Báo tuổi trẻ ngày 12 – 7 – 2004 đưa tin: “Theo Ban Chỉ đạo tuyển sinh đại học năm 2004, sau hai đợt thi đã có 2637 thí sinh bị đình chỉ thi, chủ yếu do mang và sử dụng tài liệu trong phòng thi. Hình thức mang tài liệu, phao thi ngày càng tinh vi, chúng được giấu trong thước kẻ, điện thoại di động, trong đế giày”.

Điều này cho thấy thực trạng gian lận trong thi cử ngày một trắng trợn, tinh vi, thậm chí còn được hiện đại hóa và sự đi xuống trầm trọng về cả ý thức và đạo đức của giới trẻ.

Con số 3186 thí sinh bị xử lí kỉ luật do vi phạm quy chế thi, 2637 thí sinh bị đình chỉ thi không chỉ thể hiện bề nổi của vấn đề rằng giám thị đã làm việc nghiêm túc hơn mà còn là tệ nạn gian lận trong thi cử , cũng như giáo dục ở nước ta hiện nay.Quyết tâm thi đỗ đại học của thí sinh nay đã trở thành “quyết tâm gian lận” để dành một chỗ trên giảng đường đại học. Cánh cổng đại học là chặng đường đầu tiên mỗi thí sinh phải trải qua, vì thế nó rất khốc liệt, tỉ lệ cạnh tranh vô cùng lớn. Áp lực thi cử, điểm số, gia đình… tất cả tạo cho sĩ tử một gánh nặng trên vai. Nhiều thí sinh với tâm lí đi thi là phải đỗ, không chỉ vì bản thân mà còn vì danh dự gia đình, vì sự kì vọng của thầy cô giáo, phải đỗ để bằng bạn bằng bè. Nhất là trong một môi trường mà ai ai cũng nghĩ phải vào đại học, phải có một tấm bằng để sau này mới có thể xin được một công việc dễ dàng. Tất cả đã tạo nên tâm lí đè nặng lên chính các sĩ tử, khiến cho thí sinh lo lắng, sợ hãi trong kì thi, dùng đến biện pháp thiếu ý thức và đạo đức nhất là gian lận trong thi cử.

Đằng sau chuyện gian lận với hàng nghìn thí sinh bị kỉ luật, đình chỉ thi thì không chỉ cho ta thấy được đạo đức của học sinh sinh viên xuống cấp trầm trọng mà còn cho thấy nền giáo dục ở nước ta hiện nay cùng thái độ của các bậc phụ huynh học sinh. Cha mẹ, thầy cô là những người dạy bảo điều hay lẽ phải, chỉ cho các em học sinh biết con đường tốt xấu. Thế nhưng những áp lực đè nặng lên vai các em, bằng mọi cách phải đỗ , Gian lận trong thi cử, vi phạm đạo đức kỉ luật của các thí sinh thi đại học cũng là một phần lỗi của họ. Thay lời cho những câu hỏi: Bạn làm bài tốt không? Có làm hết bài không? Bạn giải bài này theo cách nào? Kết quả là bao nhiêu?..... thì khi vừa bước ra khỏi phòng thi, các em lại có những câu hỏi làm cho dư luận và xã hội phải giật mình, thấy thế nào khi: Phòng bạn chép được không? Có mang tài liệu vào được không? Phòng tớ chép dễ lắm, các thầy cô giám thị cho chép thoải mái bạn à. Tớ chép được hết!... Xã hội, gia đình và thầy cô nghĩ sao khi nghe được những lời nói đó từ chính con em mình? Cùng với đó, trước chuyện việc gian lận trong học hành, thi cử càng ngày công khai và thách thức , xã hội hầu hết chỉ thờ ơ như đó là việc đương nhiên. Phải chăng việc gian lận đã kéo dài quá lâu, thời gian đã để cho những bức xúc của xã hội “bão hòa” thành việc đương nhiên thường thấy trong cuộc sống hiện đại?

Thông tin báo Tuổi trẻ đưa ra chỉ là trong kì thi tuyển sinh đại học. Còn bao nhiêu các kì thi tuyển sinh, thi tốt nghiệp, thi học kì hay đơn giản là kiểm tra trong lớp thì bao nhiêu số liệu thống kê học sinh gian lận là đủ? Việc này diễn ra thường xuyên trong đời sống xã hội của chúng ta.Sau một tiết kiểm tra, một môn thi không thiếu gì những mảnh giấy nhỏ, thâm chí cả tập sách vở vứt bừa bãi cả trong và ngoài lớp học, rồi sử dụng điện thoại trong khi làm bài để trao đổi chép bài cho nhau. Ngày càng nhiều những thủ thuật rất kĩ xảo và tinh vi của giới trẻ. Khi một thủ thuật xem và chép trộm bài thành công các bạn coi như đó và một sáng kiến, một phát minh hiệu quả cần được áp dụng trong những lần tiếp theo, và "truyền" lại cho bè bạn. Làm đủ mọi cách để qua mắt được giáo viên, các bạn không nghĩ rằng chính bản thân mình đang tự hạ thấp giá trị nhân phẩm và danh dự của mình, tự hủy hoại chính tương lai của mình? Việc dạy và học của chúng ta hiện nay chịu tác động nặng nề bởi mục tiêu thi cử. Học để thi. Dạy để thi đua có thành tích thi cử tốt nhất. Do đó việc giảng dạy ở đây chủ yếu là truyền thụ các kiến thức, luyện các kỹ năng làm bài kiểm tra và bài thi mà ít để ý đến việc thông qua dạy kiến thức để dạy học sinh cách suy luận khoa học, rèn luyện tư duy độc lập, sáng tạo cho học sinh, ít khuyến khích các tìm tòi khám phá. Tỉ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp ở các tỉnh thành trên cả nước luôn cao hơn 90% nhưng thực tế thì sao? Học sinh không biết đọc biết viết vẫn còn rất nhiều, rồi tình trạng học sinh ngồi nhầm lớp vẫn còn phổ biến. Ai cũng phải hoảng hốt khi báo chí đưa tin những học sinh học lớp 4, lớp 5 nhưng vẫn chưa thuộc hết được bảng cửu chương, rồi những sĩ tử đi thi nhưng trong đầu không có một tí kiến thức cơ bản nào. Những bài thi nộp giấy trắng, kết quả cho việc lười học là những điểm “0” tròn trĩnh.

Sau mỗi kì thi tràn ngập trên các trang báo là những bài viết về gian lận trong thi cử với đầy đủ các hình thức coi cóp, sao chép bài của nhau, và những giám thị, học sinh bị kỉ luật, đình chỉ thi. Xã hội đang cần thực sự những người tài, những người biết hi sinh và cống hiến cho xã hội. Thật xót xa cho ngành giáo dục chúng ta hiện nay đang bị chi phối bởi nhiều hiện tượng chạy theo thành tích, gian lận trong thi cử.

Nhà trường vẫn đề cao quá mức việc đạt thành tích, rồi  việc chạy chọt để có tấm bằng đại học, cao đẳng đã tràn lan gây ra bao hệ lụy cho xã hội. Bệnh thành tích trong học tập và dối trá trong thi cử như đã trở thành một vấn nạn, một căn bệnh trầm trọng làm đau đầu nhức nhối cho toàn xã hội đặc biệt là ngành giáo dục hiện nay bởi cách xử lí và khắc phục chưa triệt để.

Gian lận trong thi cử sẽ dẫn đến mất sự công bằng, những người không học, bất tài thì lại mang danh tri thức để bước vào xã hội, còn nhiều người tài thật sự, chăm chỉ học hành nhưng không thi đỗ. Vậy đó có phải là điều quá bất công cho nhiều bạn trẻ hiện nay. Do vậy cần phải xử lí nghiêm minh và công bằng với những hành vi dối trá gian lận trong thi cử. Các thầy cô cần làm tròn trách nhiệm và lương tâm nghề nghiệp của mình, chính bản thân các thầy cô phải là tấm gương sáng cho học sinh

Khắc phục tình trạng này không phải là vấn đề có thể giải quyết một sớm một chiều mà cần sự chung tay góp sức của toàn thể xã hội. Cần giáo dục cho các em về hậu quả của việc gian lận ngay từ lúc mới ngồi trên ghế nhà trường. Thầy cô cần kiểm tra sát sao từ những giờ kiểm tra 15 phút, 1 tiết trên lớp để các em có thái độ và động cơ học tập đúng đắn.

Chính bản thân các em cần phải nhận thức rõ được những hành vi, việc làm sai trái. Khoác trên mình áo trắng học trò đồng nghĩa với việc các em phải làm tròn trách nhiệm của mình trong học tập, phải trung thực với bản thân, bạn bè, thầy cô, gia đình và xã hội. Có như vậy thì sau này mới trở thành công dân có ích, đưa đất nước ngày một phát triển.