Tôi từng nghe một câu thế này: "Tiền không mua được hạnh phúc, nhưng không có tiền thì chắc chắn bất hạnh."

Thật ra, câu đó chẳng có gì mới, chỉ là một phiên bản khác của những câu châm ngôn cũ rích về tiền bạc. Nhưng càng lớn lên, tôi càng thấy nó đúng một cách tàn nhẫn.

Tiền không phải là tất cả, nhưng mọi thứ trên đời này đều cần tiền. Người ta có thể mơ về tình yêu, về tự do, về những chuyến du lịch xa xỉ hay một căn nhà bên biển—nhưng trước tiên, hãy kiểm tra xem tài khoản của bạn có đủ không đã.

Có lần, tôi ghé một quán cà phê nhỏ, nơi những chiếc bàn gỗ đã xước màu vì thời gian. Bên cạnh tôi là một đôi trẻ, trông chừng ngoài hai mươi, có lẽ là sinh viên.

— Chừng nào mình có tiền, mình sẽ đi Đà Lạt nhé.

— Ừ. Nhưng chừng nào mới có tiền?

Cả hai bật cười, nhưng tôi thấy trong mắt họ có gì đó chùng xuống.

Họ đang yêu nhau. Nhưng tình yêu không trả tiền thuê nhà, cũng không thanh toán nổi một bữa ăn sang trọng vào ngày cuối tuần. Có lẽ họ sẽ cố gắng tiết kiệm, bớt một ly trà sữa, một buổi xem phim, để dành cho một chuyến đi xa. Nhưng trong lúc họ gom góp từng đồng, vẫn có những kẻ chỉ cần búng tay là có thể bay đến Paris ngay ngày mai.

Cuộc sống này vốn dĩ không công bằng.

Một người bạn của tôi từng nói:

— Tao chỉ ước có đủ tiền để không phải lo nghĩ gì nữa.

Tôi bật cười:

— Bao nhiêu mới gọi là đủ?

Cậu ấy im lặng.

Không ai biết "đủ" là bao nhiêu. Hồi nhỏ, tôi nghĩ chỉ cần có tiền để mua những món đồ mình thích là đủ. Lớn hơn một chút, tôi nhận ra tiền còn dùng để trả hóa đơn, chữa bệnh, nuôi sống cả một gia đình. Và rồi, tôi thấy những người có hàng tỷ đồng trong tài khoản vẫn lao vào kiếm tiền như thể họ chưa từng có gì cả.

Có vẻ như, càng có nhiều tiền, người ta càng thấy thiếu.

Một buổi tối, tôi đứng trước cửa hàng tiện lợi, nơi một người đàn ông trung niên đang lật đi lật lại tờ tiền trong tay.

— Cô ơi, có gói mì nào rẻ hơn không?

Nhân viên cửa hàng lắc đầu. Người đàn ông thở dài, bỏ gói mì xuống kệ, rồi lặng lẽ rời đi.

Tôi nhìn theo ông, tự hỏi, ở tuổi này, đáng lẽ ông nên ngồi đâu đó nhâm nhi ly cà phê nóng, kể những câu chuyện cũ với bạn bè. Nhưng không, ông đang đứng giữa một cửa hàng tiện lợi, cân nhắc giữa một gói mì vài nghìn đồng và một chiếc bụng đói.

Tiền không phải tất cả, nhưng thiếu tiền thì tất cả đều trở nên khó khăn.

Chúng ta hay nói về những giấc mơ, nhưng rất ít người dám thừa nhận rằng, để biến giấc mơ thành hiện thực, điều đầu tiên chúng ta cần chính là tiền.

Muốn theo đuổi đam mê? Bạn có tiền để sống trong lúc theo đuổi nó không?

Muốn đi thật xa? Bạn có đủ tiền để trả cho một chuyến đi không?

Muốn yêu một ai đó? Tình yêu có thể lãng mạn, nhưng cuối cùng vẫn cần tiền để cùng nhau xây dựng một cuộc sống.

Những bộ phim hay tiểu thuyết thường thích kể về những người dám đánh đổi tất cả để theo đuổi giấc mơ. Nhưng hiếm khi chúng kể về những người bỏ giấc mơ lại phía sau vì họ không đủ khả năng để theo đuổi nó.

Và thật buồn cười, đôi khi ta không từ bỏ vì ta muốn thế, mà vì cái ví của ta bắt ta phải làm thế.

Tôi không nói rằng tiền là tất cả. Nhưng nếu bạn nghĩ tiền không quan trọng, có lẽ bạn chưa từng thật sự thiếu tiền.

Tôi cũng không tin vào những câu nói kiểu "chỉ cần bạn cố gắng, bạn sẽ giàu có." Không phải ai cũng có khởi đầu giống nhau, không phải ai cũng có cơ hội để "cố gắng." Và quan trọng hơn hết, không phải ai cũng chiến thắng chỉ nhờ làm việc chăm chỉ.

Cuộc sống không giống một cuốn sách self-help dạy ta cách làm giàu. Cuộc sống thực tế hơn, tàn nhẫn hơn, và đôi khi, bất kể bạn có cố gắng thế nào, bạn vẫn chỉ là một người đứng trước kệ hàng, đắn đo giữa một gói mì và một túi bánh mì đã giảm giá.

Vậy nên, nếu bạn đang có tiền trong túi, dù ít hay nhiều, hãy trân trọng nó. Nếu bạn đủ khả năng để mua một tách cà phê mà không cần nghĩ ngợi, hãy tận hưởng nó. Và nếu một ngày nào đó bạn có nhiều hơn những gì mình cần, đừng quên rằng ngoài kia vẫn có những người đang cố gắng chỉ để có một bữa ăn no.

Tiền không mua được hạnh phúc. Nhưng nếu có thể, tôi vẫn muốn có đủ tiền để không phải lựa chọn giữa hạnh phúc và sự sinh tồn.