Dưới vầng trăng sáng, có chiếc xuồng rẽ đôi con nước trôi về miệt xa.

Cậu út làng Muồi nhẹ gật đầu rồi vẫy tay chào cậu út làng Sao Sáng, sau đó mới quay gót ra về.

Cậu út làng Sao Sáng vịn tay ở thành cửa ngó theo bóng dáng người thương dần khuất xa, một nửa hồn theo bước chân người ta về làng bên, còn một nửa cứ neo ở đó ngẩn ngơ một hồi rồi chợt nghĩ tới lời khi nãy mình nói với người ta.

Biết thế cậu út làng Sao Sáng đã đưa ra một kì hạn cho cậu út làng Muồi, chứ để em từ từ suy nghĩ thì không biết tới khi nào cậu út mới nhận được đáp án.

Chỉ là lúc đó trăng thanh gió mát, lúc đó ánh mắt người cậu út thương quá sức đắn đo, nên cậu út không nỡ ép uổng gì em. Thôi thì cứ để em thêm vài ngày thư thả, trước sau gì sang xuân cũng đến kì thi Hương, lúc đó cậu út đỗ đạt rồi muốn mong cầu gì mà chẳng được.

Rồi cậu út làng Sao Sáng quay vào nhà, vừa chớm thấy phú ông ngồi ở bàn giữa nhìn ra thì đã nghe giọng phú ông nhắc nhở sấp nhỏ trong nhà.

"Mấy đứa ra ngoài phụ lo dọn dẹp đâu đó cho xong xuôi rồi đi nghỉ sớm, để ông nói chuyện với cậu út một lát."

Cậu út làng Sao Sáng nhìn sấp nhỏ vội vàng tháo chạy ra ngoài thì cũng bất giác bồn chồn. Cậu bước tới đối diện phú ông, mới nhấc tà áo lên định ngồi xuống thì liền bị ông gõ cây gậy vào cái chân bàn đánh cộp một cái.

"Cậu đứng đó, khoanh tay lại tôi hỏi chuyện."

Cậu út làng Sao Sáng giật mình đứng thẳng người, hai tay khoanh trước ngực, nâng đôi mắt to hệt như đôi mắt người mà phú ông dành cả một đời để thương lên mà nhìn ông.

"Dạ thầy dặn dò, con nghe."

Đến cái giọng điệu trả lời cũng nhẹ nhàng hệt như bà hồi đó hỏi sao phú ông lại không chiều cậu út nhất nhà, nhưng mà lần này không răn là không được.

"Cậu bao tuổi rồi?"

"Dạ tính luôn bữa nay thì con hai mốt."

Phú ông gật gù.

"Ừm, cậu hai mốt rồi, muốn lấy vợ lắm rồi phải không?"

"Dạ. Con cũng muốn xin thưa với thầy cho con lấy em Khoa."

"Thế cậu đã hỏi ý người ta chưa?"

Cậu út làng Sao Sáng không dám trả lời.

Cậu út hỏi rồi, nhưng là hỏi chuyện cậu út làng Muồi có thương mình hay không thôi. Mà kể cả chuyện đó người ta còn chưa trả lời cậu nữa là.

Phú ông làng Sao Sáng tức mình gõ cái gậy vào chân bàn lần nữa, tiếng vang vọng ra tới ngoài sân làm cho mấy đứa đang thì thầm to nhỏ cũng phải im bặt.

"Cậu ở cái làng này hai mốt năm rồi, cậu cũng tường tận tục lệ làng này, mà cậu không dạ không thưa, tự ý đem con người ta ngồi vào cái ghế bên cạnh cậu, cậu còn ở trước mặt bao nhiêu người uống chung rượu của người ta, mấy chuyện này người ta có biết không? Người ta đã gật đầu cậu chưa mà cậu dám?"

Phú ông càng nói càng lớn tiếng, mà cậu út làng Sao Sáng càng nghe thì càng cúi đầu.

"Cậu ngẩng cái mặt cậu lên mà nhìn tôi. Cậu làm rồi cậu không dám nhận à?"

Tục lệ trước nay ở làng Sao Sáng, miễn nhà nào có con trai đến tuổi cập kê thì đám tiệc lớn phải kê thêm cái ghế trống bên cạnh ở bàn giữa, để xóm giềng thân tộc qua họ nhìn vào họ biết nhà mình có người đang chờ để thành gia. Để họ thấy hạp nhãn hạp tai thì hỏi thăm mai mối hay chỉ chỗ đằng gái cho đằng trai lui tới làm thân.

Cậu út làng Sao Sáng kê cái ghế trống bên cạnh đã ba năm, mỗi năm đám giỗ bà, con gái trong làng đều mong ngóng xem có ai được ngồi cái ghế đó chưa. Không có thì họ trông, chứ mà có chắc cũng chẳng ai vui nổi.

Mà bữa nay có người ngồi thật.

Cậu út làng Sao Sáng không biết mang ở đâu về một cậu út làng Muồi rồi cho ngồi ở đấy, thế cho nên mới bị bác cả hỏi dò. Bị gì người ta phải qua bước mối mai, phải gật đầu ưng thuận, thậm chí phải cưới gả đâu đó đàng hoàng rồi mới được ngồi.

Ngồi ở đó xem như đã là con trong nhà, đã là vợ người ta.

Lại nói.

Làng Sao Sáng còn có thêm tập tục nữa.

Ngày đầu tiên dâu mới về nhà chồng, được mời chung rượu đầu tiên thì chỉ được nhấp môi, phần còn lại để rể mới thay mình uống cạn, ngụ ý đã về nhà anh rồi thì đời này để anh thay người gánh hết đắng cay.

Mà cậu út làng Sao Sáng không nói với phú ông tiếng nào, cứ vậy dắt cậu út làng Muồi ra ngồi bên cạnh. Thôi thì con cái lỡ dại rồi nên phú ông cũng để đó, bị gì biết thằng út nhà mình trộm mến người ta, mà khách khứa đương đông, ông nhắc thì đâm ra dễ làm đôi bên sượng sùng.

Nhìn con người ta bị hỏi tới ngơ ngác, thiệt ông cũng hết cách với thằng út nhà mình. Suốt bữa nay tiếp khách mà lòng dạ ông cứ nóng ran, tiệc tàn muốn kêu thằng con vào hỏi chuyện nhưng ra vô mấy bận đều thấy nó nằm nó ngủ để người ta quạt cho. Ông cũng bảo thôi để cho sấp nhỏ nó ra chăm cậu nhưng người ta cứ bảo không sao, như thế này có chết thằng út nhà ông không cơ chứ.

"Con thương em Khoa thật. Đời này con chỉ muốn cưới em Khoa thôi."

"Cái chỗ đó, chỗ bên cạnh con trước sau gì cũng là của em Khoa mà."

Chỉ là cậu út làng Sao Sáng đi hơi nhanh nên chưa kịp hỏi qua cậu út làng Muồi. Nhưng dù cậu út có hỏi đi chăng nữa thì đáp án của em chắc vẫn là không biết gì đâu.

Cậu út làng Muồi còn khờ quá, thôi thì để cậu út làng Sao Sáng sắp xếp thay.

Chứ mà như hồi sáng khách khứa đông đúc, bao nhiêu là người tấm tắc ngợi khen em. Họ hỏi em đã có ai chưa để họ đổ đường sang tận nhà mối mai dù cậu út còn đứng sờ sờ ra đó, mà em chỉ cười em nói "dạ thôi" thành ra cậu út phải làm dù còn chưa xin phép mẹ cha.

"Hay là thầy cũng giống bác cả quan trọng chuyện môn đăng hộ đối?"

"Cậu giỏi quá."

Phú ông huơ cây gậy, lần này thì vỗ vào bắp chuối cậu út làng Sao Sáng một cái làm cậu đau phải thót cái chân lên.

"Lúc sáng tôi chả nói rõ rồi à? Cậu thương ai thì tôi cho cậu cưới người đó."

"Thì bây giờ con thương em Khoa rồi, thầy cho con cưới em Khoa, nha thầy."

"Cậu thương mà cậu không biết nghĩ cho người ta. Cậu mời sang chơi là một lẽ, cớ gì cậu lại gài người ta vào cái thế khó xử như này."

"Giờ làng trên xóm dưới ai cũng biết người ta ngồi ở đó để cậu uống thay chung rượu đầu, mà cậu còn chưa mở lời dạm ngõ, không cau trầu trà rượu, không xin phép mẹ cha người ta."

"Người ta là con nhà đàng hoàng, cậu làm như này là không tôn trọng, bên đó họ biết được liệu họ có gả không hay cấm cửa cậu luôn?"

Lần này thì cậu út làng Sao Sáng lo thật.

Bị gì đợt trước khi cậu út làng Sao Sáng sang nhà tìm đã bị cha vợ tương lai từ chối khéo, giờ nhớ lại cậu vẫn còn còn nửa buồn nửa lo.

Lỡ đâu cha má em thật không cho cậu tới lui nữa thì có phải cậu sẽ tương tư em cả đời không?

"Lời thầy răn con đã hiểu. Cũng do con nghĩ nông. Mà thầy ơi thầy có thể nào giúp con gỡ mối chuyến này không thầy?"

Phú ông làng Sao Sáng nhìn mặt cậu út nhà mình mới đó đã trắng xanh thì vừa buồn cười vừa muốn đánh cho vài cái nữa, nhưng cây gậy cứ dính chặt xuống sàn nên đành thôi.

"Mũi dại thì lái chịu đòn, sớm mai cậu theo tôi qua bển tạ lỗi với nhà người ta."

"Nhưng còn trầu cau trà rượu thì sao thầy?"

"Cậu đi tạ lỗi hay đi dạm ngõ?"

Phú ông làng Sao Sáng vừa hỏi vừa chống gậy đứng lên, đến cửa buồng rồi ông mới thả thêm một câu nữa.

"Lúc cậu ngủ tôi dặn thằng Tị chạy ra chợ sắm đầy đủ cả rồi, chứ chờ cậu có mà đến đâm trâu vẫn chưa xong chuyện."

Sớm tinh mơ, con gà trống mới gáy hồi đầu thì cậu út làng Sao Sáng đã lọ mọ sang đánh thức phú ông.

Thật ra cả đêm cậu út làng Sao Sáng cứ trằn trọc không ngủ được, nằm dàu dàu ngẫm lại những chuyện đã qua. Rồi càng nghĩ cậu càng thấy lo ở trong dạ, lo ngược lo xuôi mà chung quy vẫn là lo sơ sẩy chuyến này rồi lỡ tay vuột mất người mình thương.

Trở mình mấy bận, cậu út làng Sao Sáng bất giác nhìn lên cái đèn lồng con khỉ treo trên vách, rồi cậu nhớ tới cái đêm thả đèn ở đình thượng.

Bữa đó cậu út làng Muồi cầm lồng đèn con thỏ. Em nói, nếu mai này cậu thành đôi với người cầm đèn lồng giống cậu thì nhớ qua cảm tạ Thành hoàng.

Nhưng nếu như vậy thật thì xem như duyên tình đứt đoạn, đôi lứa chia lìa, chắc cậu chẳng còn tâm trí đâu mà cảm tạ ai.

Cậu út làng Sao Sáng theo phú ông, dẫn thêm thằng Tị tay xách nách mang đủ thứ đi sang làng Muồi.

Nắng làng Muồi mỗi hôm mỗi khác.

Hôm qua rõ là nắng dịu trời trong, nhìn đâu cũng thấy cảnh sắc hữu tình khiến lòng người yên ả. Mà hôm nay cậu út làng Sao Sáng mới tới cổng làng đã thấy nắng sao mà oi bức, đến nỗi dạ cậu cũng bồn chồn không yên.

Tận khi đứng trước cửa nhà cậu út làng Muồi rồi, cậu út làng Sao Sáng vẫn chần chừ không dám bước qua ngạch cửa dù phú ông đã bước qua từ trước.

"Sao không vào đi?"

Cậu út làng Sao Sáng ngẩng đầu, ngập ngừng nhìn phú ông.

"Lỡ mà em Khoa biết mấy chuyện con làm, không biết em có giận con không?"

"Ơ hay, giận thì cậu đi mà dỗ, chứ chẳng lẽ cậu định cứ vậy giấu luôn không cho người ta biết? Hay cậu muốn tôi phải đi dỗ thay cậu luôn mới được?"

"Dạ không phải, ý là lỡ con dỗ mãi em Khoa cũng không hết giận thì sao thầy?"

"Thì..."

"Dạ con thưa ông, thưa cậu út."

Cậu út làng Sao Sáng giật mình quay lại, thấy cậu út làng Muồi xăn ống quần lên tới đầu gối, tay xách cái giỏ tre đứng ngay sau lưng mình. Tim cậu út thót lên một cái, xương hàm dường như cũng cứng lại luôn.

Cậu út làng Muồi ngó thấy phú ông đương đứng trong sân nhà mình thì cúi đầu lần nữa.

"Ông với cậu qua nhà con chơi ạ?"

"Ừm, ông có chút chuyện muốn qua thưa với hai bác. Cha má con có nhà không?"

"Dạ có. Sớm nay cha má mới ở bên ngoại về đương còn nghỉ ngơi chưa có ra đồng. Con mời ông với cậu út vào nhà để con thưa với cha má."

Phú ông làng Sao Sáng được cha má cậu út làng Muồi mời trà ở bàn giữa, còn cậu út làng Sao Sáng thì bị cậu út làng Muồi kéo tay dắt ra bên hông nhà.

"Ủa cậu, sao tự dưng cậu qua nhà tui dạ? Hông lẽ nhà cậu bị mất gì mà hổng kiếm được?"

Cậu út làng Sao Sáng nhìn cậu út làng Muồi gấp gáp hỏi han mà cơn bất an trong lòng cứ thế dịu đi. Cậu út nâng tay lau đi vết bùn dính trên gò má em, cười cười.

"Ừa."

"Trời trời tui hổng có lấy cái gì đâu á nghen. Có cái khánh cậu kêu tui giữ giùm tui còn cất trong tủ kìa, thôi để tui đem ra trả cậu."

Cậu út làng Sao Sáng đổi cây quạt sang tay trái rồi vươn tay phải níu lấy tay cậu út làng Muồi.

Sớm mai tay em lạnh quá, cũng may tay cậu ấm.

Cậu ủ ấm cho em.

"Bị mất thật nhưng mà cậu không có định tìm lại."

"Ủa sao dạ cậu?"

"Tại cậu biết nó đương ở đâu, cậu muốn để nó ở đó."

Cậu út làng Muồi nghe xong chả hiểu gì, cứ ngó cậu út làng Sao Sáng, không biết cậu út có phải vì mệt quá mà nói chuyện cũng lộn xộn không rõ ràng không nữa.

"Mà em đi đâu sớm quá vậy?"

Còn xăn quần tới gối, người ta nhìn thấy hết.

Cậu út làng Sao Sáng nhăn mày, ngồi xổm xuống kéo lại ống quần cho cậu út làng Muồi.

"Ăn mặc phong phanh như này dễ bệnh lắm có biết không?"

Cậu út làng Muồi khúc khích cười.

"À, tui ra đồng bắt mấy con cua về nấu bánh canh. Lát nữa ông với cậu ở lại ăn chung với nhà tui cho vui nha cậu."

"Sao em biết cậu qua mà nấu?"

"Đâu? Này tui nấu cho thằng Nam. Hôm qua nó coi chừng nhà giùm tui đó. Tui đi chơi gần khuya mới về tới, thấy nó đương gục lên gục xuống chờ tui về, thương quá nên tui hứa nay nấu bánh canh cua cho nó bồi bổ."

"Mà hên ghê bữa nay nước lên cua cũng nhiều, tui xay thêm mớ gạo nấu thêm miếng nữa mời cậu luôn."

Cậu út làng Muồi vừa nói vừa cười trông như đứa trẻ đương vui vẻ nhắc tới bạn thân của nó ấy.

Nhưng mà cậu út làng Sao Sáng cười không nổi.

Gió trời tháng tám lành lạnh, nắng trời tháng tám vàng ươm. Gió thổi qua cây chuông hồng già lá, phất tà áo cậu út làng Sao Sáng cọ vào chân cậu út làng Muồi. Nắng thả mình xuyên qua tán cây chò, đậu trên vai cậu út làng Sao Sáng, đổ chiếc bóng dài vừa vặn che lên gương mặt người kia.

Còn tiếp...