Sự hấp dẫn của trí tuệ 

________________________

Bùi Chỉ nói rất khiêm tốn, nhưng bất kỳ ai có chút hiểu biết về toán học đều rõ, ở đây chẳng ai đủ tầm để "chỉ giáo" anh.

Đứng trên bục, giọng nói của anh trong trẻo và dịu dàng, phát âm chuẩn xác, ngữ điệu chậm rãi, không hề có chút tự mãn của người trẻ tuổi thành danh, mà vẫn giữ phong thái thanh bình và giản dị. Hội trường vốn đang ồn ào bỗng chốc im phăng phắc, mọi ánh mắt đều đổ dồn về phía anh.

Anh nói lưu loát, ngôn từ ngắn gọn và mạch lạc, dù đôi khi dừng lại để suy nghĩ, nhưng cách trình bày luôn rõ ràng, đi thẳng vào trọng tâm vấn đề.

Còn với người ngoại đạo như Hứa Ninh, những thuật ngữ toán học khiến cô mơ hồ không hiểu gì. Nhưng điều đó chẳng cản trở cô ngưỡng mộ giọng điệu nhấn nhá của anh, sự mạch lạc trong tư duy và cách trình bày, cùng logic chặt chẽ trong từng luận điểm.

Cô đứng dưới khán đài, ánh sáng ngược chiều làm cô không nhìn rõ đường nét gương mặt anh.

Trong lúc ấy, Tang Giai Nhiên ghé sát tai cô, nói nhỏ:"Giáo sư thật sự quá đẹp trai! Không biết anh ấy có người yêu chưa... Nhưng mà, dù có thì chắc chắn là dạng sapiosexual rồi, kiểu người chỉ bị thu hút bởi trí tuệ vượt trội ấy. Nếu không có thiên phú về toán học thì làm sao nói chuyện nổi với giáo sư chứ. Chúng ta bình thường như này, thôi đừng mơ mộng làm gì."

Hứa Ninh im lặng, nhưng trong lòng thoáng qua một cảm giác hụt hẫng.

Người mà anh thích, đương nhiên không thể là một người tầm thường.

Tang Giai Nhiên nói đúng. Một người xuất sắc như anh trong lĩnh vực toán học, chắc chắn sẽ không chọn một người chẳng có chút cảm nhận nào về con số.

Đây là lần đầu cô nhận ra, có những người đứng rất gần, nhưng khoảng cách lại xa đến thế.

Cô đang nghĩ vớ vẩn gì vậy chứ? Hứa Ninh âm thầm tự cốc đầu. Chẳng phải sắp đi xem mắt sao? Giáo sư Bùi là ánh trăng trên trời, cho dù cô có là khỉ thì cũng không thể với tới được. Thôi thì cứ tìm một con khỉ khác giống mình là được rồi.

"... Buổi chia sẻ hôm nay cũng nhằm gửi gắm đến các bạn một thông điệp rằng, trong lĩnh vực toán học hiện đại, nhiều định lý và phát hiện vĩ đại đều là thành quả của hàng năm, thậm chí hàng trăm, hàng ngàn năm nghiên cứu không ngừng nghỉ của các nhà khoa học lỗi lạc. Những kết quả ấy không tự nhiên mà có. Chúng ta cần nhiều hơn nữa sự hợp tác theo nhóm, vì đây không còn là thời đại của chủ nghĩa anh hùng cá nhân. Chúng ta may mắn được đứng trên vai những người khổng lồ, nhờ trực giác, tư liệu nghiên cứu, cộng với sự cố gắng miệt mài và một chút may mắn, mới có thể tiến xa hơn trong lĩnh vực toán học..."

"... Cảm ơn mọi người đã lắng nghe."

Bùi Chỉ vừa dứt lời, một loạt tiếng vỗ tay vang lên không dứt từ dưới khán đài.

Mọi người đều hiểu rằng, để đạt được thành tựu trong toán học, không chỉ cần thiên phú vượt trội mà còn phải kiên trì, nỗ lực bền bỉ để chinh phục đỉnh cao. Cả tài năng lẫn mồ hôi đều không thể thiếu.

Bùi Chỉ có cả thiên phú và sự nhẫn nại. Anh luôn giữ mình khiêm tốn, bình dị, chỉ riêng điều đó thôi cũng xứng đáng nhận được những tràng pháo tay nồng nhiệt như vậy.

Anh đã xuất bản hơn một trăm bài báo khoa học trên các tạp chí toán học hàng đầu, số lần trích dẫn bài viết của anh lên tới gần mười ngàn. Thành tựu của anh khiến hầu hết các giáo sư trung niên trong hội trường phải cúi đầu cảm phục. Nhưng anh lại quy tất cả công lao đó về việc đứng trên vai những người khổng lồ, qua đó khuyến khích các sinh viên tăng cường hợp tác và học hỏi để giải quyết vấn đề.

Hứa Ninh quay đầu nhìn lại, không biết từ lúc nào, phía sau cô đã chật kín các bạn sinh viên. Những người hiểu toán thì đến để tìm kiếm cốt lõi, còn những người không hiểu thì chỉ đơn giản muốn được ngắm nhìn anh.

"Cảm ơn tiểu Bùi đã chia sẻ. Chàng trai trẻ này, tiền đồ vô lượng. Tương lai của viện Toán học, cả nghiên cứu lẫn đào tạo nhân tài, sẽ đặt hết lên vai cậu đấy." Giáo sư Đường Học Thanh, học giả danh tiếng, bước lên sân khấu, lời lẽ chân thành.

Đôi bàn tay lốm đốm vết đồi mồi của giáo sư Đường đặt lên cánh tay Bùi Chỉ. So với anh, giáo sư thấp hơn một cái đầu. Vì vậy, Hứa Ninh thấy anh hơi cúi người, nghiêng đầu lắng nghe, biểu hiện vô cùng khiêm nhường và tôn trọng.

Thực ra, chỉ xét về thành tựu nghiên cứu, những gì Bùi Chỉ đạt được trong năm năm ở nước ngoài đã không thua kém, thậm chí còn vượt xa nhiều giáo sư kỳ cựu tại đây. Điều đáng quý hơn cả là thái độ khiêm tốn của anh, khiến cả giáo sư Đường cũng vô cùng xúc động.

Ông rất tin tưởng vào Bùi Chỉ. Anh là người điềm tĩnh, không bị ảnh hưởng bởi những xao động bên ngoài. Thế giới của anh đơn thuần, đơn thuần đến mức chỉ chứa đựng toán học. Có lẽ, một ngày nào đó, anh thật sự sẽ đạt được giải thưởng Fields.

Thật đáng tiếc, môi trường nghiên cứu trong nước của Trung Quốc so với nước ngoài vẫn còn nhiều khoảng cách. Với sự phát triển của Bùi Chỉ tại nước ngoài, việc giành được giải thưởng Fields chỉ là vấn đề thời gian. Nhưng ở môi trường học thuật trong nước, kết quả này lại không thể chắc chắn. Việc Bùi Chỉ không chút do dự trở về, cũng là một may mắn lớn lao đối với Giang Hoa.

Bên cạnh niềm vui sướng, giáo sư già vẫn không khỏi cảm thấy tiếc nuối.

Quyết định hồi hương là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời Bùi Chỉ. Thậm chí, anh có khả năng sẽ đánh mất cơ hội giành được giải thưởng Fields vì điều này.

Không chỉ giáo sư Đường nhận ra điều đó. Trong phần hỏi đáp sau buổi báo cáo, đã có một sinh viên trực tiếp đặt câu hỏi này với anh: "Thưa giáo sư Bùi, từ bỏ môi trường học thuật tại Princeton để trở về nước là một quyết định rất quả cảm. Ai cũng biết, môi trường nghiên cứu trong nước còn nhiều vấn đề như trọng bằng cấp, lợi ích hóa, hình thức hóa, những lời phê bình về điều này không phải không có căn cứ. Ngài đã được đánh giá là nhà toán học người Hoa có khả năng đoạt giải Fields thứ hai trong thế kỷ này, nhưng môi trường học thuật trong nước chắc chắn sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến nghiên cứu của ngài. Vậy xin hỏi, ngài thật sự đã suy nghĩ kỹ chưa?"

Câu hỏi thẳng thắn này đi thẳng vào những điểm đen tối của giới học thuật trong nước, vốn đã tồn tại lâu đời và rất khó thay đổi. Ai nấy đều tò mò, rốt cuộc vì sao Bùi Chỉ lại lựa chọn hồi hương? Phải chăng vì Giang Hoa đưa ra những điều kiện quá hấp dẫn để chiêu mộ nhân tài? Nhưng nếu xét về sức hút môi trường, rõ ràng trong nước không thể bằng nước ngoài.

Không khí trong hội trường bỗng trở nên yên lặng lạ thường. Mọi người nín thở chờ đợi câu trả lời từ Bùi Chỉ, như thể đang tìm kiếm một lời giải để xoa dịu tâm hồn đầy dao động của chính mình.

Hứa Ninh cũng đứng ở vị trí chếch bên hông sân khấu, hơi ngẩng đầu, chờ anh lên tiếng.

Bùi Chỉ khẽ cười, một nụ cười bình thản, khóe môi cong lên tạo thành đường nét khiến người ta cảm thấy an tâm.

"Câu hỏi của bạn rất hay, không né tránh vấn đề mà trực tiếp đi thẳng vào trọng tâm. Tôi định trả lời bạn bằng ba câu."

"Khoa học không có biên giới, nhưng nhà khoa học thì có tổ quốc." Anh trở về chỉ vì đất nước cần anh. Nhà của anh ở Giang Thành, gốc rễ của anh nằm ở đây, trên mảnh đất cổ kính của phương Đông.

"Luận Ngữ – Hiến Vấn có viết: Tử Lộ nghỉ lại ở Thạch Môn, người giữ cửa hỏi: 'Ngài từ đâu tới?' Tử Lộ đáp: 'Từ nhà Khổng tiên sinh.' Người giữ cửa nói: 'Phải chăng là người biết việc khó mà vẫn làm?'"

Anh hiểu rõ rằng, môi trường học thuật trong nước có rất nhiều bất cập, bị trộn lẫn bởi những thứ không thuần khiết, không liên quan đến học thuật. Trọng bằng cấp, thiếu tài nguyên học thuật, chạy theo lợi ích... Những vấn đề ấy đã ăn sâu bén rễ. Dẫu vậy, anh vẫn sẵn sàng tiến bước ngược dòng, "biết khó mà vẫn làm."

Chỉ cần như vậy, anh mới không thẹn với lòng mình. Và điều anh cần, cũng chỉ là sự thanh thản trong tâm hồn.

"Trong rừng có hai con đường, và tôi chọn con đường ít người qua lại."

Anh biết rõ sự lựa chọn của mình là gì. Có thể với người khác, đó là một quyết định sai lầm, không xứng đáng. Nhưng nếu anh đã lựa chọn, thì chắc chắn đã suy nghĩ kỹ, và sẵn sàng gánh chịu những cái giá cần thiết của lựa chọn này.

Khi lời nói của anh vừa dứt, hội trường bùng nổ trong tiếng vỗ tay vang dội và kéo dài không dứt. Ba câu nói, câu nào cũng thâm sâu, không cần anh giải thích thêm, nhưng Hứa Ninh lại hiểu rõ.

Hồi hương, đó là tấm lòng son của giáo sư Bùi. Anh không bận tâm người khác nghĩ gì, chỉ cần xác định con đường mình chọn, là sẽ không ngại mưa gió mà bước tiếp.

Chuông hội trường ngân vang năm tiếng, buổi báo cáo cũng kết thúc. Hứa Ninh lúc này mới sực nhận ra đã ba tiếng trôi qua. Đôi chân cô đứng lâu đến mức bắt đầu tê mỏi.

"... Rất hoan nghênh mọi người trao đổi thêm với tôi về nội dung báo cáo. Đây là địa chỉ email công việc của tôi. Tôi sẽ phản hồi các câu hỏi có giá trị và chỉ dẫn cách nghiên cứu sâu hơn."

Bùi Chỉ quay người, viết lên tấm bảng đen trong hội trường một địa chỉ email. Đó là chữ viết tay rất tinh tế, đẹp đẽ, từng nét đều ngay ngắn và mang phong thái thanh nhã, ngập tràn khí chất học thuật.

Hứa Ninh nhìn dãy địa chỉ email anh để lại, dù biết rõ mình không thể đưa ra câu hỏi toán học nào có giá trị, nhưng vẫn cẩn thận ghi nó vào mục ghi chú trên điện thoại.

"Các cô gái, hôm nay vất vả rồi. Tiền thù lao đã được chuyển vào tài khoản thẻ sinh viên của các em. Thu dọn xong hội trường, các em có thể về." Cô giáo Lưu nói với các sinh viên lễ tân.

Trong lúc thu dọn bàn ghế, Hứa Ninh len lén nhìn về phía Bùi Chỉ trên sân khấu. Anh bị một nhóm đồng nghiệp vây quanh, cùng trao đổi về các vấn đề toán học, không thể tách ra được. Thực ra, cô cũng rất muốn đến gần nói chuyện với giáo sư Bùi. Nhưng khổ nỗi, ngay cả một câu để nói cô cũng không nghĩ ra.

Nhìn điện thoại, đã gần sáu giờ. Buổi xem mắt bắt đầu lúc bảy giờ, cô phải tranh thủ nhanh một chút. Hứa Ninh nhanh tay thu dọn bàn ghế, gom từng chai nước suối còn sót lại, vặn nắp đổ hết nước trong chai, sau đó đưa vỏ chai không cho cô lao công để bán phế liệu.

Cùng với Tang Giai Nhiên, Lương Thanh Thanh và các bạn khác, cô dọn dẹp hội trường đến khi cô giáo Lưu gật đầu hài lòng, sau đó cả nhóm mới cùng nhau đi tẩy trang.

Vì nghĩ đến buổi xem mắt, Hứa Ninh trang điểm nhẹ nhàng, chỉ tô thêm chút son màu hồng đậu. Mái tóc nâu mềm buộc cao thành đuôi ngựa, cô cởi bộ sườn xám trắng bóng, thay bằng chiếc áo phông trắng phối cùng chân váy kẻ xám, đi giày thể thao. Trông cô trẻ trung, năng động và tràn đầy sức sống.

Cô vốn định đi giày cao gót. Nhưng với chiều cao 1m66, nếu đối tượng xem mắt chỉ cao hơn cô vài centimet, chẳng phải sẽ rất ngại ngùng sao? Nghĩ vậy, cô vẫn chọn mang đôi giày đế mỏng.

Qua điện thoại, bà ngoại nói về đối tượng xem mắt một cách bí ẩn, chỉ nói nửa vời cũng không rõ ràng. Hứa Ninh không biết dáng dấp người ta thế nào, chỉ biết đó là một nhà nghiên cứu khoa học, trước đây từng là học trò của bà ngoại.

Chỉ là, sau khi chứng kiến tài năng xuất chúng của giáo sư, cô dường như không còn hứng thú muốn tìm hiểu về đối tượng xem mắt nữa.

Điều đó dường như hơi bất công với đối phương.

Khi rời khỏi hội trường, Hứa Ninh vẫn còn chút luyến tiếc. Vừa bước ra khỏi hội trường, cô đã nghĩ không biết lần sau bao giờ mới có thể gặp lại giáo sư. Cũng rất có thể, đường đời của cô và giáo sư chẳng bao giờ giao nhau nữa.

6 giờ 40 phút. Hứa Ninh đến trà quán gần khu chung cư Hạnh Phúc sớm. Ngồi xuống theo số bàn bà ngoại đã dặn, không lâu sau cô nhận được cuộc gọi từ bà.

"Khung Khung, đã đến chỗ hẹn chưa? Lần này người bà ngoại sắp xếp cho cháu là cháu trai của một người bạn cũ từng làm ở viện nghiên cứu với ông cháu. Cậu ấy cũng là một giáo sư, nghe nói rất giỏi. Nhưng bà nghĩ cháu của bà cũng không thua kém gì, năm nào cũng được học bổng quốc gia. Dù người ta có là giáo sư hay không, cháu cứ mạnh dạn mà gặp gỡ. Thấy hợp thì tiến tới, không hợp thì tiếp tục tìm. Chuyện chung thân đại sự của cháu phải được lo liệu ổn thỏa, bà ngoại mới yên tâm. Bà nhất định phải đích thân chọn cho cháu một người chồng, không thể để cháu đi lại vết xe đổ của mẹ cháu. Sau này lên Tây Thiên gặp mẹ cháu, bà cũng không sợ bị oán trách."

Cam Duyệt Lan quyết tâm không để cháu gái mình lặp lại bi kịch của con gái bà.

Huống hồ, cháu gái bà xinh đẹp, thanh tú như nụ hoa mới chớm, từ tiểu học đã nhận được thư tỏ tình của đám con trai. Công sức bà nuôi dưỡng bao năm, sao có thể để bị một tên "heo" nào đó không biết quý trọng phá hỏng được? Tốt nhất là bà tự mình sắp xếp chuyện xem mắt cho cháu gái mình.

"Bà ngoại, đừng nói mấy lời không may mắn đó. Cháu sẽ không đi lại vết xe đổ của mẹ đâu. Hơn nữa, mẹ cháu chắc chắn chỉ cảm thấy bà ngoại đã nuôi dưỡng cháu rất tốt thôi."

"Được, được, bà không nói nữa. Nếu hôm nay không được, thì mai tiếp tục. Tối mai còn một buổi nữa, là cậu thanh niên mà ông Đức Tuyền giới thiệu, làm việc ở ủy ban thành phố."

Nhắc đến mẹ, lòng Hứa Ninh thoáng run rẩy. Cô biết được qua những lời xì xầm của hàng xóm rằng, năm xưa bà ngoại rất không hài lòng với bố cô. Từ tầm nhìn, kiến thức, kinh nghiệm đến gia thế, mẹ cô đều vượt trội hơn hẳn bố cô. Điều đó đã trở thành nguyên nhân dẫn đến sự đổ vỡ trong hôn nhân của họ. Khi cô 6 tuổi, một vụ tai nạn xe đã mãi mãi cướp đi cả bố lẫn mẹ cô.

Chỉ mới hai tuần trước, bà ngoại vừa xuất viện sau ca phẫu thuật cắt bỏ khối u ở cổ. Khối u này khiến bà nhận ra mình đã già, trước khi không còn đủ sức lo liệu, bà nhất định phải tìm được cho cháu gái một gia đình tử tế.

Giáo sư. Hứa Ninh miên man nghĩ về hai chữ ấy.

Không biết cháu trai của bạn cũ bà ngoại – cũng là một giáo sư – sẽ ra sao nhỉ? Liệu ngoại hình và tính cách của anh ta có được một nửa so với giáo sư Bùi không?

Giá như đối tượng xem mắt là giáo sư Bùi thì tốt biết bao.

Hứa Ninh từ trước đến nay rất nghe lời bà ngoại. Cô cũng thật lòng muốn sớm lập gia đình, để bà yên tâm. Vì thế, cô cực kỳ nghiêm túc trong chuyện xem mắt.

Để tăng cơ hội thành công, Hứa Ninh đã chuẩn bị đầy đủ. Cô lấy từ balo ra một bản sơ yếu lý lịch xem mắt được bọc trong tập tài liệu trong suốt. Trong đó liệt kê chi tiết những điểm mạnh mà cô cho là nổi bật, chẳng hạn như khả năng nhảy cổ vũ và việc cô nhận được học bổng quốc gia suốt bốn năm.

Phía sau quầy của trà quán đặt một chiếc đồng hồ tráng men lớn với mặt đứng. Lúc này, chiếc đồng hồ gõ một tiếng chuông, rồi hai tiếng... Đến tiếng chuông thứ bảy, một bóng dáng cao gầy bước vào trà quán, sải bước rất nhanh nhưng không hề vội vã.

"Xin lỗi, có chút việc nên đến trễ."

Một giọng nam trong trẻo, tựa dòng suối mát lạnh trên núi vang lên.