Tiết bạch lộ, trời trong, gió mát, lá thu rơi vàng trên mặt đất.

Bùi Công Nam lên đường khi sương mù còn vương vấn trong không khí, đi qua mấy con đường, vài cái ao cạn nước, cuối cùng cũng đến được kinh thành. Khác với tưởng tượng của Bùi Công Nam , đông kinh náo nhiệt, sầm uất hơn vài phần, người mua kẻ bán tấp nập. Ấy vậy mà không hỗn loạn, như có một trật tự vô hình nào đó mà cậu không nhìn ra được, chỉ cảm nhận trong lòng mà thôi.

Dò hỏi một lúc, Bùi Công Nam cũng tìm ra phủ Nguyễn thị lang. Nghe nói vị Lại bộ thị lang này có rất nhiều người đến gặng hỏi, nhưng lại chưa từng nhận môn sinh nào. Lần này Bùi Công Nam có thể đến học, âu cũng là một nhân duyên đáng có.

Phủ Nguyễn Thị lang trồng rất nhiều hoa lan, góc sân có một ao sen nhỏ. Cách bày trí không phô trương nhưng đầy tinh tế, đi đến đâu cũng có hương hoa thoang thoảng, dễ chịu vô cùng.

Sau khi dẫn Bùi Công Nam đi dạo vòng quanh phủ, quản gia đưa cậu đến trước một gian phòng. Chưa bao giờ Bùi Công Nam cảm thấy hồi hộp như bây giờ. Trong tâm trí của cậu, Nguyễn Thị lang hẳn là một người khắc kỷ, dày dạn và lớn tuổi.

Cánh cửa hé mở, người bên trong chậm rãi bước ra. Đối diện Bùi Công Nam là một người nam rất trẻ, ngũ quan đoan chính, ánh nhìn cương trực, dáng điệu khoan thai, tựa như quân tử thế vô song, mạch thượng nhân như ngọc.

"Cậu là môn sinh do Bùi tiên sinh tiến cử phải không?" Người nọ hỏi, chất giọng thanh thoát, nhẹ nhàng.

Bùi Công Nam cúi đầu, chắp tay kính lễ:

"Thưa phải, học trò Bùi Công Nam, nay đến phủ của thầy xin tá túc để tầm sư học đạo, dùi mài kinh sử."

"Đây chính là Nguyễn đại nhân." Quản gia cung kính nói.

Suy nghĩ của Bùi Công Nam về đông kinh lẫn phủ thị lang đều không như ban đầu nữa. Nguyễn đại nhân, Nguyễn Hoàng Sơn. Bùi Công Nam không ngờ rằng vị Thị lang này lại trẻ tuổi như vậy.

"Sao lại gọi là thầy?" Nguyễn Hoàng Sơn lắc đầu, cong khóe môi, "Bùi công tử nổi danh đã lâu, chẳng qua tôi đây sớm hơn cậu một bước mới được thân phận như bây giờ. Bùi tiên sinh gửi cậu ở đây, tôi chỉ dám nhận chăm sóc bồi dưỡng, sao có thể xưng thầy?"

Kể từ hôm đó, Bùi Công Nam ở lại phủ Lại bộ Thị lang, là người duy nhất được đích thân Nguyễn Hoàng Sơn coi sóc chuyện học hành. Phủ Thị lang sắp xếp một căn phòng nhỏ ở phía đông để cậu ôn luyện cho kỳ thi Đình sắp tới. Tuy Nguyễn đại nhân rất bận rộn, nhưng cũng dành thời gian để qua lại chỗ Bùi Công Nam. Nguyễn đại nhân rất thích bài phú, bài vịnh của Bùi Công Nam, khi rảnh rỗi thường đối thơ ở hồ sen cùng cậu.

Chẳng mấy mà đã đến thu phân, phủ Lại bộ Thị lang tấp nập gia nhân, mỗi người một việc, rất nhanh tay đã sắp xếp trang viên tươm tất để đón tết trung thu. Sau đó còn có một việc quan trọng nữa, chính là hỉ sự của Nguyễn đại nhân và Minh Hoa quận chúa, dự rằng sẽ tổ chức vào cuối mùa thu, trùng với sinh thần của quận chúa. Vậy mà ngày hôm trước truyền đến thông tin hôn sự này hủy bỏ, khiến cho bao nhiêu chuẩn bị của phủ Thị lang đều thành công cốc.

Nhìn phủ Thị lang náo nhiệt, Bùi Công Nam lại được mở mang tầm mắt. Cậu ngồi bên cửa sổ nhìn ra bên ngoài khu vườn, tình cờ nghe thấy mấy tỳ nữ chăm hoa rủ rỉ:

"Tôi nghe nói là do quận chúa không đồng ý hôn sự này."

"Đại nhân muôn phần tuấn tú, lại là người tài đức vẹn toàn, làm gì có chuyện có người phụ nữ nào không muốn gả cho ngài chứ!"

"Mấy lần thị nữ phủ quận chúa ra ngoài mua đồ đều ghé qua chỗ chị gái của tôi mua bánh, cô ấy kể rằng quận chúa dở sống dở chết đòi hủy hôn."

Thường ngày Bùi Công Nam đều không quan tâm thế sự, nhưng lần này cũng có chút tò mò. Rốt cuộc là vì lý do gì mà Minh Hoa quận chúa lại chán ghét Nguyễn đại nhân đến như vậy.

Chiều hôm đó, Bùi Công Nam được Nguyễn đại nhân dẫn đến một buổi yến tiệc nhỏ. Bùi Công Nam vô cùng cảm kích Nguyễn Hoàng Sơn, y vừa tận tình giúp đỡ cậu chuyện học tập, vừa giới thiệu cậu với những người thân cận trong triều đình. Buổi yến tiệc còn có sự xuất hiện của Tây Vương Ứng Duy Kiên, một người mà Bùi Công Nam nghe danh đã lâu nhưng chưa từng gặp qua.

Đứng trước bàn tiệc, Nguyễn Hoàng Sơn đưa Bùi Công Nam lên, chắp tay nói:

"Hôm nay tôi có dẫn theo một nhân tài hiếm có, mong rằng lát nữa có thể cùng các vị đối thơ."

"Nguyễn đại nhân vốn trọng người tài, người này chắc chắn không phải hạng tầm thường." Một vị tiếp lời.

Ngồi trong bàn yến tiệc của những bậc văn sĩ nổi tiếng thời bấy giờ, Bùi Công Nam chỉ chú ý đến Vương gia đang ngồi bên cạnh Nguyễn đại nhân. Vương gia khôi ngô, tuấn tú, vận bộ y phục nhã nhặn nhưng vẫn nổi bật giữa đám đông. Từ đầu buổi hắn vẫn luôn nói những câu bông đùa, khuôn mặt phảng phất ý cười, vừa thú vị, vừa khó đoán.

Tiệc đã xong, đến phần đối ẩm. Trăng lên cao, ánh bạc lấp lánh soi xuống hồ sen, hoa viên thoang thoảng mùi hương cây cỏ. Cảnh sắc như chốn bồng lai được Tây Vương gia họa lên tranh, trở thành chủ đề cho thơ phú đêm nay. Không phụ lòng Nguyễn Hoàng Sơn giới thiệu, Bùi Công Nam đối thơ mượt mà, khiến ai nấy đều tấm tắc. Tây Vương gia tặng cho cậu bức họa đêm trăng, xem như một lời khuyến khích sĩ tử.

Trên đường về, Bùi Công Nam cứ ngắm nhìn bức họa ấy mãi.

"Cậu thích lắm sao?" Nguyễn Hoàng Sơn cười hỏi.

"Học trò thấy bức tranh này rất có hồn." Bùi Công Nam thật thà đáp, "Đại nhân, Tây Vương gia vẽ rất đẹp. Vậy mà học trò nông cạn, trước giờ chưa từng nghe danh Vương gia trong làng họa sư."

Nghe đến đây, Nguyễn Hoàng Sơn ồn tồn giải thích:

"Tây Vương gia rất hiếm khi tặng tranh cho người khác, cũng không tham dự bất kỳ hội nhóm họa sư nào, cậu không biết cũng là điều dễ hiểu mà."

Y ngắm nhìn bức tranh một lúc mới nói tiếp: "Khi nào về đến phòng, cậu hãy lấy một ít nước tô lên góc bên phải phía sau bức tranh xem."

Nguyễn Hoàng Sơn kèm theo điệu cười có chút chế giễu khiến Bùi Công Nam không nén được tò mò. Khi đã yên vị trong phòng, Bùi Công Nam liền lấy bút nước ra thử. Chẳng ngờ ở góc ấy hiện ra một bài thơ:

Trăng sáng tựa gương mây tựa rèm

Sen thơm chớm nở đến mà xem

Tóc mai thấp thoáng ngồi sau trướng

Học trò quay gót thấy chẳng thèm.

Bên tai Bùi Công Nam ửng hồng, không ngờ Tây Vương gia này là kiểu người bên ngoài nho nhã, bên trong kỳ quặc. Nguyễn đại nhân có vẻ rất hiểu Vương gia, có lẽ đây không phải lần đầu tiên Vương gia dùng thơ để trêu chọc người khác.

Nghĩ đoạn, Bùi Công Nam treo bức tranh lên tường, cẩn thận kéo phẳng bốn góc để không làm lộ bài thơ ra ngoài.

Sáng hôm sau, Nguyễn đại nhân ra ngoài từ rất sớm, cho người căn dặn Bùi Công Nam hãy dành một ngày để nghỉ ngơi, có thể dạo chơi kinh thành một chuyến. Ngày Bùi Công Nam còn nhỏ, ông nội là Lễ bộ Thượng thư đương triều, có vài lần dẫn cậu theo, cho cậu đến đông kinh mở mang tầm mắt. Chỉ tiếc rằng khi ấy còn bé quá, Bùi Công Nam cũng không ghi nhớ được nhiều. Nay ông nội đã là lão quan về hưu, nhờ ông gửi gắm, Nguyễn đại nhân mới nhận Bùi Công Nam vào phủ, để cậu được tự do ở kinh thành.

Bùi Công Nam không những có ông nội là đại thần triều đình, trong dòng họ còn có một người cô Thái hậu đương triều. Vốn là thiếu gia nhà quan, từ nhỏ Bùi Công Nam đã phải đọc rất nhiều sách thánh hiền, cầm kỳ thi họa đều phải học qua, được gia đình kỳ vọng sẽ nối nghiệp chốn quan trường. Bùi Công Nam cũng không phản kháng, rất chăm chỉ học hành, lại thông minh hơn người nên học một hiểu mười, có thể viết ra những bài thơ phú khiến Nguyễn Hoàng Sơn phải chú ý đến. Có điều cậu luôn cảm thấy bản thân dường như không mấy hứng thú với việc sau này thi đỗ khoa cử, trở thành trạng nguyên hay bảng nhãn gì đó. Cậu chỉ mong trở thành họa sư, thi sĩ, vẽ ra được những tác phẩm gọi là họa trung hữu thi, giống như bức tranh của Tây Vương gia Ứng Duy Kiên đã tặng.

Tây Vương gia khiến cho Bùi Công Nam không thể không tò mò. Mỗi lần ngắm tranh của hắn, Bùi Công Nam lại phải cảm thán. Thi trung hữu họa, họa trung hữu thi. Hắn có thể là kẻ phóng đãng, cũng có thể là người vô cùng yêu nghệ thuật, giống như cậu vậy.

Như lời Nguyễn Hoàng Sơn căn dặn, Bùi Công Nam tạm gác lại kinh sử, tự mình du ngoạn đông kinh một ngày. Ở kinh thành có một họa quán mà Bùi Công Nam muốn ghé thăm từ lâu, gọi là Hữu Phong Quán, nơi cất giữ rất nhiều bức bích họa quý hiếm, lại là chốn tề tựu của giới họa sư, phàm là người yêu thích nghệ thuật đều muốn đến đây giao lưu một lần. Hữu Phong Quán cách phủ Lại bộ thị lang không xa, chỉ cần qua một con đường là đến. Bùi Công Nam liền chọn nơi ấy làm điểm thăm thú đầu tiên.

Bốn bề Hữu Phong Quán đều có tranh, có họa sư đang vẽ, có người bình phẩm lại có người nhìn tranh mà ứng thơ. Mùi mực, mùi giấy hòa lẫn vào nhau, rất có phong vị của một họa quán, nhưng nếu nói về nghệ thuật, có lẽ vẫn chưa đúng ý Bùi Công Nam cho lắm. Hữu Phong Quán này có một lầu, dưới sảnh là họa quán, bên trên là tửu lầu, có lẽ cũng là để họa sư và văn sĩ đối ẩm.

Bùi Công Nam đi theo tiểu nhị tìm chỗ trên tửu lầu, tiểu nhị cứ lúng ta lúng túng, có vẻ như không còn gác nào trống cho Bùi Công Nam nữa. Nhìn tới nhìn lui, Bùi Công Nam trông thấy một người rất quen từ phía đối diện đi tới. Người này tóc búi một nửa, một nửa thả dài; thân mặc áo lụa tơ tằm ngọc bích, tay phe phẩy quạt.

"Bùi công tử đến đối ẩm hay là xem tranh vậy?"

Giọng điệu bông đùa này chính là Tây Vương gia Ứng Duy Kiên.

"Học trò đến xem tranh..." Bùi Công Nam ngập ngừng đáp, "Tây Vương..."

Chưa nói hết câu, Bùi Công Nam đã thấy Ứng Duy Kiên nháy mắt với cậu, Bùi Công Nam bèn không nói nữa.

"Công tử đây là khách của ta, nhờ tiểu nhị xếp chỗ." Ứng Duy Kiên phất quạt, khẽ gật đầu với Bùi Công Nam rồi rảo bước đến Mai Hoa Các.

Khi đã ngồi đối diện nhau, Ứng Duy Kiên gọi trà, thêm một ít điểm tâm cho Bùi Công Nam. Tây Vương gia ra ngoài cũng chỉ có một người hầu cận đi theo, tất thảy việc châm trà rót nước cũng không cần người hầu đụng tay.

"Chắc là lần đầu Bùi công tử đến đây, ta mạn phép giới thiệu qua đôi chút..." Ứng Duy Kiên nhấp một ngụm trà sen, "Tửu lầu của Hữu Phong Quán có bốn gác, lần lượt là Mai Hoa, Lan Chi, Cúc Dương và Trúc Thủy. Thông thường muốn thưởng trà ở đây thì phải nhanh chân chọn chỗ hoặc đặt trước, bởi vì nơi này nổi tiếng. Trong bốn gác này thì Mai Hoa là vị trí khuất nhất, nên cũng ít người để ý."

"Vương gia có thường ghé qua nơi này không?" Bùi Công Nam hỏi, "Ngài có tài hội họa, nơi này là họa quán, rất thích hợp với ngài."

"Sao công tử lại nghĩ ta hợp với nơi này?" Ứng Duy Kiên bật cười, "Ta đến vì có nhã hứng uống trà, chưa bao giờ đến xem tranh."

Bùi Công Nam nhớ đến lời của Nguyễn đại nhân, rằng Tây Vương gia chưa từng tham gia bất kỳ hội nhóm họa sư nào. Nhìn kỹ người này, Bùi Công Nam thấy hắn ta không phải là người khoa trương, nửa đùa nửa thật, làm gì cũng có cảm giác tùy hứng nhiều hơn. Tuy vậy, Bùi Công Nam luôn hiểu rằng tâm cơ của mỗi người không ai là không phức tạp.

Hỏi han vài câu, ấm trà cũng đã cạn, Bùi Công Nam chuẩn bị hồi phủ, Ứng Duy Kiên bèn nói:

"Công tử có vẻ cũng thích vẽ tranh. Vậy khi nào có hứng hãy ghé qua Tây phủ của ta đàm đạo, ta có vài bức tranh cũng được, mời công tử đến cùng xem tranh đối ẩm."

Lúc ấy, Bùi Công Nam chỉ biết gật đầu.

Tây Vương gia khiến Bùi Công Nam cảm thấy vô cùng tò mò, bèn quyết định ghé thăm Tây phủ của Vương gia một phen. Bùi Công Nam chọn một buổi sáng rảnh rỗi, một mình hỏi thăm đường đến Tây phủ. Cậu không ngờ rằng nơi Vương gia ở lại cách xa hoàng cung như vậy.

Tây phủ của Ứng Duy Kiên không rộng cũng chẳng hẹp, nhà ở trang trí đơn giản, chỉ có hoa viên là chiếm phần lớn và cũng là nơi Vương gia cho người chăm chút nhiều nhất. Thoạt nhìn vào, không ai nghĩ đây là nơi ở của một hoàng thất đương triều, vì vốn dĩ hắn là vị Vương gia duy nhất có phủ đệ nằm sát rìa kinh thành, ở nơi hẻo lánh, hoang sơ.

Trước khi đến, Bùi Công Nam có tìm hiểu về Ứng Duy Kiên một chút. Tây Vương gia từ lúc sinh ra đã mất mẹ. Hắn được một phi tần nhận làm con nuôi, đến năm hắn mười tuổi thì vị này cũng qua đời. Trong triều nói hắn khắc mẹ, có sát tướng. Chính vì vậy mà hắn bị hoàng thất ghẻ lạnh, sống một mình ở Tây phủ, chỉ có Nguyễn Hoàng Sơn là bạn hữu thường xuyên lui tới.

Biết chuyện rồi, trong lòng Bùi Công Nam cũng cảm động. Có lẽ vị Vương gia này cũng vì chuyện quá khứ mà không mấy tới lui nơi Hoàng cung. Nhưng tính tính hắn kỳ lạ, cứ thích úp mở làm Bùi Công Nam rất khó chịu. Dù sao hắn cũng đã mời, Bùi Công Nam nghĩ đoạn, xem như là bạn hữu cùng thích tranh, đến đàm đạo mở rộng tầm mắt.

Gia nhân trong Tây phủ tiếp đón Bùi Công Nam, nói rằng Tây Vương gia đang có khách. Bùi Công Nam hiểu ý, liền theo chân quản gia đến một thư phòng ngồi đợi. Trên đường đi, Bùi Công Nam nhác thấy bóng thuộc hạ của Nguyễn Hoàng Sơn. Ngồi trong thư phòng, Bùi Công Nam ngắm nghía một lúc, liền nhìn thấy một bức tranh hoa lan rất đẹp, còn thơm mùi mực mới, đường nét có vài phần quen thuộc, bên cạnh đề bốn câu thơ:

Nhã khiết phù quân tử,

U lan phẩm tối lương.

Kỳ nhân nguyên tỷ ngọc,

Thử quốc hợp danh hương.

(Lan vi quân tử - Cao Bá Quát)

Tranh này hẳn là của Ứng Duy Kiên, bên dưới còn đề chữ "Kính tri kỷ", có lẽ là để làm quà tặng. Bùi Công Nam nhớ lại, hoa viên phủ Nguyễn đại nhân trồng hoa lan nhiều nhất. Thầm nghĩ sắp tới Trung thu, có lẽ tranh này để biếu Nguyễn Hoàng Sơn, mối quan hệ của hai người này quả thực không phải ngày một ngày hai mà hình thành.

Có tiếng người gõ cửa, nói rằng Tây Vương gia đang đợi Bùi công tử ở sau vườn.