Câu 16 Phân biệt giá trị thặng dư tuyệt đối, giá trị thặng dư tương đối và giá trị thặng dư siêu ngạch. ý nghĩa đối với sản xuất ra của cải vật chất?

Để sản xuất ra giá trị thặng dư, tư bản sử dụng hai phương pháp: phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối và tuyệt đối.

Giá trị thặng dư tuyệt đối là giá trị thặng dư thu được do kéo dài thời gian lao động vượt quá thời gian lao động tất yếu, trong khi năng suất lao động xã hội ,giá trị sức lao động và thời gian lao động tất yếu không thay đổi.

Kéo dài thời gian lao động cũng như tăng cường độ lao động là để sản xuất ra giá trị thặng dư tuyệt đối

 Giá trị thặng dư tương đối là giá trị thặng dư được tạo ra do rút ngắn thời gian lao động tất yếu bằng cách tăng năng suất lao động xã hội, nhờ đó tăng thời gian lao động thặng dư lên ngay trong điều kiện đội dài ngày không thay đổi.

   Muốn thu được giá trị thặng dư tương đối tư bản phải tìm cách rút ngắn thời gian lao động tất yếu. Muốn rút ngắn thời gian lao động tất yếu phải giảm giá trị sức lao động. Muốn giảm giá trị sức lao động phải giảm giá trị những tư liệu sinh hoạt thuộc phạm vi tiêu dung của công nhân. Điều đó chỉ có thể thực hiện được bằng cách tăng năng suất lao động trong các ngành sản suất ra những tư liệu sinh hoạt thuộc phạm vi tiêu dùng của công nhân hay tăng năng suất lao động trang các ngành sản xuất tư liệu sản xuất ra những tư liệu sinh hoạt đó.

    Hai phương pháp sản xuất giá trị thặng dư nói trên được các nhà tư bản sử dụng kết hợp với nhau để nâng cao trình độ bóc lột công nhân làm thuê trong qua trình phát triển của chủ nghĩa tư bản . Tuy nhiên, trong gian đoạn hiệp tác đơn giản và công trường thủ công, sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối là chủ yếu , còn giai đoạn máy móc đại công nghiệp ,phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối  là chủ yếu .

Muốn tăng năng suất lao động phải cải tiến kỹ thuật, xí nghiệp nào đi đầu trong việc ứng dụng kỹ thuật sẽ thu được giá trị thặng dư siêu ngạch.

Giá trị thặng dư siêu ngạch là giá trị thặng dư thu được do áp dụng được công nghệ mới sớm hơn các xí nghiệp khác làm cho giá tri cá biệt của hàng hóa thấp hơn giá trị thị trường của nó

Trong xí nghiệp, giá trị thặng dư siêu ngạch là hiện tượng tạm thời, nhưng trong phạm vi xã hội nó là hiện tượng tồn tại thường xuyên. Giá trị thặng dư siêu ngạch là hình thức biến tướng của giá trị thặng dư tương đối, vì giá trị thặng dư siêu ngạch và giá trị thặng dư tương đối đều có chung nguồn gốc là do lao đông của công nhân tạo ra và cũng có chung cơ sở là tăng năng suất lao động. Tuy nhiên, giá trị thặng dư siêu ngạch là do tăng năng suất lao động cá biệt, còn giá trị thặng dư tương đối là do tăng năng suất lao động xã hội tạo ra.

Hai phương pháp này có ý nghĩa đối với sản xuất ra của cải vật chất, cụ thể :

Thứ nhất, trong điều kiện kỹ thuật còn lạc hậu, việc kéo dài thời gian lao động và tăng cường độ lao động có ý nghĩa giải quyết được khó khăn về đời sống .

Thứ hai, cải tiến kỹ thuật, tăng năng suất lao động , gia tăng của cải vật chất có tính chất lâu bền.

Thứ ba, việc chạy đua dành giá trị thặng dư siêu ngạch có tác dụng thúc đẩy các nhà tư bản cải tiến kỹ thuật, thúc đẫy lực lượng sản xuất phát triển .

Tóm lại, nếu gạt bỏ tính chất tư bản chủ nghĩa ,thì cả hai phương pháp này có ý nghĩa tích cực trong việc đem lại của cải vật chất cho xã hội , góp phần gia tăng phúc lợi xã hội, tái sản xuất mở rộng ở Việt Nam.