𝐓𝐇𝐄 𝐋𝐈𝐓𝐓𝐋𝐄 𝐌𝐄𝐑𝐌𝐀𝐈𝐃 VÀ NHỮNG BÀI HỌC QUÝ GIÁ

Nếu bạn là fan của nhà Chuột Walt Disney, chắc chắn bộ phim The Little Mermaid chuyển thể từ tiểu thuyết của nhà văn lừng danh Hans Christian Andersen sẽ luôn nằm trong kí ức thời ấu thơ của bạn. Trải dài về hành trình theo đuổi tình yêu giữa nàng tiên cá nhỏ bé và chàng hoàng tử quyền quý trên bờ cạn, Disney đã lồng ghép rất nhiều tình tiết hấp dẫn và ý nghĩa. Không chỉ trong lời thoại mà còn ẩn dụ bằng câu ca bài hát, đặc biệt nhất là ca khúc Under The Sea (Dưới nơi đáy biển) mà Bác Cua Sebastian trình bày để nhắc nhở Ariel về cuộc sống nơi trần thế, khuyên nhủ nàng ở lại.

Vậy thì dưới góc nhìn của Bác Cua Sebastian, thế giới loài người trông như thế nào nhỉ?

"Gửi Ariel,

Con hãy nghe ta này... Thế giới của con người là một đống hỗn độn mà thôi. Cuộc sống mà con có ở nơi đại dương sâu thẳm tốt hơn tất cả những gì họ có ở trên đấy"

Ariel à, con chỉ đang buồn chán với cuộc sống hiện tại của bản thân, việc bơi lội dưới đáy biển và vui đùa cùng Flouder có lẽ không còn làm con hứng thú. Nhưng hãy nhớ rằng cỏ luôn xanh hơn ở mặt khác của nó, rong biển chỉ tươi hơn khi ở hồ của người ta. Con tò mò về sự khác lạ ở thế giới loài người và đánh đổi để được khám phá nhưng nào biết rằng đó lại là sai lầm lớn nhất của con.

Ariel bé nhỏ hãy nhìn quanh chúng ta, đàn cá mỉm cười hạnh phúc và múa ca suốt ngày, chúng tận hưởng từng đợt sóng chuyển động nâng niu cơ thể. Nơi đáy biển mà cha con gầy dựng luôn tràn đầy yêu thương, trong khi loài người kia phải sống trong toan tính và dè chừng lẫn nhau.

Con người tới mùa liền ra biển rồi đánh cá, những tưởng họ chỉ hoạt động như thế thì chúng ta còn trốn tránh được. Sebastian ta thở phào nhẹ nhõm vì nghĩ rằng gia đình anh Cá Đuối sẽ thoát được đợt đánh bắt lần này, nào ngờ bọn chúng ra biển trước mùa hạn, thế là cả nhà anh ấy liền trôi theo mẻ lưới. Chao ôi ta cảm thấy có lỗi khi không nghĩ về sự thất hứa của loài người, bọn họ làm việc cả ngày lẫn đêm.

Khi mặt trời lên liền đem thân mình ra để cặm cụi săn bắt, ngay trên bờ kia họ là nô lệ của phú quý sang giàu. Còn chúng ta thì hát ca vui vẻ và tận hưởng những chùm bong bóng đáng yêu.

Dưới đáy biển khơi mọi con cá đều hạnh phúc, bọn chúng cũng như ta và con, vô tư vô lo nhưng cá trên bờ nào còn vui vẻ nữa? Nếu ta được thấy chúng thì có lẽ đấy là lúc chúng bị nướng trụi trên bàn ăn. Tồi tệ hơn là việc bị nhốt trong cái hồ nhỏ và lo sợ khi ông chủ đến than vãn rằng ông ta đói bụng, tên đầu bếp sẽ chỉ bóc đại một con mà giết bỏ. Ôi chỉ nghĩ đến thôi ta liền thấy run sợ.

Nơi loài người sống mỗi ngày của họ đều chỉ xoay quanh tiền bạc và uy quyền, họ khóc và cười chung một bộ mặt, con không biết đâu, mỗi ngày phía ven bờ biển đều có người đến và khóc lóc đủ kiểu. Vùng đất ấy rất nhiều buồn đau con yêu à, chỉ núp sau những hòn đá và dùng vỏ sò để lắng nghe, ta nhận thấy tiếng lòng của họ vỡ tan ra từng mảnh. Ariel con yêu con nào biết, họ tuyệt vọng đến mức nhảy xuống biển cả chỉ để từ giã cõi đời. Nếu không có bác Cá Mập bơi từ xa lại để doạ họ phát khiếp thì sáng nay ta phải đi quét dọn lại bãi biển rồi.

Ta nghĩ rằng bởi vì con không quen với ánh mặt trời nên bị say nắng rồi quyết định mông lung ấy mà. Một thế giới suốt ngày hăm he ăn thịt chúng ta, đánh đập chúng ta thì làm sao tốt đẹp được chứ?

Hãy ở lại đây đi con yêu, nơi đáy biển này là vùng an toàn nhất cho con.

Yêu thương nhiều như xúc tua bạch tuộc,
Sebastian"

Bức thư Bác Cua gửi đến Ariel mà tôi viết vốn được chế lại từ lời bài hát, bởi nếu sao chép nguyên xi những lời dài dòng ấy và phân tích thì bài này lại trở nên khô khan quá thể. Tuy nhiên vẫn có một số câu nói mà ta cần lưu ý.

Ở lời bài hát gốc, Sebastian hát rằng "𝐓𝐡𝐞 𝐬𝐞𝐚𝐰𝐞𝐞𝐝 𝐢𝐬 𝐚𝐥𝐰𝐚𝐲𝐬 𝐠𝐫𝐞𝐞𝐧𝐞𝐫 𝐢𝐧 𝐬𝐨𝐦𝐞𝐛𝐨𝐝𝐲 𝐞𝐥𝐬𝐞'𝐬 𝐥𝐚𝐤𝐞", thực chất câu hát này được chế lại từ câu thành ngữ nổi tiếng "𝐓𝐡𝐞 𝐠𝐫𝐚𝐬𝐬 𝐢𝐬 𝐚𝐥𝐰𝐚𝐲𝐬 𝐠𝐫𝐞𝐞𝐧𝐞𝐫 𝐨𝐧 𝐭𝐡𝐞 𝐨𝐭𝐡𝐞𝐫 𝐬𝐢𝐝𝐞 𝐨𝐟 𝐟𝐞𝐧𝐜𝐞" : Hàm ý chê trách con người đứng núi này mà trông núi nọ, để hiểu rõ hơn mình mời các bạn đọc qua mẩu truyện nhỏ sau:

𝐓𝐡𝐞 𝐠𝐫𝐚𝐬𝐬 𝐢𝐬 𝐚𝐥𝐰𝐚𝐲𝐬 𝐠𝐫𝐞𝐞𝐧𝐞𝐫 𝐨𝐧 𝐭𝐡𝐞 𝐨𝐭𝐡𝐞𝐫 𝐬𝐢𝐝𝐞 𝐨𝐟 𝐭𝐡𝐞 𝐟𝐞𝐧𝐜𝐞

Có câu chuyện ngụ ngôn kể rằng một bầy cừu trong trang trại nọ luôn được chăn thả tự do trên một đồng cỏ rộng, quanh năm xanh mướt. Ngày tháng trôi qua, vài chú cừu thấy việc cứ quẩn quanh mãi trong hàng rào trang trại thật là buồn chán và đồng cỏ bên ngoài trang trại kia có vẻ xanh ngon hơn rất nhiều.

Một ngày nọ, chúng tìm cách chui qua kẽ hở của hàng rào trang trại, chạy ra để khám phá đồng cỏ xanh bên ngoài hàng rào kia nhưng cuối cùng, chúng nhận ra cỏ ở đây cũng chẳng khác gì ở bên trong trang trại cả. Chúng định chui qua kẽ hở của hàng rào để trở về trang trại nhưng không may là lỗ hổng đó đã bị bịt lại và chúng không thể trở về được nữa. Kết thúc câu chuyện ngụ ngôn, bầy cừu đã phải trả giá cho sự tham lam của chúng.

Câu thành ngữ "𝐓𝐡𝐞 𝐠𝐫𝐚𝐬𝐬 𝐢𝐬 𝐚𝐥𝐰𝐚𝐲𝐬 𝐠𝐫𝐞𝐞𝐧𝐞𝐫 𝐨𝐧 𝐭𝐡𝐞 𝐨𝐭𝐡𝐞𝐫 𝐬𝐢𝐝𝐞 𝐨𝐟 𝐭𝐡𝐞 𝐟𝐞𝐧𝐜𝐞" đã ra đời từ chính câu chuyện này.

Trong cuộc sống cũng vậy, nếu bạn cứ "đứng núi này, trông núi nọ" hoặc đố kị với người khác thì bản thân bạn cũng không thể đặt ra cho mình một mục tiêu rõ ràng và phấn đấu hết mình để đạt được mục tiêu đó.

Người Việt Nam ta có câu "ăn cây nào, rào cây nấy" chính là để nhắc nhở con cháu hãy biết xác định đúng những cái đích cần đạt tới, không nên theo đuổi những điều viển vông, mơ hồ.

(Trích từ trang Lớp tiếng Anh Ms Hà - Giảng Võ)

Khi đọc qua bạn có thể hình dung ra mong muốn mà Bác Sebastian gửi đến Ariel: Nàng công chúa bé nhỏ chỉ đang khao khát một thứ gì đó mới mẻ, cô đánh đổi tất cả để tìm hiểu về thế giới loài người nhưng nào đâu hay đó chính là quyết định sai lầm mà cô mắc phải. Tuy nhiên suy nghĩ này chỉ nằm trong quan điểm của Bác Sebastian thôi, sở dĩ ông ấy nghĩ như thế là vì nơi đại dương sâu thẳm này, chưa ai nảy ra quyết định sinh sống ở thế giới của con người cả.

Trên cương vị một bậc tiền bối, Sebastian hết lòng khuyên nhủ vì lo sợ rằng Ariel sẽ gặp nguy hiểm và ảnh hưởng đến cô ấy. Do đó ông mượn câu châm ngôn xa xưa mà loài người hay ví von để khuyên răn Ariel, nhưng liệu cô nàng có "đứng núi này trông núi nọ" hay không thì chỉ có bản thân nàng ấy biết rõ.

Chúng ta cũng thấy được sự tỉ mỉ của Disney khi mượn câu thành ngữ nổi tiếng để làm lời bài hát cho nhân vật. Tưởng chừng biến tấu cho vui nhưng thật ra nó cũng có hàm ý riêng và vô cùng phù hợp với cảnh vật nơi Ariel và Sebastian sống. Nếu con người thì lấy ví dụ về cỏ, còn Sebastian là cua thì lấy ví dụ về rong biển cho bội phần sinh động.

"Thế giới của con người là một đống hỗn độn/ 𝐓𝐡𝐞 𝐡𝐮𝐦𝐚𝐧 𝐰𝐨𝐫𝐥𝐝, 𝐢𝐭'𝐬 𝐚 𝐦𝐞𝐬𝐬"

Chúng ta khó mà phủ nhận điều này.

Mỗi sáng đọc báo, các tin tức như cướp giật và giết người vì tình, vì tiền xuất hiện khắp trên mục tin mới nóng hổi. Với tôi đó là chuyện đáng buồn nhưng phần nào cũng nói lên rằng xã hội chúng ta tồn tại những mặt đáng sợ vô cùng. Có rất nhiều người ngày đêm phân biệt chủng tộc của người khác, tự cho bản thân quyền đả kích đối phương và thế là những án mạng không mong muốn xảy ra. Có người chết chỉ vì họ là người Châu Á hoặc họ là người da màu.

Chẳng hạn như vụ việc xảy ra ngày 23/2 năm nay, khi Ahmaud Arbery chạy bộ tập thể dục ở ngoài trời. Bỗng xuất hiện hai người đàn ông da trắng: Gregory McMichael 64 tuổi và Travis McMichael 34 tuổi. Họ thấy Ahmaud và khai với cảnh sát rằng họ nghĩ Ahmaud là người tình nghi liên quan tới một vụ trộm cướp. Vì vậy, hai người đàn ông này đã lấy xe ô tô tải, cầm theo súng để chạy đuổi theo Ahmaud, và yêu cầu anh dừng lại để nói chuyện.
Theo lời khai của họ, khi tiếp cận Ahmaud và xảy ra một cuộc ẩu đả, họ đã dùng súng bắn anh hai phát và sau đó Ahmaud Arbery đã tử vong.
Tuy nhiên, theo báo của Cảnh sát Hạt Glynn, không hề có báo cáo nào về các vụ đột nhập hay trộm cướp xảy ra từ đầu năm nay cho tới ngày 23/2. Vụ việc làm rấy lên tranh cãi về vấn đề phân biệt chủng tộc của Mỹ, vì nhiều người cho rằng lý do Ahmaud chết là do "anh là một người da đen, chạy bộ ở một khu nhiều người da trắng".
Phải mất tới gần 2 tháng, sau khi một video quay lại cảnh hai cha con kia bắn ba phát vào Ahmaud lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội, chính quyền mới thúc đẩy mạnh mẽ cuộc điều tra và tiến hành bắt giữ hai nhân vật trên vào ngày hôm qua.

(Trích từ trang Heart US-UK)

Thế nhưng sự phân biệt chủng tộc không đơn giản như vậy, ở cộng đồng nào cũng có phần tử xấu và tốt, ai cũng có thể là nạn nhân của nạn phân biệt chủng tộc, cho nên tôi thật sự cảm thấy buồn và thất vọng khi xã hội vẫn còn vấn nạn này. Nhưng một đống hỗn độn không chỉ nói về các tệ nạn, ý nghĩa của nó còn chỉ về cách chúng ta đối xử với nhau.

Bạn không thể phủ nhận rằng rất nhiều người giả tạo, luôn sống hai mặt trong xã hội. Ít nhất ai cũng gặp qua loại người này một lần. Họ lợi dụng chúng ta để cầu vinh ích lợi cho bản thân, bán đứng chúng ta - người từng bầu bạn không quản ngày đêm với họ để thăng tiến trong sự nghiệp. Tôi thấy những người này thường không dính dấp nhiều đến pháp luật, nhưng vẫn còn một thứ nữa để cân bằng lại xã hội, đó chính là Luật Nhân Quả. Bạn có thể không tin nhưng với tôi, mỗi khi con người làm điều ác thì chắc chắn họ sẽ gặp lại nghiệp chướng ngày xưa họ từng gieo. Đến sớm hay muộn chỉ là vấn đề thời gian.

Luật Nhân Quả không chỉ răn dạy con người phải làm điều tốt, sống lương thiện mà còn cân bằng lại lương tri trong xã hội. Họ trốn được pháp luật nhưng không thể trốn được quả báo trong cuộc đời.

"𝐔𝐩 𝐨𝐧 𝐭𝐡𝐞 𝐬𝐡𝐨𝐫𝐞 𝐭𝐡𝐞𝐲 𝐰𝐨𝐫𝐤 𝐚𝐥𝐥 𝐝𝐚𝐲, 𝐨𝐮𝐭 𝐨𝐟 𝐭𝐡𝐞 𝐬𝐮𝐧 𝐭𝐡𝐞𝐲 𝐬𝐥𝐚𝐯𝐞 𝐚𝐰𝐚𝐲"

Câu hát này phê phán tệ nạn bóc lột sức lao động lẫn nhau và việc người da đen bị bán đi như những nô lệ cho giới quý tộc da trắng thời bấy giờ. Lục lại những chương đen tối nhất của lịch sử thế giới, chắc chắn ta sẽ đọc về sự bóc lột kinh hoàng mà những nạn nhân là người Châu Phi, mời bạn đọc qua đoạn trích nhỏ từ bài viết Quá khứ đau thương về buôn bán nô lệ châu Phi 'sống dậy' sau 400 năm của báo Zingnews:

"Trong vài thế kỷ sau đó, các thương nhân buôn bán nô lệ châu Âu đã vận chuyển hàng triệu đàn ông, phụ nữ và trẻ em châu Phi qua Đại Tây Dương. Nhiều người đã chết vì điều kiện khủng khiếp trên những chiếc thuyền nô lệ, những người sống sót phải làm việc nặng nhọc và khốn khổ trong các đồn điền.

Hành trình chết chóc đưa người nô lệ từ Adidwan sang Bắc Mỹ bắt đầu từ "lâu đài nô lệ" ở Ghana. Sau khi bị bắt, họ phải đi qua 200 km đường đất để đến lâu đài nô lệ bên bờ biển Đại Tây Dương, nơi họ sẽ lên tàu sang Bắc Mỹ. Đó là chuyến đi "một đi không trở lại", và họ sẽ không bao giờ có thể nhìn thấy quê hương một lần nữa. Gần cuối hành trình ở Ghana, những người bị bắt được tắm lần cuối trên một dòng sông như nghi thức trước khi bán. Ngày nay, con sông Assin Manso trở thành nơi tưởng niệm linh thiêng. Sau khi những người nô lệ tắm dưới sông, họ được đưa đến chặng cuối của hành trình ở Ghana - lâu đài nô lệ trên Đại Tây Dương. Đó là lâu đài Cape Coast và Elmina."

Có lẽ Bác Cua Sebastian đã chứng kiến chuỗi ngày tháng đau lòng ấy nên mới hát rằng: "𝐎𝐮𝐭 𝐨𝐟 𝐭𝐡𝐞 𝐬𝐮𝐧 𝐭𝐡𝐞𝐲 𝐬𝐥𝐚𝐯𝐞 𝐚𝐰𝐚𝐲", từ đó cho thấy thế giới con người không hề đơn giản. Có những người lương thiện thì cũng tồn tại hạng người xấu xa, tàn bạo vô cùng.

Nói tóm lại, ca khúc Under The Sea nói riêng và cả bộ phim The Little Mermaid nói chung đều mang một ý nghĩa cao cả và rất thực tế trong đời sống. Nó nói về Nhân Quyền, các góc tối trong xã hội và tình yêu cùng sự nghị lực, dám ước mơ và thay đổi. Nhớ về thời kỳ Phục Hưng của Disney, tôi thật sự choáng ngợp bởi các thành công lừng lẫy mà Nhà Chuột gặt hái được, nhưng ấn tượng nhất vẫn là các giá trị nhân sinh mà Disney truyền tải trong các tác phẩm kinh điển của mình.

Tôi viết bài viết này không mong muốn các bạn nhìn nhận tuổi thơ mình như điều gì đó gai góc, tối tăm, mà mong rằng bạn sẽ có cho mình nhiều bài học quý giá mà bộ phim The Little Mermaid đem lại. Bài viết nằm trong quan điểm cá nhân của tôi nên chắc chắn còn nhiều sai sót, nếu được thì bạn hãy chỉ ra để tôi khắc phục nhé!