Tôi từng nghĩ mình chỉ là người nhạy cảm.
Tôi từng tin rằng mình chỉ đang "mệt thôi", "buồn chút thôi", "chắc là do công việc quá tải".
Tôi từng cho rằng, những đêm mất ngủ chỉ là do cốc cà phê ban chiều, những cơn thở dốc không lý do là do thời tiết oi bức, còn sự trống rỗng mỗi sáng thức dậy thì... chắc ai cũng từng như thế.

Tôi không bao giờ nghĩ mình bị trầm cảm, bởi vì tôi vẫn làm việc, vẫn trò chuyện, vẫn đi chơi, vẫn cười trong những bức ảnh. Tôi vẫn sống ít nhất là về mặt hình thức. Tôi không "ngồi thu mình trong góc tối" như những mô tả tôi từng biết về trầm cảm. Tôi không nghĩ đến chuyện tự tử mỗi ngày, vậy thì tôi đâu thể là một người "bị bệnh" ?

Cho đến khi tôi đọc "Đại dương đen" của tác giả Đặng Hoàng Giang.

Cuốn sách ấy không khiến tôi khóc òa, mà nó bóp nghẹt tôi bằng sự thật. Một sự thật lặng lẽ, trần trụi, không bi kịch hóa, không giảng giải, không đưa ra lời khuyên sáo rỗng. Chỉ là những câu chuyện người thật, việc thật, nỗi đau thật được kể bằng một giọng nói rất nhẹ nhưng có sức xuyên phá như sóng ngầm.

Tôi vô đã vô tình biết đến nó khi nghe podcast. Lần đầu tiên đọc nó là vào một đêm mưa, không bật đèn. Tôi đã tưởng mình chỉ đọc vài trang trước khi ngủ. Nhưng tôi đã đọc gần như không dừng. Và càng đọc, tôi càng cảm thấy một cái gì đó đang rạn vỡ bên trong, thật sự rất rất nặng nề.

Tôi nhận ra mình trong từng nhân vật, trong từng lát cắt của nỗi đau họ mang. Những người trẻ đã quá mệt mỏi với việc "phải ổn". Những người từng cố gắng rất nhiều để "giống người khác". Những người vẫn mặc đẹp, vẫn cười rạng rỡ, nhưng sâu trong lòng là một đại dương tăm tối, lạnh và cô độc.

Tôi cũng từng như họ, từng cảm thấy mình lạc lõng giữa đám đông.
Từng có những buổi sáng tỉnh dậy mà không hiểu vì sao mình phải ra khỏi giường.
Từng có những đêm nằm nhìn trần nhà, nước mắt chảy ra mà không thể gọi tên nỗi buồn.

Tôi đã trầm cảm từ lâu, có lẽ từ những năm học cấp hai, khi mà tôi đã có những suy nghĩ và hành động muốn kết thúc sự sống. Tôi cũng không chắc.

Không ai dạy tôi rằng có những nỗi đau không hiện hình như vết xước ngoài da. Không ai nói với tôi rằng việc cảm thấy vô nghĩa, mất kết nối, không còn muốn làm những điều từng yêu thích, sợ cả tiếng chuông điện thoại, đều có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tâm thần thật sự.

Tôi nghĩ mình "chỉ cần cố gắng hơn một chút" là mọi chuyện sẽ ổn.
Tôi gồng mình lên mỗi ngày, như một chiếc đồng hồ rệu rã vẫn cố chạy đúng giờ.
Tôi tự ép bản thân phải bình thường, phải vui vẻ, phải năng động vì đó là cách để không ai nghi ngờ tôi đang... gục ngã.

Nhưng mỗi tối về, căn phòng trở thành một vùng tối đặc quánh, tôi thấy mình dần biến mất, không ai nhìn thấy, không ai biết và tôi cũng không dám nói.

Tôi sợ người ta cho rằng tôi yếu đuối.
Tôi sợ trở thành gánh nặng.
Tôi sợ cả chính mình.

Chỉ đến khi đọc "Đại dương đen" tôi mới nhận ra: tôi không đơn độc và quan trọng hơn cả là tôi hiểu bản thân mình thật sự đã có tổn thương tâm lý.

Tác giả không viết để thương hại ai, cũng không viết để lên lớp về lòng tích cực. Chú Giang viết để nói một điều tưởng như rất nhỏ, nhưng lại là điều mà những người như tôi đã chờ đợi từ rất lâu: Bạn có quyền buồn và nỗi buồn của bạn cần được lắng nghe.

Tôi bắt đầu tìm kiếm thông tin, tôi đọc về các dấu hiệu của trầm cảm, tôi bắt đầu gọi tên nỗi đau và tôi tập nói với người khác về nó, điều mà trước kia tôi luôn giấu nhẹm.

Một buổi tối, tôi đã nói với mẹ: "Con nghĩ con đã bị trầm cảm..."
Mẹ không nói gì, chỉ nhẹ nhàng ôm tôi vào lòng, không trách, không hỏi thêm. Có thể mẹ không hiểu được trầm cảm cụ thể là bệnh như thế nào, nhưng được thông cảm và khi có người tin rằng bản thân mình thật sự có bệnh. Điều đó đã làm tôi rơi nước mắt.

Từ khoảnh khắc ấy, tôi bắt đầu hành trình chữa lành, không dễ dàng, không phải ngày một ngày hai. Nhưng ít nhất, tôi không còn chối bỏ bản thân.

Tôi học cách đi khám.
Học cách tìm đến chuyên gia.
Học cách viết ra cảm xúc của mình.
Học cách thở chậm lại.
Học cách tử tế với chính mình, dù chỉ bằng một giấc ngủ trọn vẹn.

Tôi viết bài này không phải để kể khổ.
Tôi viết vì nếu bạn, người đang đọc những dòng này, cũng từng cảm thấy trống rỗng, từng thấy mình không còn động lực sống, từng thấy "mọi chuyện trở nên vô nghĩa"... thì tôi muốn bạn biết:

Bạn không yếu đuối, bạn không lập dị hay khác người.

Bạn chỉ đang rất mệt và nó là có bệnh về sức khỏe tinh thần. Bạn xứng đáng được giúp đỡ, thông cảm và thấu hiểu.

Chúng ta không bao giờ bảo người tiểu đường "cố gắng nghĩ tích cực là khỏi".
Chúng ta không nói với người bị ung thư rằng "đừng nghĩ linh tinh nữa, mạnh mẽ lên".

Vậy thì tại sao, khi ai đó trầm cảm, ta lại dễ dàng nói:
"Chỉ là suy nghĩ nhiều thôi."
"Yếu đuối quá."
"Cố lên, nghĩ tích cực vào."

Trích một câu thoại của nhân vật Thùy Dương trong cuốn sách Đại Dương Đen :"Có một điều mình biết chắc, mình không muốn người ta nhìn mình và nói, "Nó đã tự tử". Mình muốn người ta hiểu rằng, cuối cùng thì trầm cảm đã lấy đi mạng sống của mình, giống như ung thư hay các bệnh khác vậy."

Trầm cảm là bệnh.

Là một rối loạn trong hệ thống hóa học thần kinh, là một vết thương vô hình nhưng thật hơn bất kỳ vết thương nào. Là một cơn sóng ngầm cuốn trôi tất cả năng lượng sống, khiến người ta không còn thiết tha với bất kỳ điều gì.

Người trầm cảm không lười biếng, họ đang chiến đấu với chính mình mỗi ngày.
Họ không than vãn, họ đang tìm cách tồn tại trong một thế giới mà mọi cảm xúc đã bị bào mòn.

Điều nguy hiểm nhất ở trầm cảm là nó im lặng.
Nó không la hét, không đập phá, không phát tín hiệu rõ ràng như một vết thương chảy máu.
Nó chỉ lặng lẽ... rút cạn bạn, từng chút một.
Không ai nhìn thấy, thậm chí bạn cũng không chắc mình có đang bị gì không.

Rồi đến một lúc nào đó, bạn chẳng còn muốn ở lại cuộc đời này nữa.
Không phải vì bạn ghét nó, không phải vì bạn muốn buông xuôi.
Mà chỉ vì... bạn quá mệt để yêu thương thêm một ngày nào.

Nếu bạn thấy điều gì đó sai bên trong mình, hãy tin vào cảm giác ấy.
Hãy đi khám, hãy nói với một người mà bạn tin tưởng.
Đừng đợi đến lúc bạn không còn đủ sức để gọi tên điều mình đang cảm thấy.

Tôi, một người từng ngụp lặn trong đại dương đen của riêng mình, muốn nói với bạn:

Bạn không đơn độc.
Bạn không vô hình.
Bạn xứng đáng được chữa lành.
Và bạn có quyền sống, sống thật sự, một cuộc đời nhẹ nhàng hơn.

Hành trình chữa lành bắt đầu khi ta dám gọi đúng tên nỗi đau.
Và đó không phải là sự đầu hàng. Đó là can đảm.