Kinh Thành Huế vào khoảng thời vua Tự Đức thi cử vẫn theo nho học có ba hội thì lớn là : Hương Thí,Hội Thí,Đình Thí.

Hương Thí là cuộc thi tổ chức cấp tỉnh hoặc địa phương thường diễn ra ở các trấn, phủ, hoặc tỉnh lỵ.

Mục đích là chọn ra những thí sinh có trình độ cơ bản, đủ khả năng tiếp tục bước lên kỳ thi cao hơn.Người đỗ Hương thí gọi là “Cử nhân”, được quyền dự thi Hội.

Hội Thí Là kỳ thi cấp quốc gia tổ chức ở kinh đô hoặc kinh đô Trung Quốc trong lịch sử kết quả kỳ thi này rất quan trọng, quyết định sự tiến thân trong triều đình.

Những người đỗ Hương thí mới được phép tham gia Hội Thí.

Người đỗ Hội thí gọi là “Tiến sĩ”, được dự thi Đình.

Cuối cùng là Đình Thí là kỳ thi cuối cùng, do vua trực tiếp chủ trì tại triều đình.

Người đỗ kỳ thi này được gọi là “Trạng nguyên”, “Bảng nhãn”, “Thám hoa” — ba danh hiệu cao quý nhất.

Đây là bước cao nhất trong khoa cử, giúp thí sinh trở thành quan lại trong triều.

Trịnh Nhật Tư cậu con trai lớn lên trong gia đình nghèo khó ba mất sớm mẹ bệnh nặng.

Lúc ba cậu mất cậu khóc,khóc mãi,thế giới trong cậu cảm thấy nó như sụp đổ,mẹ bước tới ôm cậu vào lòng mà nhẹ nhàng dỗ dành nhưng mẹ cậu cũng đang mang trong người bệnh nặng khiến cậu không khỏi day dứt cậu tự hỏi không hiểu kiếp trước mình đã làm gì mà kiếp này phải chịu những điều đó.

Nhưng không vì thế mà cậu xem nhẹ đi việc học đối với cậu việc học là ngã rẽ duy nhất mà cậu có thể đi cậu học giỏi ăn nói khéo léo viết văn cũng rất hay nên cậu quyết định vào thành mà ứng cử.

Cậu có dáng người mảnh khảnh,đôi mắt như chưa từng vướng chút bụi trần,người dân trong làng cũng rất thương cậu vì hoàn cảnh và tính tình siêng năng,lễ phép,khiêm tốn kia.

Hôm nay,là ngày cậu đi vào thành ứng cử lúc đi cậu nhờ dì ba gần nhà chăm mẹ thấy mình khi mình không có nhà.

- Dì ba, dì chăm mẹ con khoảng thời gian này nhé?

- Được,Được bây cứ đi đi ráng mà thì đậu mẹ bây để dì chăm.

-Vâng được vậy con cảm ơn dì nhiều con sẽ mang ơn dì lắm...

-Ơn nghĩa gì hàng sớm tối lửa tắt đèn có gì đâu đi đi kẻo trời lại tối nguy hiểm.

-Vâng vậy tạm biệt dì con đi.

-Ừ.

Tạm biệt dì xong cậu cũng lên đường đến Kinh Thành Huế

Con đường từ quê ra kinh thành thật dài và gập ghềnh, lối mòn chạy qua những dải ruộng xanh mướt, xen lẫn sắc vàng của lúa chín. Bầu trời trong vắt, gió thổi nhẹ nhàng, cuốn theo hương cốm non thơm dịu. Cậu bước từng bước chậm rãi, lòng không khỏi hồi hộp xen lẫn lo lắng. Bao nhiêu ngày tháng đèn sách, hy vọng giờ đây sẽ được thử thách trên đất kinh kỳ rực rỡ kia.

Kinh thành hiện ra bên kia sông Hương, mái ngói phủ rêu xanh và những bức tường thành cao vút làm cậu chợt thấy mình nhỏ bé biết nhường nào. Tiếng chuông chùa Thiên Mụ ngân nga vọng lại như mời gọi, như thôi thúc bước chân cậu nhanh hơn. Đường phố đông đúc, người qua kẻ lại tấp nập, những tiếng rao hàng, tiếng xe kéo hòa vào khung cảnh nhộn nhịp nhưng cũng đầy sức sống.

Cậu hít một hơi sâu, tự nhủ phải giữ vững chí khí, dù thử thách còn nhiều phía trước. Bước qua cổng thành, lòng dâng lên một niềm tin mới: đây sẽ là nơi cậu bắt đầu hành trình thay đổi cuộc đời.

_Hết Chương I_