.Kháiquátvà côngdụng

Khởiđộngtừlàmộtloạithiếtbịđiệndùngđểđiềukhiểntừxaviệcđóng/cắt,đảochiềuvàbảo

vệquátải(nếucómắcthêm rơlenhiệt)chocácđộngcơbapharôtorlồngsóc.Khởiđộngtừkhicómột côngtắctơgọilàkhởi độngtừđơn,thường dùngđểđiềukhiển đóngcắtđộngcơđiện. Khởi độngtừcó haicôngtắctơgọilàkhởi độngtừkép,dùng đểkhởi độngvàđiều khiển đảochiều độngcơ điện. Muốn khởiđộngtừbảovệđượcngắn mạchphải mắcthêmcầuchảy.

2.Cácyêucầukĩthuậtchủyếu

Độngcơkhôngđồng bộbapha làmviệcliên tụchaykhông nhờ chủ yếuvàođộlàmviệctin cậy

củakhởiđộngtừ.Khởiđộngtừmuốnlàmviệctin cậycầnthỏa mãncácyêucầukĩ thuậtsau:

+Tiếpđiểmphảicóđộbềnchịuđượcđộmàimòncao.

+Khảnăngđóngcắtcủakhởiđộngtừphảicao.

+Thaotácđóngcắtphảidứtkhoát.

+Tiêuthụcôngsuấtítnhất.

+Bảovệtincậyđộngcơđiệnkhỏiquátảilâudài.

+Thỏamãncácđiềukiệnkhởiđộngđộngcơkhôngđồngbộrotorlồngsóccóhệsốdòngkhởi

độngtừbằngtừ5đến7 lầndòngđiệnđịnhmức.

Đểthỏamãncácyêucầutrênđây,trongsảnxuấtngườitachế tạotiếp điểmđộngngàymột nhẹ, đồngthờităngcườnglòxonentiếpđiểm.Làmnhưvậysẽgiảmđượcthờigianchấnđộngtiếpđiểm trongquátrình mởmáyđộngcơ,dođógiảmđượcđộmàimòntiếpđiểm.

Thờigianchấnđộnglàmộtchỉtiêuquantrọngnóilênđộbềnchịumòncủatiếp điểm. Cáckết quảnghiêncứuthínghiệm chothấyrằngnếurútngắnđược0,5msthờigianchấnđộnglúcđóngkhởi độngtừđểmởmáyđộngcơđiệnthìsẽgiảmđượcđộmàimòntiếpđiểmđikhoảng50lần.Khingắtkhởiđộngtừ,điệnápphụchồitrêntiếpđiểmbằnghiệusốđiệnáplướivàsứcđiện

độngcủađộngcơđiện.Kếtquảtrêncáctiếpđiểmchỉcònxuấthiệnmộtđiệnápbằngkhoảng(15  ÷20%)Udm

3.Độbềnchịumàimònvềđiệnvà cơcủacáctiếpđiểmkhởiđộngtừ

Tuổithọcủacáctiếpđiểmvềđiệnvàvềcơthườngdobayếutốsauđâyquyếtđịnh:

+ Kếtcấu.

+ Côngnghệsảnxuất.

+Sửdụngvậnhànhvàsửachữa.

a)Độbềnchịumònvềđiện

Độmòntiếpđiểm vềđiệnlớnnhấtkhikhởiđộngtừmởmáyđộngcơđiệnkhôngđồngbộrotor lồngsóc,hồquangđiệnsinhrakhicáctiếpđiểm độngdậpvàotiếpđiểm tĩnhbịchấnđộngbậttrởlại. Lúcnàydòngđiệnđiquakhởiđộngtừbằng6-7lầndòngđiệnđịnhmức,dođóhồquang điệncũng tươngứngvớidòngđiệnđó.

Kếtquảnghiêncứu,thínghiệm vớinhiềukiểukhởiđộngtừkhácnhauchothấyrằngkhigiảm thờigianchấnđộngcáctiếpđiểm,độbềnchịumòncủachúngtănglênrõ rệt.Trongchếtạokhởiđộngtừ ngàynayngườitathường dùngkếtcấutiếpđiểmbắccầuđểgiảmbéthời gianchấn độngthứnhất, đồng thời làmtiếpđiểmđộng cótrọnglượngbévàtăng cườnglò xo nénbanđầulêntiếpđiểm.Giảmthờigian chấn độngthứ haibằngcách đặt nệmlòxovàolõithép tĩnhđồng thờivới việcnângcao độ bềnchịu mài mònvềcơcủanamchâmđiện.

Tìnhtrạngbềmặtlàm việccủacáctiếpđiểm cũngảnhhưởng rõrệtđếnmứcđộmàimòn.Điều nàythườngxảyratrongqúatrìnhsửdụngvànhấtlàdochấtlượngsửachữabảodưỡngtiếpđiểm.Hiện

tượngcongvênh,nghiêngcácbềmặttiếpđiểmlàmtiếpxúcxấudẫntớigiảmnhanhchóngđộbềnchịu 

mòncủatiếpđiểm.Đểgiảmảnhhưởngcủahiệntượngnày,ngườitathườngchếtạotiếpđiểmđộngcó

đườngkínhbéhơntiếpđiểmtĩnhmộtchútvàcódạng mặtcầu.

Vậtliệulàmtiếpđiểmkhidòngđiệnbé(nhỏhơn100A)ởcáckhởiđộngtừcỡnhỏthườnglà làmbằngbộtbạcnguyênchất.Cònởcáckhởiđộngtừcỡlớn(dòngđiệnlớnhơn100A)thườnglàm bằngbộtgốmkimloạinhưhỗnhợpbạc-cađimiôxít(mãhiệuCOK- 15)hoặcbạc- niken.

b)Độbềnchịumònvềcơ

Cũngnhưhầuhếtcácthiếtbịđiệnhạáp,cácchitiếtđộngcủakhởi độngtừlàm việckhôngcó dầumỡbôitrơn,tứclàlàm việckhô.Dođóphảichọnvậtliệuítbịmòndomasátvàkhôngbịgỉ.Ngày nayngườitathườngdùngkim loại-nhựacóđộbềnchịumòncao,cóthểbềngấp200lầnđộmòngiữa kimloại-kimloại.

Cácyếutố ảnhhưởngđếnđộbềnchịumàimònvềcơcủakhởiđộngtừ thườnglà:

+Kiểukếtcấu(cáchbốtrícácbộphậncơbản).

+Phụtảiriêng(tỉtải)ởchỗcómasátvàvađập.

+Hệthốnggiảmchấnđộngcủanamchâm.

Chọn đúng khởi độngtừ,sửdụng vàvậnhành đúng chếđộ,cũnglàm tăngtuổithọvềcơ.Đối vớicáckhởiđộngtừkiểuthôngdụng,cầnphảiđảmbảo:

+ Làmsạchbụivàẩmnước.

+Lựachọnphùhợpvớicôngsuấtvàchếđộlàmviệccủađộngcơ.

+Lắpđặtđúng,ngayngắn,khôngđểkhởiđộngtừ bịrung,kêuđángkể.

Độbềnchịumàimònvề cơkhícủakhởiđộngtừcóthểđạttới10.106lầnthaotácđóng/cắt.

4. Kếtcấuvànguyênlí làmviệc

Khởiđộngtừ thườngđượcphânchia:

+ Theođiệnápđịnhmứccủacuộndâyhút:36V,127V,220V,380V,và500V.

+Theokếtcấu bảo vệchốngtác động bởimôi trườngxungquanhcócác loại:hở,bảo vệ, chống bụi,chốngnổ,...

+Theokhảnănglàmbiếnđổichiềuquayđộngcơđiện:cóloạikhôngđảochiềuvàđảochiều.

+Theosố lượngvàloạitiếpđiểm:cóloạithườngmởvàthườngđóng.

Căncứvàođiềukiệnlàm việccủakhởi độngtừnhưđãnêuởtrên,trong chếtạokhởi độngtừ, người tathường dùngkếtcấutiếpđiểm bắccầu(cóhaichỗngắtmạchởmỗipha)dođóđốivớicỡnhỏ dướí25Akhôngcầndùngthiếtbịdậphồquangcồngkềnhdướidạnglướihoặchộpthổitừ.

Kếtcấukhởiđộngtừnóichungđềubaogồmcácbộphậncóhìnhdángtươngtựnhưhình8-5. Tiếpđiểmđộng1đượcchếtạo  kiểubắccầucólòxonéntiếpđiểmđểtănglựctiếpxúcvàtự

phụchồitrạngtháibanđầu.

Giáđỡtiếpđiểm3làmbằngđồngthanhmạkềnhoặckẽmtrênđócóhànviêntiếpđiểm tĩnh4 thườnglàmbằngbộtgốmkimloại.

Namchâm điệnchuyển độngcóhệthốngmạchtừhìnhEgồm lõithéptĩnh5vàlõithépphần động6 nhờlò xo 7, khởiđộngtừ tự trởvềvị tríbanđầu.Vòngchậpmạch8 đượcđặtởđầumúthai mạch rẽcủalõithépđộng.

Lõithépphầnứng6củanamchâmđiệnđượclắpghépliềnvớihaigiáđỡ cáchđiện9,trênđócó

mang các tiếp điểmđộng1và các lòxo tiếp điểm2.Giáđỡcáchđiện9 (thườnglàmbằngbakêlit)chuyển độngtrongcácrãnhdẫnhướng10ởtrênthanhnhựa đúccủakhởi độngtừ.Cáctiếpđiểm chínhcónắp đậykínlàmnhiệmvụhộpdậphồquangvàbìnhthườnglàmbằngvậtliệuchịuhồquang.

Khởiđộngtừ cũngcòncócáccụmtiếpđiểmphụkiểubắccầu(12),số lượngtùythuộctừngkiểu cụthể.

Đểbảovệđộngcơđiệnkhỏibị qúatải,khởiđộngtừ thườngcólắp kèmtheorơlenhiệtở haipha

vàlắp cùng mộtgiávớikhởiđộngtừ.

Khởiđộngtừ đảo chiều(gọilà khởiđộng từ  kép)gồmhaikhởiđộngtừ đơncócấutạo như trên, lắp trên cùngmộtgiá, có thêmkhóaliênđộngvềcơkhíkiểuđònbẩy(2)đểđềphòngcảhaikhởiđộngtừ cùngđóngđồngthời.Cơcấunàyđượcbốtríởdướichânđế.Khởiđộngtừképcũngcókiểulắpkèm theocảrơlenhiệttrêncùngmộtgiá.

Hình8-6là sơđồmắckhởiđộngtừképđiềukhiểnđảochiềuđộngcơkhôngđồngbộbaphalồngsóc.