Cũng đã khá lâu rồi chuyên mục Fanfiction Guidelines của chúng ta mới trở lại nhỉ? Hôm nay chúng mình xin được giới thiệu đến với tất cả các bạn những vấn đề liên quan đến Bản Quyền - một yếu tố cực kỳ quan trọng đối với tất cả các author chúng ta!

Như ở phần "Định nghĩa Fanfiction" có nói, tác giả fanfiction không sở hữu bản quyền tác phẩm của mình. Lí do là fanfiction được viết dựa theo hình mẫu những nhân vật, idol có sẵn, do người khác (không phải tác giả) tạo nên. Ở trường hợp của K-Pop, hình ảnh thần tượng thuộc bản quyền của công ti quản lí. Họ hoàn toàn có thể kiện bạn vì tội dùng hình ảnh trái phép nếu họ phát hiện ra bạn sử dụng fanfiction cho mục đích lợi nhuận.

Trong phần description có disclaimer là một chuyện, nhưng để xóa bỏ hoàn toàn những bất trắc các bạn có thể gặp phải về vấn đề này, các bạn nên chú ý đến mục Bản Quyền của Wattpad.

Giao diện mục Bản Quyền:

- Điện thoại:

- Máy tính:

Vậy thì, fanfiction có thể nhận những bản quyền nào?

Trước hết hãy đến với định nghĩa của từng loại bản quyền trong Wattpad.

- Chưa xác định: mình không khuyến khích các bạn dùng cái này, mặc dù nó là cái tốt nhất nếu các bạn vẫn còn xa lạ với vấn đề bản quyền. Nhưng nếu bạn không biết về nó, hãy TÌM HIỂU chứ đừng điền bừa. Tag này khá nguy hiểm bởi bạn không biết bạn có và không có những quyền gì, từ đấy dẫn đến nhiều việc đáng tiếc như truyện của bạn bị đem đi không xin phép chẳng hạn.

- Bảo lưu mọi quyền: cái này KHÔNG PHẢI của fanfiction. Xin hãy nhớ cho, bạn chỉ có toàn quyền với truyện bạn viết ra nếu bạn sáng tạo nó từ nội dung đến hệ thống nhân vật. Fanfiction không thuộc dạng này.

- Public Domain: cái này hiểu đơn giản là tài sản chung, tài sản của cộng đồng. Bất cứ ai cũng có quyền truy cập và sử dụng nó mà không cần xin phép.

Loại còn lại là Tài sản sáng tạo công cộng (CC – Creative Commons). Đây là một loại giấy phép bản quyền có hiệu lực toàn cầu, cho tác giả một số quyền nền tảng với tác phẩm sáng tạo của họ. Các bạn có thể đọc thêm về loại giấy phép này ở đây: https://creativecommons.org/licenses/ 

- (CC) Ghi nhận – Attribution: độc giả có quyền chia sẻ hoặc phái sinh, thương mại hóa tác phẩm của bạn miễn có ghi tên tác giả (là bạn).

- (CC) Ghi nhận. Phi thương mại – Attribition-No Commercial CC BY-NC: giống bên trên, khác là không được thương mại hóa tác phẩm.

- (CC) Ghi nhận. Phi thương mại. Không phái sinh – Attribution-No Commercial-No Derivatives CC BY-NC-ND: độc giả có quyền sao chép, chia sẻ phi thương mại nhưng không có quyền chỉnh sửa bất cứ điều gì trong tác phẩm của bạn, hay xào nấu nó lại thành một tác phẩm khác.

- (CC) Ghi nhận. Không phái sinh – Attribution-No Derivatives CC BY-ND: như trên và có quyền thương mại hóa.

- (CC) Ghi nhận. Phi thương mại. Chia sẻ tương tự - Attribution-No Commercial-ShareAlike CC BY-NC-SA: nếu độc giả có tác phẩm phái sinh dựa trên hay chuyển đổi từ tác phẩm của bạn, họ phải có giấy phép y hệt, tương tự hoặc tương thích với tác phẩm gốc.

- (CC) Ghi nhận. Chia sẻ tương tự - Attribution-ShareAlike CC BY-SA: như trên và có quyền thương mại hóa.

Như vậy, bởi vì fanfiction là một dạng tác phẩm phi thương mại (bắt buộc là như vậy, bạn chỉ viết cho vui chứ không được đem nó đi buôn bán hay trục lợi cá nhân), hãy lựa chọn một trong ba loại giấy phép có cụm từ "Phi thương mại". 

Nếu bạn ổn với việc có người dựa trên tác phẩm của bạn mà viết nên một tác phẩm khác thì chọn giấy phép có thêm "Chia sẻ tương tự", nếu không thì sẽ là loại giấy phép thêm "Không phái sinh".

Trên đây là một số thông tin cần thiết chúng mình muốn cung cấp giúp cho các bạn hiểu thêm về Bản Quyền của các tác phẩm fanfiction nói riêng và các tác phẩm tiểu thuyết, truyện ngắn,... nói chung. Hi vọng với những thông tin này, các bạn có thể lựa chọn đúng bản quyền phù hợp với những đứa con tinh thần của mình nhé! Nếu có câu hỏi và thắc mắc liên quan đến vấn đề Bản Quyền này, các bạn có thể bình luận ở dưới và chúng mình sẽ giải đáp! Cảm ơn vì đã đọc!

Written by SHR.