Chương 6. NHỮNG CÁNH CỬA MỞ

Nhà môi giới không rời mắt khỏi bộ sưu tập những chiếc xe cổ được trưng bày khắp tiền sảnh tòa nhà.
- Rất hoành tráng! - Anh nói với người trợ lý của nhà điều hành khi dừng lại ngắm chiếc Lamborghini Countach.
- Vâng, đẹp quá phải không anh? - Viên trợ lý tán đồng.
- Hẳn là ông ấy rất mê xe hơi.
- Ồ, không hề!
- Sao? - Nhà môi giới bắt đầu ngạc nhiên.
- Tôi nói nghiêm túc đấy. Dù trên thực tế chúng tôi chuyên phục vụ cho những người có xe hơi, nhưng ông ấy trưng bày những chiếc xe tuyệt đẹp này chỉ là để truyền cảm hứng cho nhân viên chúng tôi thôi.
- Tôi chưa hiểu? - Nhà môi giới thừa nhận.
- Anh nghĩ xem, mỗi chiếc xe trưng bày nơi đây đều là độc nhất vô nhị. Và ông ấy xem mỗi nhân viên là một con người độc đáo. Mỗi chiếc xe có giá trị riêng của nó, bất kể năm sản xuất, tình trạng và số dặm đường nó đã đi, cũng như ông ấy hiểu rõ mỗi nhân viên chúng tôi có một giá trị khác biệt. Đó là cách ông ấy đánh giá nhân viên của mình.
- Ông ấy hẳn là người rất đặc biệt - Nhà môi giới suy đoán.
- Vâng, ông ấy đúng là người đặc biệt.
Cả hai bước vào thang máy để lên tầng trên. Lúc đi qua lối đi chung, nhà môi giới bỗng chú ý thấy gần như tất cả các phòng làm việc đều để cửa mở rộng.
- Chúng tôi tin vào môi trường làm việc hợp tác cao độ. Không ai có thể hợp tác với nhau khi họ làm việc bên trong những cánh cửa đóng kín. Ở đây, các bộ phận khác nhau đều biết đồng nghiệp của mình đang làm gì. Tất cả chúng tôi đều được tiếp cận những thông tin mà các công ty khác thường không tiết lộ cho nhân viên. Chính điều đó giúp chúng tôi nhận ra ảnh hưởng và tầm quan trọng của từng đóng góp cá nhân vào hiệu quả chung của toàn công ty.
- Rất ấn tượng. - Nhà môi giới chỉ biết nói thế.
Họ dừng lại trước cửa văn phòng của nhà điều hành. Tương tự, cánh cửa cũng mở rộng. Viên trợ lý ra hiệu cho nhà môi giới bước vào.
- Không cần thông báo sao?
- Ô, ông ấy đã biết sáng nay anh sẽ đến mà. Ông ấy đang mong gặp anh lắm đấy.
- Tại sao?
- Rất đơn giản, vì ông ấy muốn chia sẻ với anh một bí quyết có thể giúp anh thay đổi thế giới quan của mình như ông đã từng làm.

Chương 7. BỐN YẾU TỐ QUAN TRỌNG CỦA LÒNG CHIA SẺ

- Rất vui được gặp anh! - Nhà điều hành dang rộng vòng tay và cười thật tươi khi bắt tay nhà môi giới. - Anh cứ tự nhiên cởi áo khoác và ngồi xuống. Chúng tôi hiếm khi mặc đồ vét ở đây. Có lẽ máu cao bồi vẫn còn sót lại trong chúng tôi.
- Cám ơn ông. - Nhà môi giới tự nhiên cởi áo khoác và nới lỏng cà-vạt trước khi ngồi vào chiếc ghế bành lớn thật êm.
- Tôi biết anh đến đây để tìm hiểu về sự cho đi trong cuộc sống, về ảnh hưởng của nó đối với cuộc đời tôi. - Nhà điều hành mở lời.
- Đúng thế, tôi đọc báo thấy ông tin rằng chính cách sống biết trao tặng, quan tâm đến người khác mới là điều quan trọng nhất mà ông đã làm được.
- Phải. Tôi tin rằng biết trao tặng là một điều vô cùng quan trọng. Nó quan trọng đến mức tôi đã triển khai một kế hoạch nhằm đạt được niềm vui đích thực mỗi khi ta bày tỏ lòng quan tâm, giúp đỡ người khác. Tôi gọi đó là Lòng Chia Sẻ và luôn tận dụng mọi cơ hội để giới thiệu kế hoạch này với mọi người.
- Niềm vui đích thực khi cho đi à? - Nhà môi giới hỏi - Điều này nghe có vẻ trái với lối suy nghĩ thông thường nhỉ. Thường thì người ta cho đi cái gì đó để chuộc lỗi, hay vì đó là một nhiệm vụ phải làm, hoặc để được nêu tên trước công chúng.
- Anh còn quên một điều nữa, - nhà điều hành thêm vào, - vài người còn cho đi để giảm bớt số thuế thu nhập phải đóng.
- Hầu hết những người tôi biết đều làm thế. - Nhà môi giới trẻ mỉm cười.
- Chúng ta đang nói đến tiền bạc nhưng thực ra có đến bốn điều anh có thể cho đi, mà theo tôi thì chúng đều quan trọng như nhau.
Nhà điều hành ngừng lại giây lát, bước tới cửa sổ ngắm hàng cây xinh đẹp trên dải đất rộng. Ông chăm chú nhìn những ngọn núi lớn nhỏ nhấp nhỏ trước mặt và hồi tưởng về cuộc đời mình, một cuộc đời cũnq đầy dẫy những sự kiện lớn nhỏ như thế. Nhà môi giới tỏ vẻ thiếu kiên nhẫn. Anh muốn tiếp tục câu chuyện bởi dù sao anh cũng còn cả cuộc sống của mình ở New York. Anh loay hoay với chiếc máy tính xách tay và mở ra những câu hỏi đã chuẩn bị sẵn.
Cuối cũng nhà điều hành cũng rời khỏi khung cửa sổ. Giọng ông chậm rãi như để nhà môi giới kịp ghi chứ vào máy tính của mình.
- Đó chính là... thời gian, tài năng, của cải, và sự quan tâm. Chẳng có gì khác ngoài bốn thứ đó. Điều tuyệt vời nằm ở chỗ có nhiều cách để chúng ta trao chúng cho người khác. Và bi kịch nằm ở chỗ rất ít người biết cách cho đi, dù chỉ là một trong những thứ đó.
- Tôi có thể hiểu được những người thành đạt như ông có thể cho đi một phần tài sản của mình, nhưng tôi không thể hiểu làm thế nào ông có thể cho đi những thứ khác ngoài tiền bạc? Bởi cả ông và tôi đều là những người chìm ngập trong công việc, phải thể hiện trách nhiệm trước hàng trăm hàng ngàn nhân viên và khách hàng mỗi ngày. Vì thế tôi biết ở vào vị trí của mình, tôi không thể nào cho cái gọi là thời gian hay tài năng. Vậy làm thế nào ông làm được những điều đó?
Có vẻ như nhà điều hành không hề bất ngờ trước câu hỏi của anh bạn trẻ. Ông trả lời trong tư thế rất sẵn sàng:
- Tôi đã sống nhiều năm và may mắn được hưởng nhiều ơn phước. Và tôi tin rằng tôi càng được hưởng nhiều thì tôi cũng nợ rất nhiều. Tôi tin chúng ta luôn có thời gian để làm những điều chúng ta ưa thích. Và tôi thích tìm ra nhiều cách để đáp ứng nhu cầu của người khác, nên tôi dành thời gian để làm việc đó.
"Chỉ toàn nói suông thôi, chẳng biết ông ta có thực sự đầu tư thời gian không?", nhà môi giới thầm nhủ.
Nhà điều hành cắt ngang suy nghĩ của anh:
- Anh đang tự hỏi liệu tôi có làm thật không chứ gì?
- Ô, đúng thế. Làm sao ông biết tôi đang nghĩ như thế?
- Nhiều người luôn miệng nói họ quan tâm đến người khác, nhưng thực ra thì họ chẳng làm gì cả. Lòng chia sẻ được thể hiện bằng việc biết quan tâm đến nhu cầu của người khác, sau đó hành động để đáp ứng những nhu cầu đó. Thời gian có thể đáp ứng một số nhu cầu nhất định, tài năng sẽ đáp ứng những nhu cầu khác, của cải cũng thế và sự quan tâm tự bản thân nó cũng đáp ứng những nhu cầu riêng. Lòng chia sẻ là sự tổng hợp một cách cân bằng tất cả các yếu tố đó và làm cho chúng luôn luôn sẵn sàng trong mỗi con người.
- Tôi vẫn chưa hiểu lắm. Ông phải giải thích rõ hơn chút nữa.
- Như tôi đã nói qua điện thoại, thật ra tôi không thể giải thích tất cả mà anh phải tận mắt chứng kiến. Đó là cách duy nhất giúp anh tin vào tầm quan trọng của lòng chia sẻ. Rồi anh sẽ thấy, đối với người nhận, hành động đó có ý nghĩa sống còn; trong khi đối với người cho, nó lại là yếu tố có thể làm thay đổi cả cuộc đời.
- Vậy giờ chúng ta sẽ làm gì? - Nhà môi giới tỏ ra sốt ruột thật sự. Anh dường như bị cuốn hút vào vấn đề này tự lúc nào.
- Tôi sẽ đưa anh đi tham quan một vòng. - Nhà điều hành đề nghị. - Tôi muốn giới thiệu với anh vài người trong số những người tốt nhất trên trái đất này.

Chương 8. QUYỀN SỞ HỮU

Chàng trai trẻ ngồi lặng lẽ trong lúc nhà điều hành lái chiếc Pontiac 65 phục chế xinh xắn giữa xa lộ đông đúc ở Denver. Anh nghĩ thầm, "Chiếc xe này còn nhiều tuổi hơn cả mình".
Được vài dặm, nhà điều hành rẽ vào một con dốc, rồi đánh sang phải hai lần trước khi dừng hẳn trong bãi đậu xe của một cửa hàng sửa chữa và bán phụ tùng ô tô. Ngay khi bước qua cửa, nhà môi giới bỗng nhìn thấy trên tấm biển ghi giờ làm việc dòng chữ "Nghỉ ngày chủ nhật". Quái, họ làm thế nào cạnh tranh được trong khi lại nghỉ vào ngày chủ nhật thế này?
Nhà điều hành đưa vị khách trẻ đến quầy tiếp tân và tìm gặp viên quản lý cửa hàng.
- Ông ấy đã đến, nhưng chắc có lẽ đang đi loanh quanh đâu đây. - Cô tiếp tân vui vẻ trả lời. - Xin ông cho biết quý danh ạ?
Sau khi nhà điều hành nói tên mình, cô gái có vẻ bối rối:
- Tôi thành thật xin lỗi vì tôi đã không nhận ra ông. Tôi sẽ báo cho quản lý ngay ạ!
- Cám ơn cô. - Nhà điều hành mỉm cười. - Đừng lo, chuyện nhỏ ấy mà.
Khi cô gái đi khỏi, nhà điều hành đưa chàng trai vào ngồi trong khu vực chờ dành cho khách hàng. Nhà môi giới nhận xét:
- Tôi đọc trên báo thấy ông có hơn tám trăm trung tâm sữa chửa bảo trì như thế này.
- Vâng, đúng ra là 824, nhưng không phải tôi sở hữu chúng đâu. Chúng được người ta giao phó cho tôi.
- Ông hẳn là rất tự hào về thành quả của mình. Chỉ với một trạm xăng khởi nghiệp, vậy mà giờ đây ông có hàng trăm trung tâm như thế này, hàng tá xe hơi cổ xinh đẹp, thêm một tòa nhà lộng lẫy... Tất cả đều là của ông.
- Như đã nói, thật ra tôi chẳng làm chủ thứ gì cả. - Nhà điều hành trả lời.
- Ông nói đùa đấy ư?
- Không hề. Tôi nói nghiêm túc đấy, tôi không sở hữu thứ gì cả. Chẳng một chút gì!
- Thế thì ai? Các cổ đông của ông à? Hay các nhà đầu tư? Hay các chủ nợ?
- Không phải.
- Thế thì chẳng lẽ khối tài sản này thuộc quyền sở hữu của nhân viên của ông? Ông có kế hoạch bán toàn bộ cổ phần cho nhân viên của mình à?
- Cũng không phải vậy. Ông ấy mới làm chủ tất cả. - Nhà điều hành nhẹ nhàng trả lời.
- Ông ấy là ai?
- Anh nghĩ xem còn ai nữa? Dĩ nhiên đó là Thượng Đế.
- Xin lỗi ngài nhưng Thượng Đế không tồn tại trong kinh doanh. Thượng Đế chỉ có trong tôn giáo mà thôi!
- Người hiện diện trong thế giới của tôi. Đó là lý do tại sao tôi đóng cửa ngày chủ nhật để nhân viên của tôi có thời gian dành cho gia đình họ/hoặc thờ phụng Người.
- Điều này nghe... cứ như là lời Kinh Thánh ấy! - Nhà môi giới trẻ không thể tưởng tượng nổi.
- Anh không quan tâm đến đời sống tâm linh sao? - Nhà điều hành mỉm cười.
Nhà môi giới bắt đầu tự hỏi tại sao mình lại phí thời gian với ông già Denver gàn dở này.
Nhà điều hành như đoán được suy nghĩ của chàng trai. Ông tiếp tục:
- Chính khi nghĩ đến sự may mắn của mình, nhờ ơn trên, tôi đã hiểu ra rằng kẻ cho được phúc nhiều hơn người nhận.
- Ý ông là sao? - Nhà môi giới cảm thấy bối rối.
- Nghĩa là, nếu tôi có thời gian sống trên đời này thì đó là một món quà tôi được ban tặng. Nếu tôi có nhiều tài năng, thì đó cũng là một món quà. Và tiền bạc của tôi cùng là món quà. Tôi cũng tin rằng những món quà đó không chỉ dành cho tôi, nghĩa là tôi không phải chỉ biết nhận và giữ chặt lấy chúng. Tôi phải biết chia sẻ chúng với người khác. Nhưng điều tuyệt vời nhất là phần thưởng nhận được khi cho đi bao giờ cũng lớn hơn những gì tôi chia sẻ cùng mọi người.
- Phần thưởng nào? Chẳng lẽ ông muốn nói đến những bài báo? Những lời ngợi khen từ người khác? Hay ông sẽ thu được nhiều lợi nhuận hơn?
- Không, anh nhầm rồi. Phần thưởng của tôi chính là những nụ cười trẻ thơ, là giới trẻ có thể theo đuổi giấc mơ của mình, là bọn nhóc có được một buổi cắm trại vui vẻ, là thành viên trong một nhóm làm việc hân hoan vì đã hoàn thành nhiệm vụ.
- Tôi chưa bao giờ trải nghiệm điều đó. Có lẽ phải thấy mới tin - Giọng nhà môi giới đầy vẻ hoài nghi.
Ánh mắt của nhà điều hành chợt sáng lên khi nhìn thấy viên quản lý cửa hàng đang tiến đến.
- Tôi sẵn lòng giúp anh nhìn thấy điều đó! Ngay bây giờ đây.
- Rất vui gặp quý vị! - Nhà quản lý reo lên. - Chúng tôi rất vui khi ông ghé thăm.
Nhà điều hành giới thiệu nhà môi giới cho viên quản lý.
- Rất hân hạnh được gặp anh.
- Tôi cũng thế. - Nhà môi giới đáp lời.
Quay sang nhà điều hành, viên quản lý hỏi:
- Hôm nay ông đến có chuyện gì sao?
- Tôi có vài phong thư cần giao tận tay cho vài người trong nhóm của anh - Nhà điều hành lấy ra hai phong bì trắng và trao cho viên quản lý - Họ có đi làm hôm nay chứ?
Viên quản lý xem qua những cái tên trên phong bì và trả lại cho nhà điều hành.
- Họ đều có ở đây. Nhưng có bao giờ tôi thấy ông phải tận tay làm những việc như thế này đâu?
- À, đây là một dịp đặc biệt - Nhà điều hành có vẻ bí mật.
Viên quản lý đưa hai nhân viên trẻ đến giới thiệu với nhà điều hành. Cả hai cười tươi. Đây là lần đầu tiên họ gặp nhà điều hành - ông chủ của họ.
- Chào các bạn! - Nhà điều hành mở lời. - Quản lý của các bạn cho tôi biết là hai bạn làm việc rất chăm chỉ và hết lòng phục vụ khách hàng. Chúng tôi đánh giá rất cao về tác phong làm việc của hai bạn!
- Xin cám ơn ông! - Họ thốt lên.
- Ông ấy cũng cho tôi biết việc hai bạn đã ghi danh học đại học. Chắc hai bạn cũng biết, chừng nào các bạn còn phục vụ cho công ty và khách hàng của chúng ta, chúng tôi sẽ luôn hỗ trợ các bạn chi phí học hành.
Nhà điều hành trao phong bì cho từng người. Trong mỗi phong bì là tấm séc trị giá 1.000 đô la. Hai nhân viên không nén được niềm vui mừng, nét hân hoan lộ rõ trên gương mặt khi họ đưa cao tấm séc chia vui với mọi người. Đáp lại là một tràng pháo tay chúc mừng làm cho bầu không khí thêm phần phấn khởi và thân mật.
Nhà môi giới trẻ kín đáo hỏi nhỏ viên quản lý:
- Ông ấy có thường làm như vậy không? Tặng những tấm séc trị giá hàng ngàn đô la như thế?
- Có chứ, nhưng bình thường thì ông ấy không tự mình làm việc đó. Tuy nhiên, công ty đã trao tặng gần 16.000 học bổng như thế.
- Mười sáu ngàn ư? - Nhà môi giới lẩm bẩm - Nghĩa là 16 triệu đô ư? Nhưng vì sao?
Nhà môi giới theo thói quen đã tính ra ngay một con số khổng lồ cùng với một dấu chấm hỏi to tướng trong đầu.

Chương 9. MỖI NGAY LÀ MỘT CƠ HỘI

Trên đường về, nhà môi giới ngôi yên lặng và suy ngẫm về những gì mình đã chứng kiến tại trung tâm sửa chữa bảo trì ô tô của nhà điều hành. Cuối cùng, anh nói lên thắc mắc của mình:
- Tôi thật không hiểu vì sao ông lại quan tâm đến nhân viên đến thế? Đó có phải là trợ lý thân cận của ông đâu? Thậm chí ông còn không biết mặt họ kia mà?
"Mình còn phải giảng giải cho chàng trai này nhiều đấy", nhà điều hành thoáng nghĩ với một nụ cười đầy ẩn ý.
- Một người có lòng chia sẻ luôn tìm thấy trong mỗi ngày mới một cơ hội để tác động đến cuộc đời của những người khác. Mỗi ngày chúng ta có thể tìm ra vô số cách, dù là lớn lao hay nhỏ bé, để làm cho cuộc sống người khác được tốt đẹp hơn.
- Nhưng ông cũng đã giúp họ khi cho họ công ăn việc làm rồi. Tại sao ông phải cho họ thêm nữa?
- Chia sẻ không có nghĩa là anh chỉ làm những gì tối thiểu, mà là thực hiện những gì được mong đợi. Mỗi ngày tôi đều tìm kiếm những cơ hội để được làm thêm nhiều điều nữa. Có thể nói, điều đó đã trở thành thói quen của tôi.
- Tôi e rằng mình không hiểu gì cả. - Nhà môi giới nói.
- Đối với một số người, họ xem việc chia sẻ với người khác là một sự kiện thật sự. Nghĩa là họ ủng hộ các hoạt động vì một mục đích nào đó. Sau khi đã lập thành tích, họ lại quay về với công việc làm ăn thường lệ. Nhưng lòng chia sẻ lại chính là một thái độ sống. Và chúng ta cần nuôi dưỡng nó mỗi ngày.
- Tôi hiểu. - Nhưng trong sâu thẳm, nhà môi giới biết mình vẫn chưa hiểu gì nhiều. - Tôi thật sự cảm kích vì ông đã hào hiệp dành chút thời gian quý báu cho tôi. Ông đã dạy cho tôi nhiều điều về lòng chia sẻ trong những giờ qua.
- Ô, chúng ta chưa làm được gì đâu, còn nhiều thứ lắm. Nếu anh thật sự muốn biết rõ thế nào là lòng chia sẻ thì anh phải ở lại đây vài ngày với tôi.
- Ông muốn tôi ở lại đến mai sao?
- Nếu anh về New York ngay bây giờ thì thật tình anh chẳng khám phá được gì về lòng chia sẻ đâu. - Nhà điều hành nói như thách thức chàng trai.
- Thôi được, tôi rất muốn khám phá bí mật đó. Bây giờ chúng ta đi đâu?
- Chúng ta sẽ tới thăm lũ cháu của tôi.
Nhà điều hành cho xe rời xa lộ và rẽ vào một khu dân cư thuận tiện nhưng khá bình thường. Ông dừng xe trước một căn nhà lớn kiểu trang trại, nhấn vài hồi còi rồi ra khỏi xe. Ngay lập túc, ba đứa trẻ từ 7 đến 10 tuổi gồm hai trai và một gái lao ra trong màn sương núi ẩm ướt chạy tới ôm chầm lấy ông hôn lấy hôn để. "Cháu chào ông! Cháu chào ông!", chúng reo lên mừng rỡ.
Nhà điều hành ngồi ngay xuống bậc thềm trước hiên nhà, ôm hôn từng đứa và nói rằng ông rất yêu chúng.
- Ông có mang quà cho chúng cháu không?
- Có chứ. Ta mang cho các cháu món quà vô hình. Nó nằm ở đây, trong tim ta. Người ta gọi nó là tình yêu. - Đoạn ông nháy mắt với nhà môi giới, rồi rút trong túi ra ba viên kẹo nhỏ.
- Ta đãi các cháu này!
- Cám ơn ông. - Bọn trẻ vừa nói vừa cầm lấy viên kẹo.
- Ta còn những thứ này cho các cháu nữa đây. - Ông vừa nói vừa đút tay vào túi áo kia và lấy ra ba đồng 25 xu sáng loáng. - Ta cho thêm vào bộ sưu tập của các cháu đấy. Các cháu chưa có đồng 25 xu Georgia phải không nào?
- Thưa chưa ạ! - Bọn trẻ trả lời.
Nhà điều hành trỏ vào dòng chữ nhỏ xíu bao quanh hình bản đồ bang Georgia trên mặt sau đồng xu.
- Các cháu có nhìn thấy những dòng chữ này không? Đó là "Sự thông thái, Công bằng và Chừng mực". Có nghĩa là chúng ta phải khôn ngoan và nỗ lực hết sức mình, chúng ta cũng phải công bằng và chừng mực trong cuộc sống.
- Chừng mực là gì hả ông?
- Điều này hơi khó giải thích đấy các cháu ạ. Nó có nghĩa là có vay có trả. Cho nên, đừng làm một điều gì đó quá nhiều hay điều kia quá ít.
- Cháu không hiểu.
- Cháu phải kiên nhẫn. Rồi một ngày nào đó cháu sẽ hiểu. - Nhà điều hành khuyên nhủ bọn trẻ.
Một người phụ nữ bước ra cửa và ôm lấy ông.
- Chào Ruth. Bọn trẻ thế nào?
- Chúng ổn cả ông ạ, và nhớ ông lắm. Để làm chúng toại nguyện có lẽ ông phải ở đây mỗi ngày. Mấy đứa lớn học hành cũng tốt, Jamie vừa đoạt giải trong cuộc thi ném lao tự do tuần rồi đấy ông.
- Ước gì ta cũng có mặt ở đó! - Giọng ông tiếc nuối. - Còn Don đâu rồi?
- Anh ấy không có ở đây. Anh ấy phải đưa Aaron đi bác sĩ.
- Không có gì nghiêm trọng đấy chứ?
- Không ạ, chỉ chích ngừa thôi.
- Thế thì tốt.
Nhà môi giới theo sau nhà điều hành bước vào nhà. Treo trên lối vào phòng khách là những tấm ảnh của mười hai đứa trẻ từ 4 đến 17 tuổi. Khi nhà điều hành bước vào trong, ông lộ rõ vẻ thất vọng khi không thấy những đứa khác.
- Giá như ta có thể ở chơi cho đến lúc bọn trẻ đi học về.
- Chúng cũng mong gặp ông lắm đấy.
- Ông ơi, chúng ta chơi trò xe tải đi! - Một cậu bé phấn khỏi vừa nói vừa bấu lấy tay ông.
- Được, anh bạn nhỏ. Có xe trong phòng đồ chơi không?
- Thưa, có ạ.
- Ông cho cháu chơi với nhé? - Một cậu bé khác rụt rè đề nghị.
- Được chứ! - Sau đó nhà điều hành quay sang cô bé còn lại có vẻ mặt buồn buồn. - Còn cháu thì sao? Cháu muốn cùng chơi hay ta sẽ đọc truyện cổ tích cho cháu nghe sau?
- Cháu thích nghe ông kể chuyện. - Đôi mắt cô bé sáng lên.
Nhà môi giới bất ngờ khi thấy nhà điều hành hồn nhiên chơi trò xe tải với bọn trẻ, thậm chí ông còn giả tiếng động cơ rì rầm như thật.
- Ông quả là đa tài! - Nhà môi giới nói, nhưng đồng thời anh cũng cảm thấy xót xa trong lòng. “Ước gì ngày nhỏ cha cũng dành thời gian chơi trò xe tải với mình - dù chỉ là một lần”
Khi đã chơi xong trò xe tải, nhà điều hành bế cô cháu gái vào lòng và đọc truyện cổ tích cho cô bé nghe, hai bên là hai cậu nhóc.
Ông đọc hết một truyện, rồi lại một truyện khác và bế từng đứa đi ra cửa.
- Chúng cháu yêu ông lắm! - Bọn trẻ hét thật to.
- Ta cũng rất yêu các cháu.
Hẳn đây là "sự quan tâm", một trong bốn điều người ta có thể cho đi như ông ấy đã nói. Mình chưa từng gặp ai hào phóng trong cách thể hiện tình cảm của mình với trẻ con như thế.
Cả hai ngồi vào xe và tiếp tục cuộc hành trình. Đi chưa khuất dãy nhà, nhà môi giới đã phá tan sự yên lặng:
- Lũ trẻ đó là ai thế? Rõ ràng chúng khác màu da với ông, chúng không thể nào là người thân của ông.
- Anh nói đúng, nhưng trong tim tôi, chúng là gia đình tôi. Cách đây vài năm, tôi nhận thấy có nhiều đứa trẻ chẳng có gì cả, trong khi tôi lại được quá nhiều. Vì thế, tôi thấy đây là cơ hội tuyệt vời để chia sẻ. Tôi mua một căn nhà, cải tạo nó thành nơi nuôi dưỡng những đứa trẻ cần tình thương và sự chăm sóc.
- Tại sao chúng đều gọi ông là "Ông"?
- Vì tôi gọi bọn trẻ là "cháu" - Nhà điều hành bật cười. - Chúng hiểu nên đã gọi tôi là ông. Tôi thích được gọi như vậy, vì thế tôi cố gắng dành thời gian cho chúng càng nhiều càng tốt. Nếu tôi nhớ không lầm thì lúc anh gọi điện cho tôi lần đầu tiên, tôi đang chơi với chúng. Lũ trẻ rất quan trọng đối với tôi.
- Tôi hiểu! Còn dòng chữ trên đồng 25 xu Georgia ông tặng chúng thì sao? Có phải ông hàm ý muốn nói với tôi những điều đó? - Anh mạnh dạn hỏi.
- Anh là một học trò nhanh nhạy đấy! - Nhà điều hành xác nhận. - Những chữ đó có ý nghĩa đặc biệt đối với tôi.
Nhà môi giới thầm đoán mình sắp được nghe một bài thuyết giáo đây. Thực tế gần đúng như thế, nhưng dù sao thì anh cũng không cảm thấy phiền lòng.
- Sự khôn ngoan không phải tự tôi có. Tôi tin rằng đó là món quà tôi nhận từ Thượng Đế. Tự bản thân tôi không tạo nên công việc làm ăn. Tôi không tốt nghiệp đại học, thậm chí cũng chưa học xong trung học. Nhưng Thượng Đế ban cho tôi sự thông thái, và vì thế, trong kinh doanh tôi xem mình là người quản lý cho số phận may mắn mà Người đã ban cho tôi. Trách nhiệm của tôi là làm hết sức mình. Và tôi cũng tin rằng Người mong tôi biết sử dụng thế mạnh đó để giúp đỡ người khác.
- Thì ra đó là lý do ông lập nên nhà trẻ này?
- Phải. Xét về tính công bằng, tôi chọn cách tạo cho mọi người cơ hội để đền đáp lại món quà do Thượng Đế ban tặng, dù đó là thời gian, tài năng, sự khôn ngoan hay tiền bạc đang có. Đó có thể là một nhân viên đang theo học đại học, những đứa trẻ cần tình thương, hay một ai đó cần đến sự công bằng bất kể màu da và chủng tộc. Mỗi ngày, tôi tìm cơ hội để được tự mình mang đến cho họ một điều gì đó.
- Còn sự chừng mực có ý nghĩa gì trong chuyện này?
- Trước tiên anh phải hiểu về sự cực đoan. Người cực đoan chỉ quan tâm đến một thứ duy nhất và họ cho đó là ưu tiên số một trong đời họ, ví dụ như làm giàu. Hoặc người chỉ biết cho đi hết mọi thứ cũng là người cực đoan. Cả hai đều không mang lại kết quả có ý nghĩa. Họ tự làm mình rơi vào trạng thái không còn thời gian cho vợ chồng, gia đình, bạn bè hay cho chính sự nghỉ ngơi của bản thân. Chừng mực có nghĩa là anh biết giữ cân bằng trong mọi vấn đề để mang lại lợi ích cho mọi người.
Nhà môi giới trầm ngâm suy nghĩ. Nhà điều hành tiếp lời:
- Nếu anh cần ghi nhớ điều gì từ việc này, thì hãy nhớ rằng mỗi ngày là một cơ hội. Hôm nay tôi có cơ hội chia sẻ suy nghĩ của mình với bọn trẻ, và tôi hy vọng những suy nghĩ đó sẽ để lại một ấn tượng tốt đẹp nào đó trong cuộc đời chúng.
Nhà môi giới nhanh chóng ghi lại những điều vừa biết. Anh có cảm giác mình đã cảm nhận khá cụ thể về lòng chia sẻ, nhưng dường như mọi thứ hãy còn rời rạc với nhau. Anh mong nhanh chóng tìm ra cách kết nối các ý tưởng để có cái nhìn tổng thể về điều này.

Chương 10. BUỔI TIẾP THEO

Khi họ về văn phòng, người trợ lý bước ra chào đón và giao cho nhà điều hành một loạt tin nhắn qua điện thoại.
- Anh có thể chờ tôi ít phút để trả lời vài cuộc điện thoại không?
- Ông cứ tự nhiên. Công việc là công việc mà.
- Tôi đưa anh xuống nhà dùng bữa trưa nhé? - Viên trợ lý đề nghị.
- Thế thì còn gì bằng!
- Quầy cà phê ở tầng trệt. Bữa trưa ở đây miễn phí cho tất cả nhân viên và khách khứa. Chúng tôi còn có vài món rau trộn rất ngon. Anh thích rau trộn chứ?
- Anh đùa tôi đấy à? Tôi là dân New York đây. Rau trộn, cá và hải sản là gu của tôi đấy.
Cả hai cùng chọn thức ăn và tiến đến một chiếc bàn đặt cạnh cửa sổ nhìn ra hàng hiên. Bên ngoài, cây cối hãy còn khoác trên mình sắc màu của mùa thu.
- Hôm nay anh đã đi được những đâu? - Viên trợ lý hỏi.
- Rất thú vị. Tôi ngạc nhiên khi biết ông ấy xây nhà dành cho bọn trẻ, còn chúng thì xem ông ấy như người ông yêu dấu của chúng vậy. Quản lý ngôi nhà đó khá tốn kém phải không?
- Anh muốn nói ngôi nhà nào?
- Thế là sao? Không lẽ còn có những căn nhà như thế ở nơi khác nữa ư?
- Vâng, thực sự thì có 12 căn nhà như thế, nếu tính cả ở Mexico. Mỗi căn dành cho mười hai đứa trẻ, cùng hai người chăm sóc được xem như là cha và mẹ chúng.
Nhà môi giới ngẩn người tính toán:
- Thế ra ông ấy bảo bọc những hơn 140 người sao?
- Đúng ra là hơn 160 người, kể cả những người đóng vai trò cha mẹ. Họ được trả lương toàn thời gian đấy.
- Thật đáng kinh ngạc.
Bất chợt nhà điều hành xuất hiện nơi quầy cà phê và góp chuyện thật tự nhiên:
- Chẳng có gì ngạc nhiên đâu. Đơn giản là tôi nhận ra nhu cầu của các cháu và vì may mắn có được những điều kiện cần thiết, tôi đã đáp ứng nhu cầu đó, vậy thôi. Quan trọng là mình phải nghĩ ra nhiều cách giúp đỡ người khác.
- Ông ấy luôn dạy chúng tôi phải hành động. - Người trợ lý bổ sung.
- Anh thấy đấy, - nhà điều hành tiếp tục, - có sự khác biệt giữa giá trị bảo tồn và giá trị hoạt động. Giá trị bảo tồn là những gì người ta nói. Còn giá trị hoạt động là những gì người ta làm. Anh có bao giờ thất vọng khi thấy những gì người ta làm trong cuộc sống hoàn toàn khác với những gì họ nói, ví dụ như về giá trị gia đình chẳng hạn?
- Vâng, có chứ, và thường là ở các chính trị gia.
- Không chỉ có các chính trị gia đâu, mà ngay cả nhiều người bình thường như chúng ta nữa đấy. Chúng ta nói mình không mù quáng, nhưng khi trò chuyện với bạn bè, chúng ta vẫn thốt lên những lời trêu chọc đầy tính phân biệt chủng tộc. Chúng ta nói mình luôn quan tâm đến con cái nhưng lai không quan tâm đến chuyện trường lớp của chúng. Chúng ta nói mình quan tâm đến tương lai đất nước nhưng lại trốn thuế và thường viện lý do bận bịu để khỏi đi bầu cử.
- Tôi hiểu ý ông rồi. - Nhà môi giới thừa nhận, cố che đậy cảm giác ngột ngạt khi hiểu được hàm ý chỉ trích trong cụm từ "chúng ta".
- Thực ra mọi chuyện rất đơn giản. Một trong những mục tiêu của đời tôi là làm tất cả những gì có thể để thực hiện lời nói của mình.
- Nói cách khác, phải chăng ông muốn nói rằng lòng chia sẻ là chìa khóa đảm bảo cho giá trị lời nói và giá trị hành động đi đôi với nhau? - Nhà môi giới hỏi.
- Anh bắt đầu hiểu ra rồi đó, anh bạn!
Sau đó, cả hai người xoay sang thảo luận về tầm quan trọng của hành động. Nhà môi giới thỉnh thoảng ghi chép lại những cảm nhận và thông tin hữu ích.
Bỗng nhà điều hành nói:
- Nói đến hành động, chúng ta có việc phải làm đấy. Chúng ta phải đi Leadville ngay.
- Leadville? Chưa bao giờ tôi nghe nói đến nơi này.
- Đó là một vùng núi non hùng vĩ. Anh sẽ thích cho mà xem!
- Thật không?
- Rồi anh sẽ biết ngay thôi.
* * *
Khi họ đi về hướng tây trên chiếc I-70, nhà điều hành hỏi:
- Anh có thích ngắm cảnh đẹp không? Hơi xa đấy, chúng ta phải đi hết con đường dẫn tới Aspen thay vì rẽ vào đường 91.
- Tôi thích Aspen. Tôi đã trượt tuyết ở đó vài lần mấy năm về trước.
- Lúc này vẫn chưa đến mùa trượt tuyết, - nhà điều hành nói - nhưng vùng đó quanh năm đều đẹp. Từ đây đến đó khá xa, nhưng đường đẹp thì cũng đáng để đi lắm!
Nhà môi giới chẳng hiểu vì sao anh lại đồng ý ngay. Quang cảnh hai bên đường quả là tuyệt vời, nhưng anh không chịu nổi những khúc quanh zíc-zắc và những con dốc thẳng đứng nối tiếp nhau.
"Chắc mình chết mất", anh vừa nghĩ vừa buộc lại đai an toàn và bấu chặt cạnh ghế.
- Anh ổn chứ?
- Tôi không sao. - Anh trả lời và thấy nhẹ cả người lúc trông thấy một cái cổng gỗ có ghi chữ "Leadville" hiện ra trước mắt họ.
- Thị trấn này trông cổ quá.
- Ở đây tôi có rất nhiều kỷ niệm. - Nhà điều hành giải thích thêm. - Ngày trước, khi đóng quân ở pháo đài Carson, chúng tôi thường tập quân sự ở trại Hale. Tôi yêu Leadville và tự hứa với mình một ngày nào đó tôi sẽ mua một khu đất ở đây.
- Thì ra chúng ta đến xem cảnh núi non của ông à?
- Không phải vậy. - Nhà điều hành trả lời khi lái xe xuyên qua thị trấn đi về hướng nam. Được vài dặm, ông rẽ vào một lối nhỏ, chạy ngang vòm cổng đá có gắn tấm bảng bằng sắt với dòng chữ: "Kỳ Vọng".
- Đây rồi. - Nhà điều hành nói.
- Gì thế này? Một ngôi nhà thờ bỏ hoang à? - Chàng trai tò mò hỏi.
Nhà điều hành cười to:
- Ngược lại là đằng khác. Tôi vừa mới gây quỹ giúp giải quyết các nhu cầu cơ bản cho trẻ em. Tại đây, chúng tôi xây dựng trại Kỳ Vọng với đầy đủ nơi ăn chốn ở cho các em đang nhận học bổng của chúng tôi. Ngoài ra, chúng tôi còn có một nhà trẻ ở đây.
- Dường như tất cả mọi điều ông làm đều thể hiện lòng quan tâm, chia sẻ nhỉ?
- Còn hơn thế nữa! Trại Kỳ Vọng giúp bọn trẻ có cơ hội phát triển và thử nghiệm các khả năng mới. Tôi muốn làm hết sức mình để xã hội tương lai của chúng ta tràn đầy những thanh niên biết sống tự trọng và tự tin trước những thứ thách cuộc đời.
- Nhưng ông không thể đáp ứng nhu cầu của tất cả trẻ em trên đời này! - Nhà môi giới khẽ nhắc.
- Đúng thế, nhưng tôi vẫn có thể tác động đến một số người. Câu lạc bộ dành cho bọn trẻ đang đáp ứng nhu cầu của một số con người đấy thôi. Giáo hội và nhà thờ có thể đến với những người khác. Chúng tôi cùng nhau làm điều này vì tin rằng dạy trẻ con khi chúng còn nhỏ dễ hơn là cải tạo người lớn sau khi họ sa ngã.
- Tôi rất đồng ý với ông về điều này. - Nhà môi giới tán thành.
Nhà điều hành hướng dẫn nhà môi giới tham quan khắp trại Kỳ Vọng. Gần cuối chuyến đi, ông bảo:
- Tôi muốn anh gặp một vài người rất đặc biệt.
Họ lái xe đến khu ký túc xá rồi vào khu vực tiếp khách được bài trí ấm áp, cũng là nơi tập trung của các em học sinh khi cần. Trông thấy nhà điều hành, một vài đứa trẻ vui mừng tiến đến.
- Hôm nay ông sắp có buổi nói chuyện với chúng cháu phải không ạ?
- Đúng đấy, các cháu ạ.
- Tuyệt quá! Để chúng cháu đi báo cho mọi người biết.
Vài phút sau, họ cùng đến một gian phòng khá rộng. Các học sinh lần lượt kéo nhau vào. Chẳng mấy chốc các hàng ghế đã đầy ắp gần tám mươi học sinh trung học. Nhà điều hành đứng lên và bắt đầu:
- Ta muốn nói với các cháu về sự chuyển đổi quan trọng nhất mà ai cũng có thể trải qua. Đó là sự chuyển đổi từ trẻ con sang người lớn. Ở một số người, sự kiện này xảy ra vào tuổi 13,15 hay 17 tuổi. Nhưng có người phải đợi đến khi đã bước sang tuổi 49, 57 hay 72. Và cũng có những người chẳng bao giờ chuyển đổi gì cả.
Các học sinh say mê ngồi nghe những lời lẽ thông thái của nhà điều hành.
Ông nói tiếp:
- Một số người thành đạt khi họ mới 24, 32 hay 41 tuổi. Nhưng họ không hề nhận ra điều gì là quan trọng thật sự. Họ luôn cảm thấy thiếu thốn một điều gì đó trong cuộc sống. Họ luôn cảm thấy một khoảng cách giữa họ và người mà họ muốn trở thành. Ý ta là trong khi có rất nhiều người có thể tìm thấy sự thành đạt, thì chỉ có một số ít người có thể trở nên quan trọng trong cuộc sống của người khác và cảm thấy thật sự hạnh phúc. Hy vọng của ta là các cháu sẽ khám phá ra con đường để trở thành một con người hạnh phúc trong cuộc sống.
Nhà điều hành mở chiếc máy chiếu cũ kỹ và bắt đầu viết lên những tấm phim:

Người sống vì sự thành đạt thường đo lường cuộc đời bằng tiền bạc, quyền lực, địa vị, danh vọng và sự công nhận. Còn người hạnh phúc quan tâm đến ý nghĩa tinh thần của cuộc sống. Họ có lòng chia sẻ, là người hay giúp người khác trở nên mạnh mẽ. Họ phụng sự lợi ích chung và giúp những người xung quanh xây dựng và phát triển các mối quan hệ bền vững.
Chúng ta hày xem kỹ đến những từ ta viết ở đây. Bên trái là đặc điểm của người thành đạt hay ít ra thì đó là những giá trị đo lường về người đó trong xã hội. Còn bên phải là đặc điểm của người hạnh phúc.
Trong khi người thành đạt biết cách kiếm tiền, người hạnh phúc lại là người biết cách cho tiền. Nghĩa là họ biết chia sẻ sự may mắn về tiền bạc của mình với những người còn túng thiếu hay những người làm công tác nhân đạo.
Người thành đạt có nhiều thứ lớn lao, nhưng thường thì họ giàu có nhờ vào tiền bạc của người khác. Họ hãnh diện với những gì mình đạt được. Còn người hạnh phúc hiểu rằng điều quý giá nhất mà ai cũng có thể đạt được là phục vụ người khác và giúp họ đạt mục tiêu.
Sau cùng, vì người thành đạt thường có một địa vị nhất định nên họ được người khác ngưỡng mộ, thậm chí còn xem họ như một tấm gương để noi theo. Thường thì sau đó chúng ta lại phát hiện ra rằng chính những người đó lại làm ta thất vọng, vì hóa ra họ không đại diện cho những gì chúng ta mong đợi. Ngược lại, người hạnh phúc là người biết trân trọng các mối quan hệ. Họ là người bạn tin cẩn và người cố vấn thông thái. Họ dành thời gian cho người khác hơn là cố gắng xây dựng tiếng tăm cho riêng mình.
Nếu các cháu suy nghĩ kỹ những điều ta nói, thì mọi đặc điểm tính cách của người hạnh phúc đều liên quan chặt chẽ với lòng chia sẻ. Cho đi, phục vụ và nuôi dưỡng những mối quan hệ đầy ý nghĩa với người khác cũng là một dạng chia sẻ. Lòng chia sẻ luôn gắn liền với thời gian, tài năng, của cải, và mối quan tâm.
Khán phòng bỗng nổi lên những tràng pháo tay vang dội. Nhà điều hành mỉm cười rồi nói tiếp:
- Ta có thể thấy nhiều người trong số các cháu đã hiểu ý ta. Các cháu xem trọng việc cho hơn là nhận. Các cháu tình nguyện hướng dẫn cho các em nhỏ ở trại Kỳ Vọng. Các cháu nhận làm tư vấn viên trong trại hè. Lúc này các cháu chưa hề có nhiều của cải, nhưng các cháu đã biết đầu tư thời gian, tài năng, và mối quan hệ cho các em nhỏ khác đang cần các cháu.
Khi nhà điều hành kết thúc buổi nói chuyện, nhiều học sinh tiến đến bên ông và chia sẻ với ông những câu chuyện về việc chúng làm tư vấn viên. Lắng nghe bọn trẻ, nét mặt nhà điều hành lộ rõ sự mãn nguyện và hạnh phúc.
Trên đường ra xe, nhà môi giới nói đầy vẻ ngưỡng mộ:
- Thật đáng kinh ngạc! Ông thậm chí đã truyền tư tưởng cho lớp trẻ để chúng có thể giữ triết lý đó sống mãi cho thế hệ sau.
- Anh nói rất chính xác. Tất cả chúng ta đều để lại một di sản nào đó trong cuộc sống. Tôi mong mọi người nhớ đến tôi như một người giúp người khác biết sống trong tình yêu thương và chia sẻ.
- Tôi thấy tất cả những gì ông làm - học bổng, nhà nuôi dưỡng, nhà trẻ - đều thể hiện rõ mục tiêu cuộc đời của ông.
- Điều đó còn tùy vào cách anh nhìn nhận vấn đề. Tôi xem lợi nhuận chỉ là điểm số của trò chơi chứ không phải tên gọi của trò chơi. Trò chơi của tôi là bán phụ tùng và sửa chữa xe hơi. Nếu tôi làm tốt, khách hàng sẽ trả tiền cho tôi. Nếu tôi quan tâm đặc biệt đến nhân viên, họ sẽ có được phong cách phục vụ và nụ cười dễ thương nhất trước khách hàng. Nếu mọi nhà quản lý của chúng tôi thực sự có cơ hội thành đạt, họ sẽ làm mọi thứ để được thành đạt. Sự thật là nhiều người trong số nhân viên quản lý của chúng tôi đã quyết định dành 10% thu nhập của họ để làm từ thiện.
Nhà môi giới ngạc nhiên:
- 10% thu nhập sao? Tại sao phải làm như vậy?
- Đó là một nguyên tắc họ học được từ Kinh Cựu ước, một điều lỗi thời theo cách anh gọi!
- Tôi đoán thế nào ông cũng trả lời như thế. - Nhà môi giới có ý khích bác. - Nhưng điều đó nghĩa là gì?
- Đơn giản thôi, nghĩa là khi chúng ta may mắn có được nhiều thứ hơn người khác thì chúng ta nên dành ra một phần thu nhập của mình để giúp đỡ những người kém may mắn hơn.
- Vậy chẳng lẽ ta phải coi điều đó như một nguyên tắc sao?
- Không, với tôi đó là một cơ hội tuyệt vời thì đúng hơn. Một thói quen tốt cần rèn luyện, cũng giống như thói quen tiết kiệm và đầu tư. Khách hàng của anh có thể có thói quen dành một phần thu nhập đem đầu tư ở chỗ anh để lấy lời. Tôi cũng vậy, nhưng tôi dành một phần thu nhập của mình cho việc giúp đỡ người khác.
- Thế ông có yêu cầu những người quản lý của mình cũng làm như ông không?
- Không hề. - Nhà điều hành trả lời. - Họ tự nguyện vì họ hiểu ý nghĩa việc làm đó. Thật ra, nhiều người còn nộp nhiều hơn mười phần trăm thu nhập của bản thân. Tôi tin rằng khi các nhà quản lý của tôi làm điều này thì họ không phải mất đi mà ngược lại, họ đang cho đi và đồng thời cũng đang nhận về.
- Vậy ông cho đi để được nhận lại ư? - Nhà môi giới hoài nghi.
- Không đâu. - Nhà điều hành kiên nhẫn trả lời. - Tôi nhận để cho. Nếu công ty tôi chỉ có một đại lý, bản thân tôi cũng sẽ cảm thấy hạnh phúc và hài lòng. Nhưng với hơn 800 chi nhánh, chúng tôi sẽ có doanh thu và lợi nhuận lớn hơn. Điều đó có nghĩa là chúng tôi sẽ có nhiều tiền hơn để cho đi. Nghĩa là tôi có thêm nhiều cơ hội để giúp đỡ người khác mà thôi.
"Có lẽ ông này từ trên trời rơi xuống!". Nhà môi giới thầm nghĩ khi anh mở cửa xe và tạm biệt nhà điều hành.
Trước khi chia tay, nhà điều hành không quên dặn dò:
- Tôi sẽ đón anh vào sáng mai.