Câu 1: Thế nào là cnsh? lịch sử pt và vai trò CNSH?

1.K/N CNSH:

 - Nhân loại đang sống ở thiên niên kỉ thứ 3,thế kỉ XXI, thế kỉ của CNSH.

- Thuật ngữ CNSH có nhiều định nghĩa khác nhau và sự hiểu của nó chưa thống nhất. Khái niệm này đc hiểu tùy theo giai đoạn p.triển l.sử của nó.

- CNSH là sd các q.trình SH của các tb vsv, đv và tv tạo ra thương pẩm p.vụ lợi ích con người.

- Thuật ngữ CNSH gồm 2 vế: Công nghệ: (technology) và Sinh học:( bio)

+ Công nghệ: đc hiểu theo 3 khía cạnh: Thứ nhất, lúc ban đầu chủ yếu là c.nghệ lên men. Thứ 2, là ktdi truyền. Thú 3, CNSH là 1 pạm trù sx có sự gắn kết chặt chẽ từ n.cứu cơ bản đến tạo ra thương pẩm.

+ Sinh học: Gồm 2 khía cạnh: Thứ nhất, là các quá trình sinh học. Thứ 2, là giới hạn ở mức độ cơ thể như: ĐV,TV, ở mức độ tế bào như TB vsv và ở mức độ dưới tb như gen, enzyme, bào quan.

-         CNSH có thể đc hiểu theo 2 nghĩa rộng và hẹp.

+ Theo nghĩa rộng: CNSH bao gồm cả những thành tựu, ứng dụng SH trong thực tiễn đời sống con người xuất hiện từ lâu như lên men rượu, bia, làm bánh mì, phomat,..cùng các kĩ thuật cao cấp, hiện đại như ngày nay.

+ Theo nghĩa hẹp: CNSH liên quan đến các kt hiện đại mang tính công nghệ như: CN d.truyền và các kt hiện đại,cao cấp khác như: tổng hợp enzyme, protein, tạo vaccine, kháng thể đơn dòng,..

-Thuật ngữ CNSH do kĩ sư Hungary là Karl Ereke nêu ra vào năm 1917 để mô tả quá trình chế biến củ cải đường bằng pp lên men làm nguồn thức ăn nuôi heo với qui mô lớn.

- Những năm 1960-1970 , CNSH đc hiểu là CN lên men ( Industrial fermentation) vsv để tạo ra thương pẩm. Đầu những năm 1970, CNSH chuyển sang gđ mới cao hơn nhờ kt DT ra đời. Các kt mới cho phép tạo giống mới trực tiếp nhanh hơn , tận dụng đc nguồn gen của nhiều sv khác nhau để tạo ra những chủng, giống vsv, vật nuôi, cây trồng có s.lượng cao nhưng ít tốn công sức để gây đột biến, phân lập, chọn lọc như gđ trước đây.

ð Như vậy, CNSH là môn khoa học gắn liền với công nghệ và có mối liên hệ trực tiếp đến quá trình sx . Tác nhân S.học đc sd ở mức độ cơ thể như đv,tv, ở mức độ tế bào như: TB vsv,  và ở mức độ dưới tb như gen, enzyme,..

  2. Lịch sử phát triển CNSH

- CNSH có l.sử p.triển lâu đời, từ lúc con người chưa hiểu biết về các vsv nhưng đã ứng dụng nhiều trong thực tiễn sx bia, rượu, giấm ăn,..Ngày nay với những thành tựu, những kt SH hiện đại thì CNSH chuyển sang gđ mới thay đổi về chất và lượng. Với những kt SH hiện đại, con người có thể chủ động tạo ra những sv có những đặc điểm mới và tạo ra những sp mà trước kia sv đó ko có đc.

- Sự p.triển của CNSH có thể đc chia làm các gđ chủ yếu sau:

* Gđ trước năm 1900:

      Trong q.trình p.triển, loài người đã biết sd các vsv để chế biến và bảo quản thực pẩm. Người ta biết sd các vsv để lên men tạo rượu,bia, đồ uống lên men, sx giấm ăn,...Nhiều di tích khảo cổ ở vùng Trung Đông, Ai Cập cho biết con người đã biết sx rượu, bia, làm bánh mì từ nhiều năm trước Công Nguyên. Cùng thời gian này, loài người còn biết sd các vsv để sx phomat, làm sữa chua, chao, giấm ăn,...Thực chất đây là những quá trình CNSH ở mức thô sơ mang tính chất kinh nghiệm, sx với trình độ thủ công và qui mô sx nhỏ.                                           

*/ Gđ từ 1900 đến 1970:

- Trong gđ này, con người đã hiểu biết về các quá trình sinh lí, sinh hóa của sv, đbiệt là các vsv và ad vào sx. Người ta đã sd nhiều loại sv để sx sinh khối và sp của chúng.

       Vào những năm 1900, CN lên men (Industrial fermentation) đã bắt đầu p.triển. Qui trình lên men đã trở thành CN hóa học sx  cồn Ethanol. axeton, butanol, ...ở qui mô lớn. Trong gđ 1950-1960, cùng với sự p.triển mạnh mẽ của CN ứng dụng vi sinh, người ta đã sx nhiều loại kháng sinh (như: Penicilline, Streptomycin, và các k.sinh khác) và các chất chuyển hóa như các Steroid, các vitamin, các enzyme,...

*/ Gđ từ 1970 đến nay:

- Từ năm 1970 trở lại đây là qt CNSH hiện đại gắn liền với các k.thuật và khoa học tiên tiến hiện đại như: sinh học phân tử, k.thuật gen, CN mô tb, CN pro-enzyme,CN lên men, CN chuyển gen, CN sx Vaccine tái tổ hợp,..gđ này đc xem là gđ p.triển của CN di truyền.

- Ở Việt Nam nói riêng, có thể nối ngành CNSH đc bắt đầu từ cuối thế kỉ XIX, viện Pasteur Sài Gòn là cái nôi của CNSH VN, thành lập năm 1891, do bác sĩ Albert Calmette làm giám đốc đầu tiên và sau đó là b.sĩ Alecxandre Yersin. Trong t.gian này, các nhà khoa học của viện Pasteur SG đã sx đc vaccine đậu mùa, vaccine phòng dại.

- Năm 1925, viện Pasteur Hà Nội đã đc thành lập.

- Năm 1936, viện Đà Lạt và toàn bộ các viện Pasteur Đông Dương đc đặt dưới sự chỉ đạo của Paris để đảm bảo cho chất lượng và uy tín của các công trình khoa học.

- Trong những năm 1945-1954, trong đk chiến tranh gian khổ nhưng các nhà khoa học VN đã sx đc hàng triệu liều vaccine, huyết thanh để pòng và chữa bệnh. Năm 1949, B.sĩ ng.V.Hưởng ở vùng kháng chiến đã sx vaccine chống đậu mùa,dịch tả,thương hàn và tiến hành các loại xét nghiệm. Năm 1950, GS.Bs Phạm Ngọc Thạch và GS-BS  Đặng Văn Ngữ đã thử nghiệm nuôi cấy nấm Penicillium để làm thuốc rửa vết thương trong kháng chiến.Đbiệt Gs.Bs ĐVN đã XD viện sốt rét kí sinh trùng và côn trùng để chỉ đạo công tác pòng chống dịch sốt rét trên toàn miền Bắc.

- GĐ từ năm 1955 đến nay, CNSH đã p.triển mạnh mẽ cả vể lực lượng,về linh vực nghiên cứu và đào tạo CN sx vaccine do cac công ty và các viện vaccine đã sx đủ  các loại vaccine pòng dại và nhiều loại vaccine khác như thương hàn, tả, ho gà, uốn ván,..

- CN rượu, bia từ thời Pháp tiếp tục đc p.triển cho đến ngày nay,.Trong những năm 1960, nhiều nhà máy sx bột ngọt đc nhập và p.triển mạnh ở các tỉnh phía Nam.

- Từ năm 1995, Các kt của CNSH hiện đại như ng.cứu lập bả đồ gen, chẩn đoán phân tử, tạo vsv tai tổ hợp,tạo vaccine tth,... đc triển khai ng.cứu ở các viện ng.cứu và trường ĐH trên khắp cả nước.

- CNSH là 1 lĩnh vực CN cao đc Đảng và NN ta ưu tiên p.triển. Nghị quyết 18/CP của thủ tướng CP khẳng định: “ Cùng với các ngành CN mũi nhọn khác (CNTT, CN tự động hóa và CN vật liệu mới), CNSH sẽ góp phần khai thác tối ưu các nguồn lực của đất nước phục vụ p.triển sx, nâng cao chất lượng cs của nh.dân và chuẩn bị những tiền đề cần thiết về mặt CN cho đất nước tiến vào thế kỉ XXI.

3. Vai trò của CNSH: