Câu 2: Phân tích 2 thuộc tính của hàng hoá? Mối quan hệ với tính chất hai mặt của lao động sản xuất hang hoá?

a) Phân tích 2 thuộc tính của hàng hoá

* Khái niệm hàng hoá:

Hàng hoá là sản phẩm của lao động có thể thoả mãn nhu cầu nào đó của con người thông qua trao đổi, mua bán trên thị trường.

            Có rất nhiều tiêu thức phân chia hàng hoá. Hàng hoá có thể được phân chia thành các loại, như: hàng hoá thông thường và hàng hoá đặc biệt; hàng hoá hữu hình và hàng hoá vô hình; hàng hoá cá nhân và hàng hoá công cộng...

* Hai thuộc tính của hàng hoá:

            Thứ nhất, Giá trị sử dụng của hàng hoá

            KN: Giá trị sử dụng của hàng hoá là công dụng của hàng hoá có thể thỏa mãn nhu cầu nào đó của con người.

            Đặc trưng của giá trị sử dụng của hàng hoá:

            - Giá trị sử dụng là một phạm trù vĩnh viễn (vì nó do thuộc tính tự nhiên của hàng hoá quy định)

            - Giá trị sử dụng của hàng hoá chỉ thể hiện khi tiêu dùng (tiêu dùng cho sản xuất và tiêu dùng cho cá nhân).

            - Hàng hoá có thể có một hay nhiều công dụng (do sự phát triển của KHKT: ví dụ trước đây than chỉ được sử dụng làm nhiên liệu nhưng khi KHKT phát triển thì than còn được sử dụng để chế tạo rất nhiều sản phẩm…)

            - Số lượng, chủng loại giá trị sử dụng ngày càng phong phú, đa dạng, hiện đại và thuận tiện  là do nhu cầu đòi hỏi và khoa học công nghệ cho phép.  

            - Giá trị sử dụng của hàng hoá là giá trị sử dụng xã hội.

            - Trong nền sản xuất hàng hoá, giá trị sử dụng của hàng hoá là vật mang giá trị trao đổi

            Thứ hai, Giá trị của hàng hoá

            Muốn hiểu được giá trị của hàng hoá phải đi từ giá trị trao đổi

            - Giá trị trao đổi:

            Giá trị trao đổi là quan hệ tỷ lệ về lượng mà một giá trị sử dụng  này được trao đổi với những giá trị sử dụng khác.

            Thí dụ: 1 m vải  = 5 kg thóc.

            Vì sao hai hàng hoá có giá trị sử dụng khác nhau lại trao đổi được với nhau theo một tỷ lệ nhất định?

             -> Cơ sở chung : cả vải và thóc đều là sản phẩm của lao động, đều có lao động kết tinh trong đó. Thực chất các chủ thể trao đổi hàng hoá với nhau là trao đổi lao động chứa đựng trong các hàng hoá. Lao động hao phí để sản xuất ra hàng hoá là cơ sở chung của trao đổi và nó tạo thành giá trị của hàng hoá.

            Khái niệm: Giá trị  hàng hoá là lao động xã hội của người sản xuất hàng hoá kết tinh trong hàng hoá.

            Đặc trưng của giá trị hàng hoá:

            - Giá trị là một phạm trù lịch sử, nghĩa là nó chỉ tồn tại ở những phương thức sản xuất có sản xuất và trao đổi hàng hoá.

            - Giá trị được thực hiện trong lĩnh vực trao đổi. Giá trị trao đổi chỉ là hình thức biểu hiện của giá trị; giá trị là nội dung, là cơ sở của giá trị trao đổi. Giá trị thay đổi thì giá trị trao đổi cũng thay đổi theo.

            - Giá trị hàng hoá biểu hiện quan hệ sản xuất xã hội, tức là những quan hệ kinh tế giữa những người sản xuất hàng hoá.

-> Mối quan hệ giữa hai thuộc tính của hàng hoá:

            Hai thuộc tính của hàng hoá có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, vừa thống nhất vừa mâu thuẫn với nhau.

             Mặt thống nhất: Mọi hàng hoá đều có hai thuộc tính: giá trị sử dụng và giá trị. Thiếu một trong hai thuộc tính thì vật phẩm không phải là hàng hoá.

             Mâu thuẫn:2 mâu thuẫn

             Thứ nhất: Với tư cách là những giá trị sử dụng thì các hàng hoá khác nhau về chất, nhưng với tư cách là những giá trị thì các hàng hoá lại đồng nhất về chất.

             Thứ hai : Tuy giá trị sử dụng và giá trị cùng đồng thời tồn tại trong một hàng hoá, nhưng quá trình thực hiện chúng lại tách rời nhau cả về không gian và thời gian. Giá trị được thực hiện trước trong lĩnh vực lưu thông, còn giá trị sử dụng được thực hiện sau trong lĩnh vực tiêu dùng.

            Mâu thuẫn giữa giá trị sử dụng và giá trị của hàng hoá là một trong những nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng kinh tế.

         b) Mối quan hệ với tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng hoá: (Giải thích vì sao hàng hoá có 2 thuộc tính)

            Sở dĩ hàng hoá có hai thuộc tính là do lao động sản xuất hàng hoá có tính chất hai mặt: vừa mang tính chất cụ thể (lao động cụ thể), lại vừa mang tính chất trừu tượng (lao động trừu tượng).C.Mác là người đầu tiên phát hiện ra tính chất hai mặt của lao động sản xuất hàng hoá. Trong đó lao động cụ thể tạo ra GTSD, còn lao động trừu tượng chính là chất của giá trị hàng hoá.

            - Lao động cụ thể là lao động có ích dưới một hình thức cụ thể của những nghề nghiệp chuyên môn nhất định.

Mỗi một lao động cụ thể có mục đích, phương pháp, công cụ lao động, đối tượng lao động và kết quả lao động riêng. Chính những cái riêng đó phân biệt các loại lao động cụ thể khác nhau. Chẳng hạn, lao động của người thợ may và lao động của người thợ mộc là hai loại lao động cụ thể khác nhau. Lao động cụ thể tạo ra giá trị sử dụng của hàng hoá.

            - Lao động trừu tượng là lao động của người sản xuất hàng hoá đã gạt bỏ hình thức biểu hiện cụ thể của nó để quy về các chung đồng nhất, đó là sự tiêu phí sức lao động, tiêu hao sức cơ bắp, thần kinh của con người. Nếu lao động cụ thể tạo ra giá trị sử dụng thì lao động trừu tượng tạo ra giá trị hàng hoá. Có thể nói, giá trị của hàng hóa là lao động trừu tượng của người sản xuất hàng hoá, kết tinh trong hàng hoá. Đó cũng là mặt chất của giá trị hàng hoá.

Vẽ sơ đồ:

 Lao động cụ thể <- Lao động sản xuất hàng hoá -> Lao động trừu tượng

 Giá trị sử dụng <- Hàng hoá -> Giá trị