Buổi đầu, con người khi chết rồi thì về chầu Trời. Song từ khi ảnh hưởngđạo Phật, người ta cho rằng con người chết rồi còn đầu thai trở lại làmngười hoặc làm giống vật khác, theo thuyết luân hồi. Công việc sinh tử,đầu thai có ghi chép trong sổ sách do hai thần Nam Tào và Bắc Đẩu giữ.

Ngày xưa Nam Tào, Bắc Đẩu nguyên là người trần, hai anh em ruột sinhđôi. Bà mẹ của họ đã già nua mới bắt đầu có thai, đến 69 tháng mới sinh rahai cục thịt dính máu không đầu, không có tay chân. Bà đã tính vứt đi,nhưng sau lại lấy cất ở một xó nhà. Một trăm ngày sau tự nhiên hai cục thịthóa ra hai người trai mạnh khoẻ hết sức thông minh, trí nhớ phi thường, cóthể nhớ đủ những chuyện nhỏ nhặt xảy ra ở khắp nơi.

Trời thấy vậy mới tuyển hai người cho làm thần, để ghi nhớ những việcsống, chết của loài người, Nam Tào giữ sổ sinh, Bắc Đẩu giữ sổ tử luôn luônở bên cạnh Trời. Nam Tào ở bên tả tức là phường nam, Bắc đẩu ở bên hữutức là phương Bắc. Người ta vẫn cho rằng hai ngôi sao mang tên Nam Tào - Bắc Đẩu chính làchỗ ở của hai thần. Hiện còn hai cái đồi ở Phả Lại tại miền Bắc Việt, tục gọilà đồi Nam Tào và đồi Bắc Đẩu, tương truyền rằng đó chính là nơi mà bàmẹ hai thần sau khi đẻ ra hai cục thịt đã đặt ở đây toan quẳng xuống sông.Hai thần Nam Tào và Bắc Đẩu ngoài việc trông nom loài người, từ lúc sinhcho đến khi chết, còn qui định số mạng giầu nghèo, sang hèn, lành dữ củamỗi người, và sau khi chết phải đầu thai kiếp gì. Số kiếp các loài vật cũngdo hai thần ghi chép. 

Có rất nhiều câu chuyện xoay quanh hai vị thần này, một trong số đó là câu chuyện của chàng Đô Kình mà mình đã kể ở chương trước. Ngoài ra còn có một câu chuyện khác nói về nỗi oan ức của Nam Tào và Bắc Đẩu :

Hồi đó, có kẻ thường dân còn trẻ, hiền lành chăm chỉ nhưng thầy tướng bảo rằng đoản mệnh, thọ không quá hai mươi năm. Một đêm, ngoài trời mưa gió, kẻ ấy ngồi chong đèn đọc sách. Nghe ngoài vách liếp có tiếng gọi, chạy ra mở cửa, thấy một ông lão xin vào nhờ được trú mưa qua đêm.

Cảm động vì lòng tử tế của chủ nhà, lại biết được số mệnh ngắn ngủi của kẻ ấy, ông lão mách cho một kế, lại dặn kỹ rằng không được hé răng kể với ai. Gà mới gáy canh tư, ông lão chào từ biệt,chống gậy đi về phía tây, chốc lát đã không nhìn thấy nữa.

Làm theo lời dặn của ông lão, kẻ thường dân sắm sanh hai xị rượu đế, hai kí thịt nạc bọc trong lá sen, nhằm hướng ngọn núi đá cao nhất vùng đi tới. Leo lên được đỉnh núi thì chính ngọ. Đúng như ông lão nói, dưới tán lá một cây cổ thụ là cái bàn đá phẳng, hai vị râu tóc bạc phơ đang ngồi đánh cờ, chính là Nam Tào Bắc Đẩu. Kẻ thường dân lẳng lặng đến ngồi đưới chân cái bàn đá, rón rén đặt hai xị rượu cùng với gói thịt đã mở sẵn lên bàn, rồi chắp tay lùi lại.

Chuyện tiếp theo thì sách cũng đã kể, rằng hai vị mải đánh cờ, vui miệng uống rượu ăn thịt, lúc biết ra thì muộn mất rồi. Đành phải mở sổ hạ thêm một nét bút vào. "Bút sa gà chết", tuổi thọ của kẻ thường dân kia kéo dài thêm được đến mấy chục năm nữa.

Chuyện của kẻ thường dân đến đây là hết. Nhưng chuyện của Nam Tào Bắc Đẩu chưa xong.

Hình như Sơn Thần núi ấy có hiềm khích với Bắc Đẩu, biết chuyện tâu lên Thiên Đình. Ngọc Hoàng giận lắm, muốn phạt thật nặng. Tuy nhiên xét hai vị có công lao và nhân thân tốt, lại mới phạm tội lần đầu, cuối cùng chỉ đầy hai vị xuống hạ giới lao động năm năm, hết nhiệm kỳ nếu cải tạo tốt thì xem xét cho phục chức.

Hai vị dắt nhau về vùng đất cực nam của nước Đông Thổ, cuốc đất trồng rau, quăng lưới đánh cá cho qua ngày. Đã được hơn bốn năm, vất vả lam lũ, hai vị lúc nào cũng tiếc nhớ những ngày vàng son ở thượng giới.

Đúng lúc ấy ở châu thành xảy ra một chuyện. Nam Tào mang cá ra chợ bán, về kể rằng có người lái buôn thấy các quan cai trị ở châu thành phải đi lại chăm sóc đê điều chống lũ rất vất vả, thương tình mới đem biếu tặng mấy cỗ xe. Chỉ có thế thôi mà đám văn nhân xì xào bàn tán, rằng sau đó các quan ưu ái trích một khoản ở ngân khố ứng trước cho việc làm ăn của người lái buôn, lại còn cho y được xúc cát ở ven biển và mấy việc khác nữa. Ngài có thấy rằng chuyện ấy ích nước lợi nhà, có đáng để bọn văn nhân đem ra soi mói dè bỉu không ?

Bắc Đẩu chép miệng :

– Quan trên trông xuống, người ta trông vào, rõ khổ. Không khéo lại mắc vạ giống như tôi với ngài năm xưa. Thế các quan ở châu thành biện bác thế nào ?

– Thì Quan Chánh có ra bố cáo rằng chuyện người lái buôn biếu xe với chuyện các quan cho y được chút thoải mái làm ăn là hai chuyện khác nhau, có liên quan gì mà tự dưng lại đem hai chuyện ấy buộc vào với nhau. Quan Chánh phán thế thì chắc là việc này rồi cũng chẳng đi đến đâu, dăm bữa nửa tháng nữa có khi mọi người quên ngay ấy mà.

Nghe Nam Tào nói vậy, Bắc Đẩu thở dài sườn sượt, giọng rầu rĩ như đang nẫu ruột nẫu gan :

– Ngẫm ra là tôi với ngài ngốc quá, không sánh được với các quan hạ giới. Giá như khi bị Ngọc Hoàng hạch tội, mình thưa bẩm rằng chuyện uống rượu ăn thịt với chuyện chữa sổ sinh tử là hai chuyện khác nhau. Ăn uống là việc của cái mồm, còn sổ thêm một nét bút là việc của cái tay, có liên quan gì đến nhau đâu. Ngọc Hoàng nghe ra thì tôi với ngài đâu đến nỗi oan ức thế này.

Nguồn bài viết :

- http://truyenxuatichcu.com/than-thoai-viet-nam/than-tu-va-than-sinh.html

- https://hahien.wordpress.com/2017/02/27/noi-oan-uc-cua-nam-tao-bac-dau/