Triều nhà Nguyễn thường không lập Hoàng hậu. Hầu hết vợ chính của các Hoàng đế từ Minh Mạng đến Khải Định đều chỉ là Hoàng quý phi hoặc Nhất giai phi. Theo quy định nhà Nguyễn, Hoàng quý phi ở trên bậc nhất giai, giúp Hoàng thái hậu cất đặt và chỉnh tề công việc nội cung, là danh hiệu tôn quý nhất nội cung nhà Nguyễn.

Theo Nội các triều Nguyễn-Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, vào đầu thời Nguyễn, thứ bậc nội cung được quy định:
●Tam phi: Quý phi, Minh phi, Kính phi.
●Tam tu: Tu nghi, Tu dung, Tu viên. ●Cửu tần: Quý tần, Hiền tần, Trang tần, Đức tần, Thục tần, Huệ tần, Lệ tần, An tần, Hòa tần.
●Tam chiêu: Chiêu nghi, Chiêu dung, Chiêu viên.
●Tam sung: Sung nghi, Sung dung, Sung viên.
●Lục chức: Tiệp dư, Dung hoa, Nghi nhân, Tài nhân, Linh nhân, Lương nhân.

*Các danh hiệu không cố định mà thay đổi qua các triều Hoàng đế hoặc ngay trong cùng một triều. Như hai năm sau khi ban hành chế độ trên, năm Minh Mạng thứ 19 (1838), Thánh Tổ lại có chỉ dụ thay đổi trong bậc ngũ giai như sau: "Nguyên trước định lệ cung giai, Lệ tần, An tần, Hòa tần cùng là bậc ngũ giai, nay đổi làm An tần, Hòa tần, Lệ tần". Cũng trong năm này, danh xưng của các phi tần trong chín bậc lại có sự thay đổi như sau:

●Hoàng quý phi .
●Quý phi, Đoan phi, Lệ phi làm bậc nhất hay Nhất giai phi.
●Thành phi, Tính phi, Thục phi làm bậc nhì hay Nhị giai phi.
●Quý tần, Lương tần, Đức tần làm bậc ba hay Tam giai tần.
●Huy tần, Ý tần, Nhu tần làm bậc bốn hay Tứ giai tần.
●Nhân tần, Nhã tần, Thuận tần làm bậc năm hay Ngũ giai tần.
●Lục giai Tiệp dư.
●Thất giai Quý nhân.
●Bát giai Mỹ nhân.
●Cửu giai Tài nhân.
●Tài nhân vị nhập giai.
●Cung nga, Thể nữ.

Năm Thiệu Trị thứ 3 (1843), Hiến Tổ lại cho đổi gọi Đoan phi làm Lương phi, vì chữ "Lương" đã được đưa lên tấn phong cho bậc nhất giai nên Lương tần ở tam giai được đổi thành Thụy tần.

Quốc Sử quán ghi lại trong Đại Nam thực lục vào tháng 5 năm Tự Đức thứ 3 (1850), Dực Tông xuống dụ "Định rõ thứ bậc ở nội cung". Theo tờ dụ này, "Về Hoàng quý phi trở lên, đã có lệ sẵn, còn từ phi tần trở xuống, thì chia làm các bậc với các danh xưng và mỹ từ như sau":

●Thuận phi, Thiện phi, Nhã phi làm bậc nhất hay Nhất giai phi.
●Cung phi, Cần phi( Đôn phi ), Chiêu phi( Mẫn phi ) làm bậc nhì hay Nhị giai phi.
●Khiêm tần, Thận tần, Nhân tần, Thái tần làm bậc ba hay Tam giai tần.
●Khoan tần, Giai tần, Tuệ tần, Giản tần làm bậc bốn hay Tứ giai tần.
●Tĩnh tần, Cẩn tần, Tín tần, Uyển tần làm bậc năm hay Ngũ giai tần.
●Tiệp dư làm bậc sáu hay Lục giai Tiệp dư.
●Quý nhân làm bậc bảy hay Thất giai Quý nhân.
●Mỹ nhân làm bậc tám hay Bát giai Mỹ nhân.
●Tài nhân làm bậc chín hay Cửu giai Tài nhân.
●Tài nhân vị nhập giai, còn gọi là Tài nhân vị nhập lưu.
●Cung nga, Thể nữ, gọi chung là Cung nhân.

Riêng hàng phi trong chín bậc ấy, đến tháng 12 năm Tự Đức thứ 14 (1862), Cần phi được đổi thành Đôn phi, và sau đó một tháng, Chiêu phi được đổi thành Mẫn phi.