Chương I
Tính nhất nguyên của Bản ngã

1. Uddalaka nói với con mình là Svetaketu rằng: "Này Svetaketu, con hãy chuẩn bị để trở thành một môn sinh Brahman. Con phải biết tìm một người thầy xứng đáng để làm đệ tử. Vì cha sắp phải đi xa không thể dạy con được".

Thế rồi,

2. Svetaketu đến nhà một ông thầy khi cậu mới 12 tuổi và cậu đã học thánh kinh Veda, đến khi cậu trở về nhà cha mình, với vẻ nghiêm trang, tự xem mình là người hiểu biết và tỏ ra rất kiêu ngạo.

3. Cha cậu bảo: " Cha nhận thấy con tỏ ra kiêu căng, tự đắc, tự mãn lắm đấy. Vậy có bao giờ con đã được chỉ dạy rằng: "Người ta nghe tất cả những gì không thể nghe được, người ta nhận thức tất cả những gì không thể nhận thức được, người ta biết tất cả những gì không thể biết được".

Svetaketu hỏi: "Lời chỉ dạy ấy nghĩa là gì, thưa cha?"

4-6. Cha cậu đáp lại:

"Này con, cũng giống như chỉ bằng đất sét mà nhiều vật dụng được tạo ra như chúng ta đã biết, mỗi một hình dạng có một tên khác nhau, tên của mỗi cái do người ta đặt cho nó, trong khi thực chất chúng đều là đất sét.

Cũng vậy, nhờ một thanh vàng mà nhiều đồ trang sức được tạo ra như chúng ta đã biết, mỗi đồ vật ấy có hình thức khác nhau, mang một tên khác nhau do người ta đặt cho, nhưng thực chất tất cả chúng đều là vàng.

Cũng vậy, người ta chế ra nhiều thứ vật dụng từ sắt như dao, kéo... mỗi cái một hình dạng khác nhau và được đặt tên khác nhau. Nhưng thực chất chúng chỉ là sắt. Vậy, nhờ hiểu biết nguyên nhân người ta có thể nhận biết được bản chất của kết quả, đó là lời chỉ dạy đó con".

Svetaketu thưa: "Thưa cha, chắc chắn người thầy đáng kính của con đã không biết được điều đó. Vì nếu biết được, tại sao thầy ấy lại không dạy cho con. Vậy xin cha hãy nói thêm cho con về điều ấy, thưa cha". Người cha đáp: "Được con yêu".

Chương II
Sinh ra cái thô từ cái tinh

1. Người cha bảo:

"Mang lại đây cho cha một quả vả".

Người con mang đến và thưa:

"Thưa cha đây à".

"Hãy bổ ra", người cha bảo.

Người con bổ ra và nói:

"Thưa cha, nó đã được bổ ra rồi đây".

Người cha bảo: "Hãy bổ những hạt ấy ra".

Người con bổ ra một hạt và thưa: "Thưa cha, con đã bổ nó ra".

Người cha hỏi: "Con đã thấy gì?".

Người con thưa: "Thưa cha, chẳng thấy gì".

2. Người cha nói: "Này con, đó là cái bản chất tinh túy mà con không nhận thấy được, từ bản chất rất tinh túy ấy mà cây vả to lớn mọc lên".

3. Từ đấy, cha muốn chỉ cho con biết rằng trong lòng tất cả mọi sự vật tồn tại đều có linh hồn, Bản ngã chứa trong ấy. Mà linh hồn ấy chính là Đấng chân lý, là linh hồn của toàn vũ trụ. Cái đó chính là con đấy, Svetaketu ạ".

Svetaketu thưa: "Xin cha vui lòng giải thích thêm nữa cho con".

Người cha đáp: "Được, con yêu".

Chương III
Điều không thể thấy (vô hình) của một sự vật tồn tại

Svetaketu thắc mắc: "Tại sao Đấng Tồn tại Tuyệt đối là nguồn gốc của mọi sự tồn tại, nhưng tại sao người ta không nhận thấy được?".

Người cha tiếp tục giảng giải.

Ông nói tiếp với con: "Hãy bỏ cục muối này vào trong nước và sáng mai con hãy đến đây gặp cha".

Người con đã làm như cha nói.

Người cha nói với con rằng: "Này con trai của ta, hãy mang cục muối mà con đã bỏ vào trong nước tối hôm qua lại đây cho cha".

Tìm kiếm nó, nhưng người con không thấy nó đâu cả, vì nó đã tan ra hoàn toàn vào trong nước rồi.

2. Người cha nói: "Này con trai của ta, hãy nếm thử một chút nước trên mặt xem nó như thế nào?".

Người con nếm thử và nói:

"Thưa cha, nước mặn".

Người cha bảo: "Nếm thử một chút giữa bình xem nó như thế nào?".

Người con nếm và thưa:

"Thưa cha, nước mặn".

Người cha bảo: "Nếm thử một chút nước dưới đáy bình xem nó như thế nào?".

Người con nếm và thưa:

"Thưa cha, Nó cũng mặn".

Người cha bảo: "Hãy đổ đi, và tới đây".

Người con đã đổ đi và thưa với cha: "Thưa cha, thực sự cục muối ấy đã tồn tại trong ấy suốt thời gian".

Người cha bảo: "Ở đây cũng vậy con à, trong thân thể này, con không nhận thấy Sat (Đấng tồn tại - Brahman), nhưng thực ra Đấng ấy đã tồn tại trong thân thể".

3. Cái đó là bản chất tinh túy nhất. Nhờ nó, mà mọi vật tồn tại đều có trong mình Bản ngã - linh hồn. Đó là Đấng chân lý, đó là linh hồn - Bản ngã vũ trụ. Cái đó cũng chính là con đấy, Svetaketu ạ".

Người con xin cha tiếp tục nói thêm

Chương IV
Brahman trong trái tim

1. Trong con người ta có một chỗ ở của Brahman, chỗ ấy nằm trong lòng trái tim, trong lòng trái tim có một khoảng trống nhỏ. Cái mà chúng ta phải tìm kiếm cho bằng được và đó cũng là điều mà mọi người ước ao được tìm hiểu.

2-3. Có người sẽ đặt vấn đề rằng:

"Trong con người đã hạn hẹp, huống gì trong trái tim lại càng bị giới hạn, vậy thì có cái gì ở nơi khoảng không (àkàsa) nhỏ bé đó mà phải kiếm tìm, có cái gì nơi đó mà phải ước ao am hiểu?"

Người thầy trả lời: "Quả thực khoảng không (àkàsa) ấy là nơi hội tụ của trời và đất, của lửa và không khí, của mặt trời và mặt trăng, của những tia chớp và những vì sao, tất cả mọi tạo vật trên vũ trụ này đều tồn tại trong ấy".

4. Có người lại đặt vấn đề: "Tất cả mọi sự tồn tại trong một chút khoảng không (àkàsa) ấy, vậy khi tuổi già đến, thân xác này bị thiêu hủy, vậy mọi thứ tồn tại trong con người ấy cũng thiêu hủy luôn hay sao?".

5. Người thầy trả lời: "Thân xác con người già đi nhưng Brahman không già đi, thân xác con người già đi nhưng Brahman trong ấy không chết được. Brahman trong trái tim một người chính là linh hồn của con người, thoát khỏi sự chi phối của không gian, thời gian, thoát khỏi sự chết không đói khát gì".