Cách viết từng đoạn trong bài văn phân tích NLVH

THAM KHẢO 1 

🪭I. MỞ BÀI 

🔹 Cách 1: Dẫn câu nói của nhà văn, nhà phê bình văn học

 Nhà phê bình C từng nói: "Văn học chân chính không chỉ phản ánh hiện thực mà còn khơi gợi những giấc mơ, những trăn trở của con người." Đúng như vậy, tác phẩm A của nhà văn B không chỉ mở ra trước mắt ta một bức tranh cuộc sống chân thực mà còn mang theo những rung động sâu xa về ... (số phận con người, những giá trị nhân sinh cao đẹp...).

🔹 Cách 2: Mở bài bằng lời tâm sự của tác giả

 Nhà văn B từng viết: "Người cầm bút không chỉ tái hiện cuộc đời, mà còn mang đến cho con người một lối đi, một ánh sáng trong những miền tối của số phận." Chính vì thế, tác phẩm A không chỉ là một câu chuyện, mà còn là một tiếng lòng thổn thức, một tấm gương phản chiếu những gam màu sáng tối của cuộc đời.

🔹 Cách 3: Mở bài bằng cảm xúc văn chương

 Văn học tựa như dòng sông chảy qua những miền ký ức, cuốn theo bao nỗi niềm của con người trong dòng chảy thời gian. Trong tác phẩm A, nhà văn B đã vẽ nên một bức tranh vừa chân thực vừa huyền ảo, nơi mà từng nhân vật, từng hình ảnh đều thấp thoáng những tâm tư sâu kín nhất của con người.

🪭II. THÂN BÀI 

📌 Luận điểm 1: Phân tích nội dung tác phẩm

🔹 Giới thiệu tổng quan nội dung:

 • Tác phẩm A mở ra với ... (bối cảnh, tình huống truyện).

 • Câu chuyện xoay quanh ... (nhân vật, mâu thuẫn chính).

 • Từ đó, tác giả khéo léo tái hiện ... (giá trị hiện thực, giá trị nhân sinh...).

🔹 Phân tích chi tiết nội dung:

 • Nhân vật ... hiện lên với ... (ngoại hình, tính cách, số phận).

 • Dưới ngòi bút của B, nhân vật ấy không chỉ là một cá thể mà còn là ... (biểu tượng cho điều gì đó, đại diện cho tầng lớp nào đó...).

 • Mỗi chi tiết trong tác phẩm như một nét vẽ tài hoa, góp phần làm nổi bật ... (chủ đề, thông điệp).

🌿 Ví dụ (phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài – "Chiếc thuyền ngoài xa")

 Giữa sóng nước mênh mông, chị hiện lên như một mảnh đời trôi dạt – thô kệch, lam lũ, đầy những vết hằn của cuộc đời. Nhưng trong ánh nhìn sâu thẳm, chị lại chứa đựng một tình yêu bao la, một trái tim không gục ngã. Chị cam chịu không phải vì yếu đuối, mà bởi chị biết rằng trên con thuyền nhỏ bé ấy, một người đàn ông – dù tàn nhẫn hay khắc nghiệt – vẫn là trụ cột để nuôi con khôn lớn. Đằng sau dáng vẻ nhẫn nhịn ấy là một sức mạnh phi thường – sức mạnh của một người mẹ, một người phụ nữ sẵn sàng đánh đổi bản thân để con cái có một chốn nương tựa. TTKh

📌 Luận điểm 2: Phân tích nghệ thuật

🔹 Những yếu tố nghệ thuật đặc sắc

 • Tình huống truyện nghịch lý: (Nếu có) – Một bức tranh đẹp đẽ nhưng ẩn giấu hiện thực đau thương.

 • Nghệ thuật khắc họa nhân vật: (Miêu tả ngoại hình, tâm lý, hành động tinh tế, chân thực).

 • Ngôn ngữ giàu chất thơ, trữ tình hay giàu chất triết lý?

 • Biện pháp nghệ thuật nổi bật: Ẩn dụ, đối lập, biểu tượng...

🌿 Ví dụ (phân tích nghệ thuật trong "Chiếc thuyền ngoài xa")

 Nguyễn Minh Châu không miêu tả nhân vật bằng những câu từ hoa mỹ, mà bằng chính những góc khuất của cuộc đời họ. Ông dựng lên một tình huống nghịch lý, nơi mà cái đẹp không đồng nghĩa với sự hạnh phúc, và sự bi thương không hẳn đã là khổ đau. Nhờ đó, tác phẩm không chỉ là một câu chuyện, mà còn là một tấm gương phản chiếu hiện thực xã hội.

📌 Luận điểm 3: Đánh giá và liên hệ mở rộng

 • Khẳng định giá trị tác phẩm: Tác phẩm A không chỉ là một câu chuyện về ... (chủ đề) mà còn chứa đựng ... (triết lý, giá trị nhân văn sâu sắc).

 • Liên hệ với tác phẩm cùng đề tài: Tác phẩm A gợi nhớ đến ... (tác phẩm khác có cùng chủ đề, giúp nhấn mạnh luận điểm).

 • Liên hệ với cuộc sống: Những tư tưởng, giá trị trong tác phẩm vẫn còn nguyên vẹn khi đặt trong bối cảnh ... (hiện tại, thực tế xã hội ngày nay).

🌿 Ví dụ (liên hệ với tác phẩm khác cùng đề tài về số phận người phụ nữ)TTKh

 Nếu người đàn bà hàng chài trong "Chiếc thuyền ngoài xa "chấp nhận đau khổ để con mình có một mái nhà, thì chị Dậu trong "Tắt đèn "lại vùng lên phản kháng, bảo vệ con bằng tất cả sức mạnh của mình. Cả hai đều là những người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đều chịu đựng cay đắng, nhưng một người chọn nhẫn nhịn, một người chọn phản kháng – tất cả đều thể hiện một hiện thực nghiệt ngã: Phụ nữ, dù mạnh mẽ hay cam chịu, vẫn là những người chịu nhiều thiệt thòi nhất trong xã hội cũ.

🪭III. KẾT BÀI 

🔹 Cách 1: Tổng kết giá trị tác phẩm

 Tác phẩm A của nhà văn B không chỉ đơn thuần là ... (một câu chuyện về số phận con người), mà còn là ... (một tác phẩm chứa đựng giá trị tư tưởng sâu sắc, một áng văn giàu tính nghệ thuật).

🔹 Cách 2: Liên hệ với cuộc sống, tạo ấn tượng

 Văn học không chỉ để ca ngợi cái đẹp, mà còn để soi chiếu những góc tối của con người. A của B chính là một tác phẩm như thế – một câu chuyện tưởng chừng khép lại nhưng dư âm của nó vẫn khiến ta trăn trở về ... (những giá trị chưa bao giờ cũ).TTKh

🔹 Cách 3: Khẳng định sức sống của tác phẩm

 Dù thời gian có trôi qua, tác phẩm A vẫn giữ nguyên giá trị, bởi lẽ nó không chỉ phản ánh ... (một góc nhìn quá khứ) mà còn mang đến ... (một triết lý sống chưa bao giờ lỗi thời). Đọc tác phẩm ấy, ta không chỉ hiểu về ... (nhân vật), mà còn thấu hiểu hơn chính mình.

___________________________ 

THAM KHẢO 2 

I. Cách viết mở bài

Yêu cầu: Tác giả + Tác phẩm+ Yêu cầu đề (PT nhân vật, tình huống...(Nếu có)

Các cách viết mở bài (Chỉ viết 1 câu văn ngắn)

Cách 1: Nhà phê bình văn học G.Jung từng viết "Từ sự không thỏa mãn với đương thời, nỗi buồn sáng tạo dẫn đưa nghệ sĩ đi vào bề sâu cho tới khi nó tìm thấy trong vô thức mình cái nguyên tượng có khả năng bù đắp lại cao nhất sự tổn thất và què quặt của tinh thần hiện đại", và trong tác phẩm... nhà văn/nhà thơ đã để cái nguyên tượng ấy sống dậy mạnh mẽ trong những trang văn của mình.

Cách 2: "Nhà văn/nhà thơ.. đã từng tâm sự: ... Và đó là lí do để... ra đời với tất cả những thương quý của... và cả những ánh ngời trên trang sách."

Cách 3: Văn học như một thiên thần, nó mang sứ mệnh che chở và bảo vệ con người. Trong tác phẩm ......, nhà văn... đã để ngòi bút tinh tế của mình thực hiện trọn vẹn sứ mệnh cao cả đó qua hình tượng nhân vật... thật ấn tượng.

Ví dụ: Văn học như một thiên thần, nó mang sứ mệnh che chở và bảo vệ con người. Trong tác phẩm "Chở con đi học" nhà văn "Nguyễn Kim Châu" đã để ngòi bút tinh tế của mình thực hiện trọn vẹn sứ mệnh cao cả đó qua hình tượng nhân vật người cha thật ấn tượng.

II. Cách viết thân bài

1. Yêu cầu: Thân bài phải có hệ thống luận điểm rõ ràng, đầy đủ 3 luận điểm chính:

+ LĐ 1: Phân tích nội dung (Bám sát vào bố cục, mỗi nội dung được chia trong bố cục ta căn cứ là một luận cứ để phân tích)

+ LĐ 2: Phân tích nghệ thuật (Bám sát đặc điểm thể loại)

+ LĐ 3: Đánh giá (1 đoạn văn)

⇒ Thân đoạn gồm nhiều câu văn, mỗi câu làm rõ một ý nhất định về nội dung hoặc nghệ thuật.

2. Cách viết:

Phương pháp viết LĐ 1: Phân tích, làm sáng tỏ giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật (Nên phân tích theo diến biến truyện bám vào cốt truyện)

Nội dung: Phân tích nội dung chính, phân tích từng hình ảnh, chi tiết trong trong truyện ngắn từ (Nên phân tích từng câu, từng hình ảnh một theo thứ tự xuất hiện theo bố cục để không bị xót ý, bám sát chi tiết để diễn giải, đánh giá).

Ví dụ: Khi phân tích truyện ngắn "Chở con đi học" ta bám sát vào các từ ngữ, chi tiết để phân tích, làm nổi bật nội dung truyện

⇒ Nội dung: Đoạn văn nói về tình cảm và sự hi sinh của người cha dành cho con suốt cuộc đời.   

⇒ Nghệ thuật: Tình huống truyện nhẹ nhàng, ngôn ngữ gần gũi, xây dựng hình ảnh người cha mang bóng dáng thân thuộc của người cha trong trái tim chúng ta.

Đoạn mẫu:   

Có ai nói hết được nhớ thương, ghi lại trọn vẹn đủ đầy yêu mến, gom góp chặt chẽ công lao của đấng sinh thành đã dành cho mình trong suốt quãng đời khôn lớn bằng tình yêu thương. Ấy vậy mà, trong kỉ niệm của nhân vật tôi, anh nhớ hết tất cả từng kí ức nhỏ bé khi có cha bên mình, như muốn níu giữ thật lâu khoảnh khắc có cha trên hành trình đã đi. Chẳng vậy mà, ngòi bút tiếp tục đưa theo dòng chảy của bao nhung nhớ khi con vào cấp hai, xe Cub tồi tàn ngày xưa giờ đã tựa chú ngựa già mệt mỏi, yếu ớt "tuần nào cũng phải đem đến sửa hai, ba lần". Con đường đi học giờ xa hơn nhưng cha vẫn thế, nhẹ nhàng, lặng lẽ song hành, tuy không còn "đón con sớm nhất mà có khi trễ, rất trẽ vì thỉnh thoảng xe xì vỏ, nghẹt xăng..." mà ba thì vẫn yêu thương con vẹn nguyên như ngày mới chào đời, sẵn sàng "lội bì bõm trong nước, đẩy xe len trong dòng người" để con được bình an ngồi trên xe trong ấm áp. Rồi những năm tháng gắn với chiếc xe máy cà tàng hôm nào cũng qua, con bước cấp ba, lên đại học cha vẫn vững vàng "Trong tiếng mưa, tiếng còi chói tai, tiếng máy xe gầm rú, tiếng cãi vã, hò hét xô bồ giữa đám khói bụi, giữa những ngã tư, ngã năm ùn ứ người và xe giờ cao điểm", để giờ đây ba lắng nghe con "nói đủ chuyện trên đời: chuyện nhà, chuyện trường, chuyện thầy cô, bè bạn..." như một người tri kỉ lặng lẽ, chẳng cần hồi đáp. Nếu trên dòng đời vội vã, thăm thẳm thời gian trôi qua chẳng có điểm dừng bạn chưa từng một lần cảm ơn cha, thì hãy một lần lắng nghe câu chuyện mở ra từ "Ba chở con đi học" để thấy từng cử chỉ nhỏ bé mà người ba đã gieo vào trái tim con mỗi ngày, rồi khi đã đủ cất cánh bây trên bầu trời của riêng mình chàng trai ấy vẫn nhớ như in sự cẩn thânh, chu đáo nơi "cốc nước mía" ngọt ngào ngày thi trong dáng tất tả của người cha đầy âm yếm. Tình yêu thương ấy rộng lớn hơn biển sâu, cao vượt dãy núi dài nuôi dưỡng con trở thành một vì sao rực rỡ, sáng chói giữa đời, vậy mà ngay cả khi đã đủ rộng dài, khôn lớn rời xa vòng tay ấm, không còn là đứa trẻ của năm nào, cha vẫn đau đáu nhớ thương con trong giấc ngủ vẫn chợt giật mình "hoảng hốt vì hình như đã thức dậy trễ giờ đưa con đi học", chẳng nói thành lời, người cha già ấy "bấm bụng đem chiếc Dream lên Sài Gòn cho con đỡ chân". Chỉ bằng vài chi tiết, tình huống truyện nhẹ nhàng, ngôn ngữ gần gũi việc làm giản dị ấy thôi mà sao trang giấy tràn ngập điều kì diệu, thiêng liêng, cao cả đến thế khiến mỗi người như cúi đầu mà thầm cất lời cảm ơn cha, cảm ơn bao lo toan đấng sinh thành đã dành cả thanh xuân để đánh đổi một cuộc đời bình yên nơi này cho ta. 

 (Màu đỏ: từ trong truyện ngắn được tách ra phân tích, Màu xanh than: phân tích ý nghĩa nội dung của các hình ảnh trong truyện, màu xanh lá cây: Nghệ thuật).

Phương pháp viết LĐ 2: Viết luận điểm đánh giá

- Yêu cầu: Đánh giá tổng quan về vấn đề nghị luận, phạm vi phân tích và mở rộng nêu ra là những cảm nhận, đánh giá cá nhân về tác giả, tác phẩm về nội dung và nghệ thuật.( Không gộp với kết bài)

- Trình từ viết: 

- Nội dung: Khẳng định nội dung chính mà đề bài yêu cầu làm rõ (vấn đề nghị luận).

- Nghệ thuật: Khẳng định những đặc sắc nghệ thuật của dẫn chứng đã phân tích (nên đưa ra những dẫn chứng cụ thể cho những đặc sắc nghệ thuật đó). Đánh giá về tình huống truyện, cách dẫn dắt, miêu tả tâm lí nhân vật, ngôn ngữ...

- Nêu nhận định hoặc liên hệ mở rộng với các tác phẩm khác cùng đề tài hoặc cùng giai đoạn sáng tác (nếu có)

Ví dụ: Phân tích tác phẩm "Chở con đi học"- Nguyễn Kim Châu ta liên hệ với hình ảnh nhân vật "Lão Hạc" của Nam Cao: 

      Nếu trên dòng đời vội vã, thăm thẳm thời gian trôi qua chẳng có điểm dừng bạn chưa từng một lần cảm ơn cha, thì hãy một lần lắng nghe câu chuyện mở ra từ "Ba chở con đi học" để thấy từng cử chỉ nhỏ bé mà người ba đã gieo vào trái tim con mỗi ngày, rồi khi đã đủ cất cánh bây trên bầu trời của riêng mình chàng trai ấy vẫn nhớ như in sự cẩn thânh, chu đáo nơi "cốc nước mía" ngọt ngào ngày thi trong dáng tất tả của người cha đầy âm yếm, hình ảnh dung dị ấy khiến ta nhớ tới nhân vật Lão Hạc trong tác phẩm mà nhà văn Nam Cao đã khắc hoạ, khi cả một đời sẵn sàng hi sinh tất cả về con, dù phải đánh đổi bằng mạng sống của bản thân mình vì con.

III. Cách viết kết bài 

Yêu cầu: Kết bài = Tổng kết lại vấn đề nghị luận và phạm vi phân tích + Liên hệ, mở rộng.

Các đoạn mẫu:

Cách 1: Như vậy, tác phẩm B của nhà văn A đã giúp người đọc cảm nhận được bài học mang giá trị sâu sắc, để rồi dù đã khép lại, nhưng giá trị của nó sẽ còn tồn tại mãi với thời gian.

Cách 2: Khép lại những trang văn ấy, trong lòng bạn đọc vẫn bồi hồi bao cảm xúc bởi những cảm xúc được tác giả gieo vào lòng chúng ta không chỉ tồn tại cho hôm nay mà còn mãi mai sau về , đó chính điều đó đã tạo nên sức sống bất diệt cho tác phẩm A, cho nhà văn A trong nền văn chương rộng lớn, vĩ đại này.

Ví dụ: Khép lại những trang văn ấy, trong lòng bạn đọc vẫn bồi hồi bao cảm xúc bởi những cảm xúc được tác giả gieo vào lòng chúng ta không chỉ tồn tại cho hôm nay mà còn mãi mai sau về , đó chính điều đó đã tạo nên sức sống bất diệt cho tác phẩm "Chở con đi học", cho nhà văn Nguyễn Kim Châu trong nền văn chương rộng lớn, vĩ đại này.