Câu 7. Khẳng năng tự làm sạch của môi trường đất

- Đó là khả năng tự điều tiết trong hoạt động của môi trường thông qua 1 số cơ chế đặc biệt để giảm ô nhiễm từ ngoài vào để tự làm trong sạch, để loại trừ, biến chất độc thành ko độc

- Mỗi khả năng đều có giới hạn của nó. Khả năng tự làm sạch của MTST đất cũng vậy, giới hạn này phụ thuộc vào:

+ Điều kiện môi trường nhiệt độ, độ ẩm, gió, ánh sáng, độ mặn, phèn…

+ Tính đệm của đất

+ Khả năng hấp thụ

+ Lượng VSV

+ Hạt keo, số lượng và chủng loại keo

+ Thành phần cơ giới đất.

+ Nồng độ của các chất gây ô nhiễm: nếu vượt quá nồng độ nào đó MT đất sẽ trở nên bất lực

Mỗi MTST đất có ngưỡng tự làm sạch riêng, vượt quá ngưỡng này coi như khả năng tự làm sạch ko cong nữa.

Khả năng tự làm sạch của MT đất là nhờ các hạt keo đất và đặc tính mang điện, tỷ diện hấp phụ lớn, khả năng trao đổi và hấp phụ ion lớn.

* Bản chất của quá trình tự làm sạch

- Tính đệm của môi trường đất: là khả năng chống lại sự thay đổi pH của môi trường khi có tác nhân bên ngaoif làm tăng OH- hay H+, Al3+.

- Khả năng hấp phụ của MT đất: hấp phụ cơ học, lý hock, hóa học, trao đổi và sinh học.

Những nhân tố này chính là cơ chế của khả năng tự làm sạch. Khả năng này có thể thực hiện theo các cách sau:

- Các phân tử đất chứa nhiều kali dạng tro hoặc limon hút làm mất mùi hôi thối của các chất gây ô nhiễm và cả tác nhân gây độc.

- Khi 1 chất ô nhiễm chứa nhiều phân tử kích thước lớn hơn đường kính khe hở trong đất thì các phân tử này bị giữ lại giữa các khe hở đó, làm cho ccs chất ô nhiễm bị hấp phụ tại chỗ, ko gây ô nhiễm MT.

- Khi chất ô nhiễm chứa ion kim loại nặng hoặc các ion H+, OH-, chúng sẽ bị các cation trao đổi trên bề mặt hạt keo đất trao đổi

- Các kim loại gây ô nhiễm sẽ bị liên kết với các hợp chất mùn, hữu cơ thành các chelat ko độc.

- Nước trong đất đóng vai trò tẩy rủa, hòa tan, pha loãng làm giảm đáng kể ô nhiễm MT đất.

- Lực hút tĩnh điện của khoáng sét có thể làm giảm sự tăng điện thế trong MT kho có các electron xuất hiện.

- Những enzyme xuất hiện trong MT đất do hoạy động của VSV góp phần đáng kể làm giảm ô nhiễm chất tahir hữu cơ.

* Những điều kiện cần thiết để khả năng tự làm sạch phát huy tác dụng:

Mức độ tự làm sạch của đất phụ thuộc vào các yếu tố sau đây:

- Số lượng và chất lượng hạt keo trong đất

- Đât nhiều mùn, mà chủ yếu là mùn nhuyễn, giầu axit humic tốt hơn giầu axit fulvic, tốt hơn đất set và tốt hơn đất cát.

- Tình trạng hiện tại của MT đất chưa bị ô nhiễm hoặc ô nhiễm ít thì khả năng tự làm sạch sẽ cao

- Sự thoát nước và giữ ẩm tốt thì khả năng tự làm sạch cao

- Cấu trúc đất tốt, chủ yếu là cấu trúc dạng hạt hay viên tốt hơn dạng cấu trúc tảng, cục hoặc mất cấu trúc

- VSV càng giầu về só lượng và chủng loại cùng với MT cho nó hoạt động thì khả năng làm sạch càng lớn.

- Khả năng oxy hóa tốt, chưa bị nhiễm mặ, nhiễm phèn hoặc lầy thụt, yếm khí và chất độc khá cao.