích cñc vào viÇc làm lành m¡nh hóa thË tr°Ýng lao Ùng ß n°Ûc ta, góp ph§n thñc hiÇn bình ³ng xã hÙi và Õn Ënh xã hÙi.  

- BHYT °ãc triÃn khai ß n°Ûc ta ¿n nay °ãc 12 nm. M·c dù nhïng nm §u còn g·p r¥t nhiÁu khó khn, song të khi Chính phç ban hành NghË Ënh sÑ 58/1998/N-CP kèm theo iÁu lÇ BHYT mÛi, công tác qu£n lý và tÕ chéc thñc hiÇn chính sách BHYT të Trung °¡ng ¿n các Ëa ph°¡ng ã i vào nÁn n¿p. BHYT vÛi b£n ch¥t nhân vn, có tính cÙng Óng cao ã áp éng °ãc nhu c§u khám chïa bÇnh cho ng°Ýi dân. SÑ ng°Ýi tham gia BHYT liên tåc tng qua các nm, kà c£ BHYT b¯t buÙc và BHYT tñ nguyÇn. N¿u nh° nm 1993 (nm §u triÃn khai BHYT) chÉ có 3,8 triÇu ng°Ýi tham gia, sÑ thu ¡t 111 t÷ Óng, thì ¿n nm 2003, sÑ ng°Ýi tham gia ã lên tÛi 16,8 triÇu ng°Ýi, chi¿m 21% dân sÑ c£ n°Ûc.  

Bên c¡nh ó, ch¿ Ù BHXH hiÇn hành ang ·t ra mÙt sÑ v¥n Á c§n có gi£i pháp phù hãp. ó là:  

- Ñi t°ãng tham gia BHXH còn r¥t h¹p. Theo báo cáo cça BHXH ViÇt Nam hiÇn nay thì c£ n°Ûc có kho£ng 39 triÇu lao Ùng, trong ó có kho£ng 9 triÇu lao Ùng có quan hÇ lao Ùng nh°ng mÛi có kho£ng 6 triÇu ng°Ýi thuÙc diÇn tham gia BHXH b¯t buÙc (chi¿m kho£ng 14% lñc l°ãng lao Ùng xã hÙi). Trong sÑ ó, chÉ có kho£ng 4,4 triÇu ng°Ýi óng BHXH mà chç y¿u là lao Ùng thuÙc khu vñc Nhà n°Ûc, sÑ lao Ùng làm viÇc ß các c¡ sß s£n xu¥t kinh doanh ngoài quÑc doanh (kà c£ liên doanh) tham gia BHXH còn th¥p, kho£ng g§n 5.000 doanh nghiÇp vÛi sÑ l°ãng ng°Ýi lao Ùng kho£ng g§n 400.000 ng°Ýi, con sÑ này chÉ chi¿m kho£ng 20% tÕng sÑ lao Ùng ngoài quÑc doanh thuÙc diÇn tham gia BHXH b¯t buÙc. Nh° v­y, còn l¡i mÙt sÑ l°ãng lÛn lao Ùng ch°a °ãc tham gia BHXH, ·c biÇt là trong các ngành nông, lâm, ng° nghiÇp, tiÃu thç công nghiÇp& ngoài quÑc doanh.  

- SÑ tiÁn nã Íng BHXH cça các ¡n vË sí dång lao Ùng të tr°Ûc ¿n nay còn r¥t lÛn làm £nh h°ßng tÛi viÇc gi£i quy¿t quyÁn lãi cça ng°Ýi lao Ùng. Tính ¿n nm 2001 °Ûc tính th¥t thu kho£ng h¡n 300 t÷ Óng. Nguyên nhân chç y¿u là ch°a có gi£i pháp tích cñc chÑng th¥t thu, ch¿ tài ch°a ç m¡nh à buÙc ng°Ýi sí dång lao Ùng thñc hiÇn ngh)a vå.  

- Méc óng BHXH hiÇn nay còn th¥p, n¿u giï nguyên t÷ lÇ 20% thì có kh£ nng bË håt quù trong t°¡ng lai.  

- Trong các ch¿ Ù BHXH hiÇn hành còn ch°a có ch¿ Ù b£o hiÃm th¥t nghiÇp, trong khi thË tr°Ýng lao Ùng bi¿n Ùng, khçng ho£ng kinh t¿, t÷ lÇ th¥t nghiÇp tng, ng°Ýi lao Ùng m¥t viÇc làm ch°a °ãc h°ßng h× trã c§n thi¿t&  

- VÁ ch¿ Ù trã c¥p tai n¡n lao Ùng bÇnh nghÁ nghiÇp: cách xác Ënh tai n¡n lao Ùng theo nh° quy Ënh hiÇn nay là ch°a rõ ràng, ·c biÇt tr°Ýng hãp tai n¡n lao Ùng trên °Ýng i të nhà ß ¿n n¡i làm viÇc và ng°ãc l¡i r¥t khó xác Ënh. ây là v¥n Á gây b¥t c­p nh¥t, có kh£ nng phát sinh tiêu cñc trong viÇc thñc hiÇn ch¿ Ù trã c¥p này. MÙt iÃm h¡n ch¿ nïa là viÇc tr£ trã c¥p tai n¡n lao Ùng và bÇnh nghÁ nghiÇp dña trên tiÁn l°¡ng tÑi thiÃu là ch°a phù hãp vÛi nguyên t¯c óng h°ßng BHXH.  

- Lo¡i hình BHYT tñ nguyÇn hiÇn nay tuy sÑ ng°Ýi tham gia tng nhanh, song méc phí ph£i óng l¡i quá th¥p (chç y¿u t­p trung ß méc të 20.000 Óng ¿n 50.000 Óng/ng°Ýi/nm), trong khi ó giá thuÑc, giá viÇn phí l¡i có xu h°Ûng tng lên ã làm £nh h°ßng trñc ti¿p ¿n ch¥t l°ãng khám chïa bÇnh.  

VÁ °u ãi xã hÙi  

KÃ të khi thành l­p n°Ûc ViÇt Nam dân chç cÙng hoà ¿n nay, £ng và nhân dân ·c biÇt chú trÍng xây dñng chính sách °u ãi Ñi vÛi ng°Ýi có công và ¡t °ãc nhïng thành tñu to lÛn. Chính sách °u ãi ng°Ýi có công không ngëng °ãc bÕ sung, sía Õi cho phù hãp vÛi tëng giai o¡n lËch sí cça ¥t n°Ûc, phù hãp vÛi iÁu kiÇn kinh t¿ xã hÙi qua tëng thÝi kó. Trong công cuÙc Õi mÛi do £ng ta khßi x°Ûng và lãnh ¡o, công tác th°¡ng binh, liÇt sù và ng°Ýi có công có b°Ûc phát triÃn mÛi vÁ ch¥t, ó là viÇc ban hành Pháp lÇnh quy Ënh danh hiÇu vinh dñ Nhà n°Ûc Bà m¹ ViÇt Nam anh hùng, Pháp lÇnh °u ãi ng°Ýi có công vÛi n°Ûc, cùng vÛi hÇ thÑng c¡ ch¿, chính sách °u ãi °ãc ban hành có tác dång to lÛn sâu rÙng vÁ chính trË, xã hÙi °ãc toàn dân h°ßng éng. Pháp lu­t °u ãi ng°Ýi có công ã °ãc xây dñng hoàn thiÇn të th¥p tÛi cao và g§n ây nh¥t là Pháp lÇnh °u ãi ng°Ýi có công, là mÙt b°Ûc ti¿n dài trong viÇc pháp iÃn hoá pháp lu­t, áp éng òi hÏi t¥t y¿u cça cuÙc sÑng, k¿ thëa nhïng m·t hãp lý, xây dñng nhïng quy ph¡m pháp lu­t mÛi trß thành công cå qu£n lý cça Nhà n°Ûc, góp ph§n Õn Ënh chính trË xã hÙi .1  

¯u ãi xã hÙi Ñi vÛi ng°Ýi có công b°Ûc §u ã b£o £m nguyên t¯c bình ³ng, công khai, công b±ng xã hÙi. Ng°Ýi có công °ãc chm lo, Án áp, Án ¡n tr£ ngh)a, ng°Ýi cÑng hi¿n hy sinh nhiÁu °ãc chm lo °u ãi nhiÁu h¡n. HÍ °ãc °u tiên, °u ãi trong giáo dåc, ào t¡o, gi£i quy¿t viÇc làm ngoài ra nhïng tr°Ýng hãp nh° th°¡ng binh n·ng, thân nhân liÇt sù, bà m¹ ViÇt Nam anh hùng °ãc °u tiên vÁ nhà ß, ¥t ß, °ãc chm lo, phång d°áng vÁ v­t ch¥t và tinh th§n cça Ëa ph°¡ng và các oàn thà xã hÙi.  

Theo thÑng kê qua viÇc tÕng k¿t cuÙc cách m¡ng chính trË cça BÙ chính trË Trung °¡ng £ng cÙng s£n ViÇt Nam có: 1,1 triÇu ng°Ýi chi¿n ¥u hy sinh, 600.000 th°¡ng binh, 300.000 ng°Ýi m¥t tích trong chi¿n ¥u; 2 triÇu ng°Ýi dân bË gi¿t h¡i; 2 triÇu ng°Ýi bË tàn t­t; 2 triÇu ng°Ýi bË nhiÅm ch¥t Ùc hoá hÍc; 500.000 tr» em bË dË d¡ng .2  

Nhïng nm qua, viÇc thñc hiÇn ch¿ Ù trã c¥p °u ãi ng°Ýi có công ã ¡t °ãc k¿t qu£ tích cñc. ã chi tr£ ch¿ Ù trã c¥p mÙt l§n cho kho£ng 3 triÇu ng°Ýi ho¡t Ùng kháng chi¿n °ãc Nhà n°Ûc khen t·ng Huân, Huy ch°¡ng tÕng k¿t thành tích kháng chi¿n. Hoàn thành tr£ trã c¥p °u ãi mÙt l§n cho kho£ng 4 triÇu ng°Ýi và kho£ng 1,5 triÇu th°¡ng binh, thân nhân liÇt sù, lão thành cách m¡ng, Bà m¹ ViÇt Nam anh hùng& ti¿p tåc h°ßng trã c¥p °u ãi hàng tháng.3 Theo sÑ liÇu thÑng kê të BÙ Lao Ùng Th°¡ng binh Xã hÙi, të nm 1996 2002 ngân sách Nhà n°Ûc ã chi tr£ trã c¥p mÙt l§n và hàng tháng cho nhïng ng°Ýi có công vÛi cách m¡ng, chi cho công tác qui t­p mÙ liÇt sù, tu bÕ ngh)a trang, nuôi d°áng th°¡ng bÇnh binh, trã c¥p cho cán bÙ i các chi¿n tr°Ýng B,C,K vÛi tÕng sÑ tiÁn lên tÛi: 14.361 t÷ Óng.  

Pháp lÇnh sau 8 nm thñc hiÇn, m·c dù có mÙt ý ngh)a và vai trò to lÛn trong Ýi sÑng xã hÙi nh°ng cing ã bÙc lÙ mÙt sÑ m·t h¡n ch¿. Pháp lÇnh ch°a ghi nh­n §y ç Ñi t°ãng h°ßng ch¿ Ù °u ãi xã hÙi. So vÛi iÁu kiÇn, tiêu chu©n, xác nh­n Ñi t°ãng ng°Ýi có công và so sánh ngay vÛi iÁu kiÇn, tiêu chu©n, xác nh­n Ñi t°ãng cå thÃ, chúng ta th¥y có nhïng Ñi t°ãng là ng°Ýi có công thñc thå l¡i không thuÙc diÇn h°ßng ch¿ Ù °u ãi qui Ënh ß Pháp lÇnh này. MÙt sÑ quy Ënh ß Pháp lÇnh vÁ iÁu kiÇn, tiêu chu©n xác nh­n ng°Ýi có công thà hiÇn chung chung, thi¿u tính cå thÃ, ch·t ch½, rõ ràng, ôi khi còn trëu t°ãng; ch¿ Ù °u ãi vÁ trã c¥p qui Ënh ß Pháp lÇnh có nhiÁu y¿u tÑ ch°a phù hãp. Các kho£n trã c¥p, phå c¥p và các kho£n chi khác cho ng°Ýi có công °ãc tính t°¡ng éng vÛi tiÁn l°¡ng. V¥n Á c¡ b£n là ch¿ Ù trã c¥p °u ãi ch°a bóc tách khÏi ch¿ Ù tiÁn l°¡ng, ch¿ Ù BHXH. Có lo¡i trã c¥p qui Ënh b¥t hãp lý.  

Sñ h¡n ch¿ nhïng v¥n Á b¥t hãp lý lÛn nh¥t ß Pháp lÇnh °u ãi ng°Ýi có công vÛi cách m¡ng là ß nhïng ch¿ Ënh °u ãi vÁ kinh t¿ xã hÙi (°u ãi ngoài trã c¥p). Ngoài ch¿ Ù trã c¥p th°Ýng xuyên, ng°Ýi có công °ãc °u ãi nhiÁu m·t cça Ýi sÑng xã hÙi. MÙt sÑ ch¿ Ù °u ãi °ãc h°Ûng d«n và thñc hiÇn nh° BHYT, giáo dåc ào t¡o và mÙt ph§n cça ch¿ Ù °u ãi nhà, ¥t. Còn khá nhiÁu ch¿ Ù °u ãi khác qui Ënh ß Pháp lÇnh không i vào Ýi sÑng. Chính vì th¿, ý ngh)a, hiÇu qu£ cça °u ãi xã hÙi bË gi£m bÛt, måc tiêu nâng cao méc sÑng ng°Ýi có công s½ còn ph£i ph¥n ¥u lâu dài. Pháp lÇnh c§n qui Ënh cå thà °u ãi cho ai, °u ãi nh° th¿ nào, trách nhiÇm thñc thi ch¿ Ù °u ãi ..v..v.. vÁ kinh t¿ xã hÙi à áp dång vào cuÙc sÑng.  

Tình hình kinh t¿ xã hÙi ã có nhiÁu thay Õi, kéo theo nhu c§u iÁu chÉnh cça pháp lu­t °u ãi xã hÙi, ·c biÇt NghË quy¿t ¡i hÙi ¡i biÃu l§n thé IX cça £ng, c°¡ng l)nh phát triÃn kinh t¿ xã hÙi cça ¥t n°Ûc nêu lên måc tiêu ¯u ãi xã hÙi ph£i phù hãp vÛi sñ tng tr°ßng kinh t¿, ti¿n bÙ và công b±ng xã hÙi thì v¥n Á sía Õi, bÕ sung Pháp lÇnh °u ãi ng°Ýi có công vÛi cách m¡ng là mÙt t¥t y¿u khách quan.  

Céu trã xã hÙi  

Trong nhïng nm qua i cùng vÛi quá trình Õi mÛi ¥t n°Ûc, xây dñng kinh t¿ thË tr°Ýng theo Ënh h°Ûng xã hÙi chç ngh)a& chúng ta ã thu °ãc nhïng thành qu£ lÛn vÁ kinh t¿, vn hoá, xã hÙi. Tuy nhiên, n°Ûc ta là n°Ûc nghèo, chËu h­u qu£ n·ng nÁ cça chi¿n tranh, thiên tai (bão låt, h¡n hán& ) th°Ýng xuyên x£y ra gây thiÇt h¡i không nhÏ vÁ ng°Ýi và tài s£n, £nh h°ßng trñc ti¿p ¿n Ýi sÑng nhân dân và iÁu kiÇn phát triÃn kinh t¿-vn hoá-xã hÙi. M·t trái cça kinh t¿ thË tr°Ýng: phân hoá giàu nghèo, ch¡y theo lÑi sÑng thñc dång suy gi£m ¡o éc, lÑi sÑng, th¥t nghiÇp& ang là nhïng nguyên nhân làm tng Ñi t°ãng xã hÙi: Ng°Ýi già cô ¡n, ng°Ýi lang thang, ng°Ýi tàn t­t, tr» em có hoàn c£nh ·c biÇt khó khn, tÇ n¡n xã hÙi& ây là nhóm Ñi t°ãng c§n có sñ h× trã vÁ v­t ch¥t và tinh th§n cça Nhà n°Ûc và xã hÙi. Theo sÑ liÇu cça BÙ Lao Ùng Th°¡ng binh và Xã hÙi, sÑ tiÁn ngân sách chi ra cho nhïng ho¡t Ùng này (chÉ tính riêng nm 2000) là 648,8 t÷ Óng và nhïng nm sau ó v«n ti¿p tåc tng. Riêng hai nm 2000 2001 ã ào t¡o và ào t¡o l¡i tay nghÁ cho g§n 800 nghìn ng°Ýi lao Ùng, kho£ng 16% sÑ ng°Ýi m¯c ph£i tÇ n¡n xã hÙi °ãc t­p trung c£i t¡o và d¡y nghÁ giúp hÍ trß l¡i con °Ýng làm n l°¡ng thiÇn.  

VÛi måc tiêu: Tng tr°ßng kinh t¿ g¯n liÁn vÛi ti¿n bÙ và công b±ng xã hÙi chúng ta ã °u tiên nguÓn lñc xã hÙi §u t° cho phát triÃn dËch vå phúc lãi xã hÙi c¡ b£n: Y t¿, giáo dåc, n°Ûc s¡ch.. do v­y Ýi sÑng v­t ch¥t, tinh th§n cça ¡i bÙ ph­n nhân dân, trong ó có nhóm ng°Ýi y¿u th¿ ã tëng b°Ûc °ãc nâng lên. i cùng vÛi §u t° phát triÃn phúc lãi xã hÙi mÙt lo¡t chính sách h× trã trñc ti¿p cing °ãc triÃn khai thñc hiÇn nh°: chính sách céu trã Ùt xu¥t, th°Ýng xuyên, chm sóc tr» em có hoàn c£nh ·c biÇt khó khn. Cå thà là mÙt hÇ thÑng vn b£n pháp quy ã °ãc xây dñng nh°: Pháp lÇnh ng°Ýi tàn t­t °ãc U÷ ban th°Ýng vå QuÑc hÙi thông qua ngày 30/7/1998, Pháp lÇnh ng°Ýi cao tuÕi °ãc U÷ ban th°Ýng vå QuÑc hÙi thông qua ngày 28/4/2000, NghË Ënh sÑ 07/2000/N-CP ngày 9/3/2000 cça Chính phç vÁ chính sách céu trã xã hÙi& Ng°Ýi ch¿t do thiên tai °ãc h× trã tiÁn thuÑc chïa bÇnh, hÙ gia ình m¥t nhà, m¥t tài s£n, ph°¡ng tiÇn s£n xu¥t, thi¿u ói& Áu có chính sách trã giúp cça Nhà n°Ûc. Ñi vÛi ng°Ýi già cô ¡n không n¡i n°¡ng tña, tr» em mÓ côi, ng°Ýi tàn t­t n·ng không có nguÓn nuôi d°áng °ãc h°ßng trã c¥p céu trã xã hÙi th°Ýng xuyên cça xã, ph°Ýng ho·c °ãc °a vào nuôi d°áng t­p trung trong các c¡ sß B£o trã xã hÙi. Ngoài ra, hÍ °ãc h× trã khám chïa bÇnh miÅn phí, giáo dåc, chÉnh hình phåc hÓi chéc nng, d¡y nghÁ, t¡o viÇc làm& và ·c biÇt th°Ýng xuyên nh­n °ãc sñ chm sóc cça cÙng Óng xã hÙi. HÇ thÑng chính sách ã thà hiÇn sñ bình ³ng, công b±ng xã hÙi.  

Tuy nhiên, các qui Ënh vÁ céu trã xã hÙi cing còn có nhïng h¡n ch¿ nh¥t Ënh nh°: SÑ Ñi t°ãng °ãc h°ßng chính sách céu trã còn quá ít, cá biÇt v«n còn có tÉnh ch°a thñc hiÇn trã c¥p céu trã xã hÙi xã, ph°Ýng ho·c ch°a nâng méc trã c¥p theo qui Ënh t¡i NghË Ënh sÑ 07/2000/N-CP. Công tác xây dñng và b£o vÇ k¿ ho¡ch ngân sách Ëa ph°¡ng cho công tác céu trã xã hÙi còn y¿u, nhiÁu Sß Lao Ùng Th°¡ng binh và Xã hÙi không quan tâm ¿n måc chi ngân sách này. Trình Ù chuyên môn, kù nng qu£n lý cça cán bÙ còn h¡n ch¿, nh¥t là Ñi vÛi sÑ cán bÙ c¡ sß (c¥p huyÇn, xã). Công tác qu£n lý, iÁu tra thÑng kê Ñi t°ãng ã °ãc quan tâm chÉ ¡o, nh°ng do thi¿u cán bÙ, ph°¡ng tiÇn và kinh phí nên làm ch°a th°Ýng xuyên và §y ç. HÇ thÑng vn b£n h°Ûng d«n ôi khi còn ch­m, nÙi dung còn có iÃm chÓng chéo. Công tác thanh tra, kiÃm tra ã °ãc ti¿n hành nh°ng ch°a triÇt Ã&  

MÙt sÑ ý ki¿n óng góp  

An sinh xã hÙi là mÙt trong nhïng chính sách xã hÙi c¡ b£n thà hiÇn °Ýng lÑi chç tr°¡ng cça £ng và Nhà n°Ûc ta h°Ûng vào måc tiêu phát triÃn con ng°Ýi, thúc ©y công b±ng và ti¿n bÙ, nâng cao ch¥t l°ãng cuÙc sÑng cça nhân dân, phù hãp vÛi iÁu kiÇn kinh t¿ xã hÙi cça ¥t n°Ûc. à chính sách này £m b£o tÑt h¡n Ýi sÑng cho ng°Ýi dân, góp ph§n tích cñc vào viÇc Õn Ënh, an toàn xã hÙi, ©y m¡nh sñ nghiÇp phát triÃn kinh t¿ cça ¥t n°Ûc thì viÇc xây dñng và hoàn thiÇn Pháp lu­t vÁ an sinh xã hÙi ß ViÇt Nam là h¿t séc c§n thi¿t.  

Thé nh¥t, vÁ nguyên t¯c lu­t an sinh xã hÙi ph£i £m b£o nhïng nguyên t¯c c¡ b£n sau ây: MÍi thành viên trong xã hÙi Áu có quyÁn °ãc h°ßng an sinh xã hÙi; Nhà n°Ûc thÑng nh¥t qu£n ý v¥n Á an sinh xã hÙi; k¿t hãp hài hoà giïa chính sách kinh t¿ vÛi chính sách xã hÙi; bình ³ng, dân chç, công khai và công b±ng xã hÙi; nguyên t¯c h°ßng thå theo óng góp k¿t hãp vÛi l¥y sÑ ông bù sÑ ít ; a d¡ng hoá, xã hÙi hoá các ho¡t Ùng an sinh xã hÙi.  

Thé hai, vÁ m·t vn b£n pháp lu­t: Ti¿p tåc ©y m¡nh ti¿n Ù xây dñng, rà soát vn b£n. Bám sát chç tr°¡ng cça £ng, Ënh h°Ûng phát triÃn kinh t¿, xã hÙi, hình thành khung chính sách, xây dñng hÇ thÑng vn b£n h°Ûng d«n thñc hiÇn cho Óng bÙ; c§n ph£i có mÙt quy Ënh ch·t ch½, nghiêm minh à xí lý nhïng ng°Ýi có hành vi vi ph¡m ¿n chính sách an sinh xã hÙi; c§n ph£i có qui Ënh trong viÇc gi£i quy¿t tranh ch¥p vÁ an sinh xã hÙi; trong t°¡ng lai chúng ta nên xây dñng mÙt chính sách tÕng thà cho v¥n Á an sinh xã hÙi và thà hiÇn chính sách ó trong mÙt ¡o lu­t vÁ an sinh xã hÙi, h¡n là °a ra các chính sách ¡n l» cho tëng m£ng nhÏ cça an sinh xã hÙi và gi£i quy¿t tëng m£ng nhÏ ó trong tëng ¡o lu­t h¡n ch¿.4  

Thé ba, vÁ c¡ ch¿ thñc hiÇn: C¡ ch¿ thñc hiÇn pháp lu­t nói chung và an sinh xã hÙi nói riêng òi hÏi hÇ thÑng pháp lu­t xây dñng trên c¡ sß phù hãp vÛi thñc tiÅn. Khi pháp lu­t an sinh xã hÙi còn nhiÁu v¥n Á c§n gi£i quy¿t thì c§n ph£i t­p trung nghiên céu hoàn thiÇn nhïng v¥n Á sau ây:  

VÁ BHXH:  

* Xây dñng và hoàn thiÇn hÇ thÑng BHXH làm cho nó trß thành trå cÙt cça m¡ng l°Ûi an sinh xã hÙi.  

* C§n mß rÙng Ñi t°ãng tham gia BHXH tÛi mÍi ng°Ýi lao Ùng, dù hÍ tham gia lao Ùng trong b¥t cé ngành nghÁ nào, thuÙc thành ph§n kinh t¿ nào, miÅn là hÍ tham gia óng góp §y ç vào quù BHXH nh° lu­t Ënh.  

* C§n ph£i qui Ënh lo¡i hình BHXH tñ nguyÇn mÙt cách cå thà à thu hút mÍi ng°Ýi tham gia BHXH. Ñi t°ãng tham gia BHXH tñ nguyÇn có thà là nông dân, xã viên hãp tác xã, lao Ùng tñ do& Méc óng BHXH cça các Ñi t°ãng này tuó thuÙc vào thu nh­p cça hÍ. M×i ng°Ýi lao Ùng có thà tñ lña chÍn các ch¿ Ù BHXH tñ nguyÇn t°¡ng tñ vÛi các ch¿ Ù cça lo¡i hình BHXH b¯t buÙc, ví då nh° ch¿ Ù h°u trí, tí tu¥t& Tuy nhiên, trong lu­t c§n ph£i ·c biÇt chú ý th¿ nào là tñ nguyÇn à khi hÍ tñ nguyÇn tham gia rÓi thì ph£i tham gia liên tåc.  

* Ti¿p tåc phát triÃn BHYT tñ nguyÇn cho nông dân, lao Ùng nông thôn và BHYT cho ng°Ýi nghèo. Nhà n°Ûc c§n ph£i §u t° và mß rÙng hÇ thÑng y t¿ cÙng Óng và Ëa ph°¡ng à cung c¥p các dËch vå y t¿ cho ng°Ýi dân.  

* C§n ph£i quy Ënh thêm vÁ ch¿ Ù b£o hiÃm th¥t nghiÇp vào các ch¿ Ù BHXH. B£o hiÃm th¥t nghiÇp °ãc quy Ënh rõ trong Công °Ûc 102 cça ILO. ây là mÙt d¡ng trã c¥p có liên quan ¿n nhiÁu l)nh vñc nh° chính sách viÇc làm, ch¿ Ù thôi viÇc. Xung quanh v¥n Á này còn có nhïng ý ki¿n khác nhau, có ý ki¿n cho r±ng b£o hiÃm th¥t nghiÇp là mÙt bÙ ph­n cça chính sách viÇc làm g¯n liÁn vÛi quá trình lao Ùng nên ph£i tÕ chéc riêng. Có ý ki¿n l¡i cho r±ng ây chÉ là mÙt bÙ ph­n cça BHXH thông qua qui Ënh trong Công °Ûc 102. Sñ không thÑng nh¥t này xu¥t phát të quan niÇm vÁ th¥t nghiÇp, ng°Ýi th¥t nghiÇp ch°a °ãc gi£i quy¿t tho£ áng. Theo chúng tôi, viÇc quy Ënh ch¿ Ù b£o hiÃm th¥t nghiÇp chÉ nên qui Ënh ß d¡ng khung chính sách trong Lu­t BHXH, à të ó có nhïng quy Ënh cå thà b±ng nhïng vn b£n d°Ûi lu­t sao cho phù hãp vÛi ·c thù cça ch¿ Ù này  

* C§n có các biÇn pháp à b£o tÓn và §u t° tng tr°ßng quù. Quù BHXH ph£i °ãc qu£n lý thÑng nh¥t dân chç và công khai. à tng nguÓn thu chi, Quù BHXH ngoài viÇc mß rÙng Ñi t°ãng tham gia còn ph£i thu úng, thu ç và xí lý nghiêm nhïng tr°Ýng hãp không óng BHXH ho·c nÙp phí BHXH kéo dài.  

* Cçng cÑ l¡i nhïng c¡ sß khám chïa bÇnh BHYT, Á cao tinh th§n trách nhiÇm cça Ùi ngi th§y thuÑc và cán bÙ qu£n lý BHYT nh±m nâng cao ch¥t l°ãng khám chïa bÇnh nh±m phåc vå cuÙc sÑng ngày mÙt tÑt h¡n, ti¿n tÛi BHYT toàn dân.  

VÁ °u ãi xã hÙi:  

* £m b£o và không ngëng tng c°Ýng sñ lãnh ¡o cça £ng Ñi vÛi viÇc xây dñng và ban hành chính sách °u ãi xã hÙi.  

* Pháp iÃn hoá §y ç, Óng bÙ pháp lu­t °u ãi, t¡o ra mÙt vn b£n pháp lu­t mÛi có tính k¿ thëa, thÑng nh¥t, hiÇu lñc pháp lý cao.  

* Các ch¿ Ù °u ãi ph£i g¯n vÛi sñ phát triÃn kinh t¿ xã hÙi cça ¥t n°Ûc, vÛi truyÁn thÑng ¡o lý, Ýi sÑng vn hoá cça dân tÙc ViÇt Nam nh° NghË quy¿t ¡i hÙi ¡i biÃu toàn quÑc l§n thé IX cça £ng ã chÉ rõ ¯u ãi xã hÙi ph£i phù hãp vÛi sñ tng tr°ßng, ti¿n bÙ và công b±ng xã hÙi .  

* Ch¿ Ù trã c¥p °u ãi xã hÙi c§n bóc tách ra khÏi ch¿ Ù tiÁn l°¡ng cça cán bÙ công chéc. Trã c¥p °u ãi qui Ënh ß Pháp lÇnh ph£i phù hãp vÛi qui Ënh t¡i Hi¿n pháp và NghË quy¿t ¡i hÙi £ng toàn quÑc và °ãc cå thà hoá t¡i HÙi nghË l§n thé VIII cça Ban ch¥p hành Trung °¡ng £ng khóa IX.  

* C§n ph£i xây dñng các quy ph¡m xác nh­n Ñi t°ãng, ch¿ Ù °u ãi vÁ trã c¥p, ch¿ Ù °u ãi ngoài trã c¥p, ch¿ Ù khen th°ßng, xí lý vi ph¡m và nhïng hình théc, ph°¡ng pháp qu£n lý Nhà n°Ûc trong l)nh vñc ng°Ýi có công.  

VÁ céu trã xã hÙi:  

* C§n ph£i mß rÙng hình théc giúp á Ñi t°ãng h°ßng trã c¥p céu trã th°Ýng xuyên nh° có chính sách khuy¿n khích Ùng viên các cá nhân, tÕ chéc tham gia thñc hiÇn xã hÙi hoá công tác céu trã xã hÙi.  

* Méc céu trã hàng tháng cho các Ñi t°ãng còn th¥p trong khi tr°ãt giá nm sau cao h¡n nm tr°Ûc, do v­y c§n ph£i có cách tính à Õn Ënh cuÙc sÑng cho hÍ.  

* Tng c°Ýng công tác kiÃm tra, thanh tra.  

* C§n ph£i rà soát, gi£m bÛt nhïng thç tåc hành chính Ñi vÛi Ñi t°ãng khi °ãc nh­n trã c¥p xã hÙi.  

* C§n ph£i ©y m¡nh công tác qu£n lý n¯m ch¯c Ñi t°ãng t¡i c¡ sß: l­p sÕ qu£n lý Ñi t°ãng t¡i xã, ph°Ýng, Ënh kó 6 tháng, 1 nm, rà soát danh sách và tÕng hãp báo cáo.  

à áp éng yêu c§u cça ¥t n°Ûc, viÇc xây dñng và hoàn thiÇn pháp lu­t an sinh xã hÙi ph£i trên c¡ sß k¿ thëa và phát huy nhïng thành tñu l­p pháp ã ¡t °ãc cing nh° iÁu chÉnh các quan hÇ mÛi theo iÁu kiÇn thñc t¿ là r¥t c§n thi¿t. An sinh xã hÙi là nhu c§u thi¿t y¿u cça con ng°Ýi. Xã hÙi càng phát triÃn, Ýi sÑng cça ng°Ýi dân nói chung và Ñi t°ãng y¿u th¿ nói riêng càng °ãc tng lên. HiÇn nay, nÁn kinh t¿ n°Ûc ta ã và ang có nhïng b°Ûc phát triÃn v°ãt b­c, tuy nhiên, tình tr¡ng phân hóa giàu nghèo, sñ b¥t bình ³ng có nguy c¡ gia tng. HÇ thÑng an sinh xã hÙi còn h¹p (nh¥t là Ñi vÛi khu vñc phi chính théc), nguÓn lñc §u t° cho trã giúp xã hÙi còn quá ít trong ó Ñi t°ãng, ph¡m vi c§n °ãc sñ b£o trã cça xã hÙi l¡i quá lÛn. Vì v­y, hÇ thÑng an sinh xã hÙi cing có sñ thay Õi theo xu h°Ûng phát triÃn chung thì mÛi có thà phù hãp. à có °ãc mÙt hÇ thÑng an sinh xã hÙi phát triÃn, ç séc chÑng á vÛi các rçi ro xã hÙi không chÉ là måc tiêu ph¥n ¥u cça m×i quÑc gia mà còn là sñ quan tâm chung cça c£ cÙng Óng quÑc t¿.