trái phiếu

1. Khái niệm:TP là một loại CK quy định nghĩa vụ của ng PH (người vay tiền) phải trả cho người nắm giữ CK (người cho vay) một khoản tiền xđịnh, thường là trong những khoảng tgian cụ thể, và phải hoàn trả khoản cho vay ban đầu khi nó đáo hạn.

2. Đặc điểm:

a. Một trái phiếu thông thường có ba đặc trưng chính:+ Mệnh giá.+ Lãi suất định kỳ (coupon)+ Thời hạn.

b. TP thể hiện quan hệ chủ nợ - con nợ giữa ng PH và ng đtư .

PHTP là đi vay vốn. Mua TP là cho người PH vay vốn và như vậy, trái chủ là chủ nợ của người PH. Là chủ nợ, người nắm giữ TP có quyền đòi các khoản ttoán theo cam kết về klượng và t.hạn, song không có quyền tgia vào những vấn đề của bên PH.

c. L/suất của các TP rất khác nhau, được qđịnh bởi các ytố:

C/cầu vốn trên ttrường tín dụng. Lượng ccầu vốn đó lại tuỳ thuộc vào chu kỳ ktế, động thái csách của NHTW, mức độ thâm hụt NS của CP và p.thức tài trợ thâm hụt đó.

Mức rủi ro của mỗi nhà PH và của từng đợt PH. Cấu trúc rủi ro của lsuất sẽ qđịnh lsuất của mỗi TP. Rủi ro càng lớn, lsuất càng cao.

Thời gian đáo hạn của TP. Nếu các TP có mức rủi ro như nhau, nhìn chung thời gian đáo hạn càng dài thì lsuất càng cao.

3. Phân loại

3.1. Căn cứ vào việc có ghi danh hay không:

- TP vô danh: là TP không mang tên trái chủ, cả trên chứng chỉ cũng như trên sổ sách của người PH. Những phiếu trả lãi đính theo tờ chứng chỉ, và khi đến hạn trả lãi, người giữ trái phiếu chỉ việc xé ra và mang tới NH nhận lãi. Khi TP đáo hạn, người nắm giữ nó mang chứng chỉ tới NH để nhận lại khoản cho vay.

- TP ghi danh: là loại TP có ghi tên và đchỉ của trái chủ, trên chứng chỉ và trên sổ của người PH. Hình thức gdanh có thể chỉ thiện cho phần vốn gốc, cũng có thể là gdanh toàn bộ, cả gốc lẫn lãi. Dạng gdanh toàn bộ mà đang ngày càng pbiến là hình thức ghi sổ. TP ghi sổ hoàn toàn ko có dạng vật chất, quyền shữu được xác nhận bằng việc lưu giữ tên và địchỉ của chủ sở hữu trên mtính.

3.2. Căn cứ vào đối tượng PHTP đó:

TPCP: là những TP do CP p.hành nhằm mđ bù đắp thâm hụt NS, tài trợ cho các ctrình công ích, ou làm công cụ điều tiết tiền tệ.

TPCP là loại CK ko có rủi ro ttoán và cũng là loại TP có tính tkhoản cao. Do đđiểm đó, l/s của TPCP được xem là l/s chuẩn để làm căn cứ ấn định l/s của các ccụ nợ khác có cùng kỳ hạn.

TP công trình: là loại TP được PH để huy động vốn cho những mđích cụ thể, thường là để xd những ctrình cơ sở htầng hay ctrình plợi ccộng. TP này có thể do CPTW hoặc chquyền đphương PH.

TP cty: là các TP do các cty PH để vay vốn dài hạn. TPCT có đđiểm chung sau:

Trái chủ được trả lãi định kỳ và trả gốc khi đáo hạn, song không được tham dự vào các qđịnh của cty. Nhưng cũng có loại trái phiếu ko được trả lãi định kỳ, ng mua được mua dưới mệnh giá và khi đáo hạn được nhận lại mệnh giá.

Khi cty giải thể hoặc t/lý, TP được ưu tiên t.toán trước các cổ phiếu.

Có những điều kiện cụ thể kèm theo, hoặc nhiều hình thức đảm bảo cho khoản vay.

TPCT bao gồm những loại sau:

TP có đảm bảo: là TP được đbảo = những tsản thế chấp cụ thể, thường là BĐS và các thiết bị. Ng nắm giữ TP này được bvệ ở một mức độ cao trong t.hợp cty p/sản, vì họ có quyền đòi nợ đối với một tsản cụ thể.

TP ko bảo đảm:TP tín chấp ko được đbảo = tsản mà được đbảo bằng tín chấp của cty. Nếu cty bị psản, những trái chủ của tp này được gquyết qlợi sau các trái chủ có bđảm, nhưng trước cổ động.

Các TP tín chấp có thể chuyển đổi cho phép trái chủ được quyền chuyển TP thành CP thường của cty p.hành. Tuỳ theo QĐ, việc chuyển đổi có thể được t/hành vào bất cứ thời điểm nào, hoặc chỉ vào những thời điểm cụ thể xđịnh.

Ngoài những đđiểm trên, mỗi đợt TP được PH có thể được gắn kèm theo những đặc tính riêng khác nữa nhằm đáp ứng ncầu cụ thể của một bên nào đó. Cụ thể là:

- TP có thể mua lại cho phép người p.hành mua lại CK trước khi đáo hạn khi thấy cần thiết. Đặc tính này có lợi cho người PH song lại bất lợi cho người đtư, nên loại TP này có thể có lsuất cao hơn so với những TP khác có cùng thời hạn.

- TP có thể bán lại: cho phép người nắm giữ TP được quyền bán lại cho bên PH trước khi trái phiếu đáo hạn. Quyền chủ động trong trường hợp này thuộc về nhà đtư, do đó lsuất của TP này có thể thấp hơn so với những TP khác có cùng thời hạn.

- TP có thể chuyển đổi cho phép người nắm giữ nó có thể chuyển đổi TP thành CP thường, tức là thay đổi tư cách từ người chủ nợ trở thành người chủ sở hữu của cty. Loại TP này thuộc vào nhóm hhoá CK có thể chuyển đổi được.

4. Lợi ích của đầu tư qua trái phiếu:

- Dù làm ăn thua lỗ, cty vẫn phải trả đủ tiền lãi, ko cắt giảm hoặc bỏ như CP. Nếu cty ngừng hđộng, th/lý ts, trái chủ được trả tiền trước người có cổ phần ưu đãi và cổ phần thông thường. Nhưng nếu cty có lợi nhuận cao, cty có thể chia thêm cổ tức cho người có cổ phần, thì trái chủ vẫn chỉ được hưởng ở mức đã định.

- TP có loại được miễn thuế thu nhập (TPCP, TP cquyền đphương). Đối với những ng có thu nhập cao, mua trái phiếu trên vẫn có lợi.

- TP trên ttrường thứ cấp có giá lên xuống đối nghịch với lsuất t.trường. Nếu biết tính toán phân tích để thực hiện mua bán thì vẫn có lợi.

5. Bất lợi khi đầu tư TP:

- Khi nhận được tiền lãi phải lo đầu tư số tiền đó vì rất ít cty có chương trình tái đầu tư tiền lãi TP. Trong khi đó, nhiều cty có ctrình tái đầu tư cổ tức. CĐ có thể mua thêm cổ phần được miễn sở phí, và có khi còn được mua cổ phần với giá rẻ hơn giá ttrường.

- Giá TP cty cũng biến động khá mạnh trên tt: khi ls tt lên cao hơn ls TP thì giá TP sẽ hạ.

Khi cơ quan đánh giá xloại DN đánh giá cty PH từ loại 3A xuống 2A ou xuống 3B thì giá TP cũng sẽ bị hạ. Hoặc khi có sự mất mát ttrường, vỡ nợ... thì giá tphiếu cũng sẽ bị hạ.Và giá tp cũng sẽ giảm đi khi có ít người mua.

6. Khi đầu tư trái phiếu cần chú ý gì?

Trước khi mua TP cần tìm hiểu 2 điều: chiều hướng lên xuống của lsvà uy tín của cty PH

Nên mua TP lúc ls đang ở thời điểm cao nhất và đang trên đà giảm dần. Và nên mua TP dài hạn để có thể được hưởng lsuất cao trong một tgian dài. Ngược lại, lúc lãi suất đang ở mức thấp nhất và bắt đầu tăng, nên bán TP dài hạn đi để mua vào TP trung hạn.