Trần Thủ Huy vốn là một trang nam nhi tuấn tú và dũng mãnh. Lúc gặp người bị nạn, Thủ Huy đã ra tay cứu giúp. Không ngờ người đó lại là vị thái tử nhà Lý, tên là Lý Long Xưởng, con vua Lý Anh tông. Thái tử mang ơn, đã kết tình huynh đệ với Thủ Huy.

Là người giỏi võ nghệ và có tài thao lược, Trần Thủ Huy đã có công lớn, dẹp loạn trừ gian trong hoàng tộc nhà Lý, nên được nhà vua gả công chúa Đoan Nghi, ông trở thành vị phò mã tài ba của triều đình.

Thế nhưng, sau này nghe theo lời gièm pha, nhà vua đã bắt Trần Thủ Huy và công chúa Đoan Nghi đi sứ phương xa, tận đến nước Kim, nước Liêu (thuộc Mông Cổ ngày nay). Đường xá xa xôi, trên một bến đò, công chúa Đoan Nghi trở dạ, sinh được một bé trai, công chúa muốn đặt tên cho con trai có chữ "đò" để ghi nhớ sự kiện này. Trần Thủ Huy liền đặt tên cho con là "Độ" có nghĩa là "bến đò". Từ đó đứa trẻ được mang tên là Trần Thủ Độ.

Trần Thủ Độ lớn lên nơi thảo nguyên Mông Cổ, nên bị ảnh hưởng bởi văn hóa vùng thảo nguyên. Sau này, sứ giả nhà Lý đến Mông Cổ đón phò mã và công chúa về, nhưng Trần Thủ Huy thấy nhà Lý bội bạc với mình, nên quyết định không trở về nữa. Vậy là công chúa Đoan Nghi mang theo con là Trần Thủ Độ trở về Đại Việt.

Bất hạnh thay, công chúa Đoan Nghi qua đời trên đường trở về. Đến Đại Việt, Trần Thủ Độ ở với bác của mình là Trần Lý. Đến thời điểm này, các sử liệu mới đề cập về Trần Thủ Độ, các giai đoạn tuổi thơ khi ông ở Mông Cổ thì nhiều sách sử đều không hề nhắc đến.

Lớn lên ở nơi thảo nguyên, văn hóa Mông Cổ đã ăn sâu vào nếp nghĩ của Trần Thủ Độ.

Chính vì thế mà ông có những quyết định hết sức khó hiểu, thậm chí trái với đạo lý. Sau này, Trần Thủ Độ bị các nhà sử học kịch liệt phê phán. Không ai biết rằng đó là do ảnh hưởng văn hóa Mông Cổ mà ông đã trải qua từ thở nhỏ.

****************

Ở Hải ấp, tỉnh Thái Bình

– Dung! Về nhà đi em! Cha em gọi kìa. Trần Thủ Độ đứng trên bờ kêu lớn

Trần Thị Dung đang lặn xuống ao bắt cá thì bơi lên bờ. Thị Dung vừa chạy về phía Thủ Độ vừa cầm con cá đang vùng vẫy, người ướt sũng, mặt tươi tắn.

– Đàn bà con gái gì mà đi lặn sông lặn biển bắt cá thế này? Ướt hết cả người rồi. Thủ Độ vừa nói vừa choàng khăn cho Thị Dung không bị lạnh.

– Ơ hay cái anh này, con gái thì sao? Bộ không được đi lặn bắt cá hả? Bộ làm con gái thì chỉ được ở nhà thôi hả? Thị Dung vừa nhõng nhẽo vừa bướng bỉnh trả lời

– Chịu, anh hết nói nổi với em rồi!

****************

Cả hai về nhà

– Cái con này, mày đi đâu mà người ướt sũng thế hả? Trần Lý tức giận quát

– Dạ, con đi bắt cá. Trần Thị Dung cầm con cá mới bắt lúc nãy giơ lên

– Mày là đồ hư đốn! Tao không có đứa con gái như mày. Đàn bà con gái mà đi lặn ao lặn bể, ướt sũng cả người thì còn ra thể thống gì? Mày ra xuống sông mà mày ở, đừng về nhà tao nữa. Trần Lý vừa tức giận vừa đuổi Thị Dung đi

– Hứ! Đúng là cái tư tưởng trọng nam khinh nữ mãi không hết, cổ hủ! Tôi sẽ chứng minh cho ông thấy nữ nhi cũng lập nên đại nghiệp. Nói xong, Trần Thị Dung tức giận bỏ ra khỏi nhà.

Cả nhà náo loạn, Trần Thừa và Trần Tự Khánh đang luyện võ sau nhà cũng nghe thấy tiếng cãi vả của em và cha mình chắc cũng đã quen. Hai cha con vốn xích mích, Trần Lý rất thương đứa con gái duy nhất này, gia đình toàn con trai cứng rắn, mạnh mẽ, chỉ mong có đứa con gái dịu dàng, thuỳ mị để xoa dịu nhưng Trần Thi Dung lại không khác gì đàn ông, quậy phá, cá tính. Tô Phong – vợ Trần Lý, mẹ của Trần Thừa, Trần Tự Khánh, Trần Thị Dung, bà vội chạy ra khuyên chồng bớt giận. Trần Lý hất bà ra:

– Xem như tôi không có đứa con gái này, từ bây giờ bà bỏ hết đồ của nó đi cho tôi. Nó có về thì đuổi nó đi cho tôi

– Dung! Dung! Thủ Độ vội vàng đuổi theo Thị Dung....