Câu 16: Anh chị hãy phân tích tư tưởng HCM về con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam ?
a. Tính tất yếu vủa CNXH ở VN
Nhận thức về chủ nghĩa xã hội , HCM đã trình bày 1 cách tổng quát . Chủ nghĩa xh là gì ?
Người trả lời : Chủ nghĩa xã hội là xã hội ngày càng tiến , vật chất ngày càng tăng và tinh thần ngày càng tốt . Nói 1 cách cụ thể là : chủ nghĩa xh là phải làm cho mọi người dân được ấm no , hp và học hành tiến bộ .
HCM đã tiếp thu , vận dụng sáng tạo lý luận Mác về sự phát triển tất yếu của loài người theo các hình thái kt-xh, quan điểm của HCM là : tiến lên chủ nghĩa xh là bước phát triển tất yếu ở VN sau khi nước nhà đã giành được độc lập theo con đường cách mạng vô sản .mục tiêu giải phóng dân tộc theo con đường CM vô sản mà HCMđã lựa chọn cho dân tộc VN là nước được độc lập , nhân dân được hưởng cs ấm no , tự do ,hạnh phúc , tức là sau khi dành được độc lập dân tộc , nhân dân ta sẽ xd xh mới , xh chủ nghĩa . Ngay từ đầu những năm 20 của TK XX , khi đã tin theo lý luận về chủ nghĩa cộng sản khoa học của chủ nghĩa chủ nghĩa Mác-Lenin,HCM đã khẳng định rằng :”Chỉ có chủ nghĩa cộng sản mới cứu nhân loại , đem lại cho mọi người không phân biệt chủng tộc và nguồn gốc sự tự do , bình đẳng , bác ái , đoàn kết , ấm no trên quả đất , việc làm cho người và vì con người , niềm vui , hòa bình hạnh phúc , nói tóm lại là nền cộng hòa TG chân chính , xóa bỏnhững biên giới tư bản chủ nghĩa cho đến nay chỉ là những vách tường dài ngăn cản những con người lao động trên TG hiểu nhau và yêu thương nhau”
b. Đặc trưng của CNXH ở VN
 Cách tiếp cận của HCM về CNXH
HCM tiếp thu lý luận về CNXH khoa học của lý luận Mác , trước hết là từ khát vọng dân tộc Việt Nam. HCM tiếp cận CNXH ở phương diện đạo đức , hướng tới giá trị nhân đạo , nhân văn , giải quyết tốt quan hệ giữa cá nhân với xh theo quan điểm của Mác và Ăngghen trong tuyên ngôn của Đảng Cộng Sản . HCM tiếp cận CNXH từ văn hóa . VĂn hóa trong xh VN có quan hệ biện chứng với chính trị , kt .
 Bản chất và đặc trưng tổng quát của CNXH
Theo nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác về chủ nghĩa xh , HCM có quan niệm như sau:
Tổng quát : chủ nghĩa cộng sản và CNXH bao gồm các mặt rất phong phú , hoàn chỉnh , trong đó có con người được phát triển toàn diện . Trên 1 số mặt nào đó : chính trị , kinh tế , văn hóa , xã hội , nhưng không tuyệt đối hóa từng mặt , hoặc tách riêng rẽ từng mặt mà cần đặt trong tổng thể chung .Xác định mục tiêu : vì lợi ích tổ quốc , của nd , nhằm nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nd .Xác định động lực : động lực của toàn dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Công sản VN . Đó là sức mạnh toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại .
Từ đó , HCM nhấn mạnh chủ yếu trên những điểm sau :
Đó là một chế độ chính trị do dân lao động làm chủ .Có nền kinh tế phát triển cao , gắn liền với sự phát triển của khoa học ,kỹ thuật , không còn người bóc lột người , xh phát triển cao về văn hóa , đạo đức . Các đặc trưng trên thể hiện 1 hệ thống giá trị vừa kế thừ các di sản của quá khứ , vừa được sáng tạo mới trong quá trình xd chủ nghĩa xh . CNXHlà hiện thân đỉnh cao của tiến trình tiến hóa lịch sử của nhân loại .
c. Quan điểm HCM về mục tiêu , động lực của CNXH ở XH .
 Mục tiêu
Mục tiêu chung : Độc lập tự do cho dân tộc , hạnh phúc cho nd .Mục tiêu cụ thể :
 Chính trị : chính trị do nd lao động làm chủ , Nhà nước của dân , do dân ,vì dân . Nhà nước có 2 chức năng , dân chủ với nd , chuyên chính với kẻ thù của nd .
 Kinh tế : xd nền kinh tế xh chủ nghĩa với công –nông-nghiệp hiện đại , khoa học – kỹ thuật tiên tiến , đời sống vật chất của nd ngày càng được cải thiện . Bên cạnh đó phát triển toàn diện cácngành như công nghiệp , nông nghiệp , thương nghiệp , trong đó “công nghiệp và nông nghiệp là 2 chân của nề KT nước nhà ”.
 Văn hóa –xã hội : văn hóa là mục tiêu cơ bản của CM xh chủ nghĩa . Phương châm xd nền vh mới là : dân tộc , khoa học , đại chúng . Vì thế , HCM đặt lên hàng đầu nhiêjm vụ của CM xh chủ nghĩa là đào tạo con người .
 Động lực
HCM xem xét động lực ở các phương tiện : vật chất và tinh thần , nội sinh và ngoại sinh . Động lực quan trọng và quyết định nhất là con người, là nd lao động mà nòng cốt là công –nông –trí –thức .HCM rất coi trọng động lực kt , phát triển kt , sản xuất kinh doanh , giải phóng mọi năng lực sx , làm cho mọi người , mọi nhà trở nên giàu có , ích quốc lọi dân , gắn liền kt với kỹ thuật , kt với xh .HCM cũng quan tâm  tới văn hóa , khoa học ,giáo dục , coi trọng là động lực tinh thần .Người nhận thấy sự lãnh đạo đúng  đắn của Đảng có quyết định đối với sự phát triển của xh. .Ngoài ra còn kết hợp với sức mạnh thời đại , tăng cường đoàn kết . Giữa nội lực và ngoại lực , HCM xđ , nội lực là quyết định , ngoại lực là rất quan trọng
d. Con đường , biện pháp quá độ lên CNXH ở VN
 Về thời kì quá độ lên CNXH ở VN
 Các nhà sáng lập CNXH khoa học nói về tính tất yếu của thời kỳ quá độ .
Lênin viết :“nếu phân tích tình hình chính trị hiện nay , chúng ta có thể nói rằng chúng ta đang ở  vào 1 thời kì quá độ trong thời kì quá độ”.Như vậy , theo quan điểm  của chủ nghĩa Mác có 2 con đường quá độ lên CNXH : 1 con đg quá độ trực tiếp lên CNXH từ những nước tư bản công nghiệp phát triển cao , 1 con đg phát triển ở những nước tiền tư bản chủ nghĩa , quá độ gián tiếp lên CNXH bỏ qua chế độ tư bản . Ở trg hợp sau chủ nghĩa Mác đã vạch rõ , nó chỉ có thể thực hiện được với điều kiện có sự giúp đỡ của 1 nước nông nghiệp tiên tiến đã làm CM xh chủ nghĩa thành công và phải có sự lãnh đạo của 1 chính Đảng vô sản kiên chì đưa đất nước theo con đường CNXH .
 Quan niệm HCM về thời kì quá độ lên CNXH  ở VN
Trước hết , Người đã lưu ý chúng ta cần nhận thức rõ tính quy luât chung và đặc điểm lịch sử cụ thể của mỗi nước khi bước và xd .Người đã chỉ ra những đạc điểm và mâu thuẫn của thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN .Sau 1954 miền Bắc nước ta bước vào thời kì quá độ trong bối cảnh quốc tế tương đối thuận lợi .. nhưng xuất pháp từ đặc điểm to lớn nhất là “từ 1 nước nông nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên CNXH k phải kinh qua giai đoạn đi lên Tư bản chủ nghĩa ”. Đặc điểm này đã thâu tóm đầy đủ những mâu thuẫn , khó khăn , phức tạp . Nó đặt ra hàng loạt các vấn đề lý luận và thực tế mà chúng ta cần nhận thức và giải đáp 1 cách đúng đắn tìm ra con đg với những hình thức , bước đi và cách làm phù hợp với đặc điểm đó .
Từ đặc điểm đó , HCM đã nhiều lần chỉ rõ : “ Tiến lên CNXH , k thể hiện sớm 1 chiều . Đó là cả 1 công tác tố tổ chức và giáo dục ”. Là “ gian nan , phức tạp hơn việc đánh  giặc”. “CNXH không thể làm mau được mà phải làm dần dần .”
Về độ dài của thời kì quá độ , xuất pháp từ mâu thuẫn của thời kì quá độ ở nước ta là mâu thuẫn giữa yêu cầu phải tiến lên xd 1 chế đọ mới co kt công nghiệp , nông nghiệp hiện đại , có văn hóa , khoa học tiên tiến với tình trạng lạc hậu kém phát triển lại đối phó với bao thế lực cản trở , phá hoại mục tiêu của chúng ta , Người nói : “ xd CNXH là 1 cuộc đấu tranh CM phức tạp , gian khổ và lâu dài ”, là cuộc biến đổi khó khăn nhất đặc sắc và sâu sắc nhất . Vì chúng ta phải xd 1 xh hoàn toàn mới xưa nay chưa từng có . Chúng ta phải thay đổi triệt để những nếp sống , thói quen  . Chúng ta phải thay đổi quan hệ sx cũ , xóa bỏ giai cấp bóc lột , xd quan hệ sx mới .. Người khẳng định lại : thời kì quá độ là 1 thời kì lịch sử lâu dài , đầy khó khăn . Về nhiệm vụ lịch sử của thời kì quá độ : Theo Bác là xd nề tảng cơ sở vật chất – kĩ thuật cho CNXH .
 Về bước đi và phương thức , biện pháp xây dựng CNXH ở VN
CNXH có mục tiêu , nguyên lý chung giống nhau , nhưng mỗi nước có đặc điểm lịch sử cụ thể khác nhau , nêu phương thức và biện pháp , bước đi , cách làm … CNXH không giống nhau .
 Về bước đi của thời kì quá độ
Thấm nhuần những chỉ dẫn của lê nin “ phải kiên nhẫn bắc những nhịp cầu nhỏ , vừa tầm , lựa chọn những giải pháp trung gian , quá độ ”. Tư tưởng chỉ đạo của HCM về bước đi của thời kì quá độ ở VN là phải qua nhiều bước . Về bước đi trong cải tạo nông nghiệp , bước đi phát triển công nghiệp . Người sớm đề phòng duy trì ý trí .
 Về bước đi và phương thức , biện pháp xd CNXH ở VN
Chủ nghĩa xh có mục tiêu, nguyên lý chung giống nhau , nhưng mỗi nước có đặc điểm lịch sử cụ thể khác nhau , nên phương thức , biện pháp,…CNXH k giống nhau .
 Về bước đi của thời kì quá độ
Thấm nhuần những chỉ dẫn của lênin “phải kiên nhẫn bắc những nhịp cầu nhỏ , vừa tầm , lựa chọn những giải pháp trung gian , quá độ”. Tư tưởng chỉ đạo của HCM về bước đi của thời kì quá độ ở VN là phải qua nhiều bước .Về bước đi trong phát triển công nghiệp : Người sớm đề phòng bệnh duy ý : mấy năm kháng chiến , ta chỉ có nông thôn , bây giờ mới có thành thị … nếu nuốn công nghiệp hóa gấp là chủ quan ..Ta cho nông nghiệp là quan trọng và ưu tiên , rồi đến tiểu thủ công nghiệp và công nghiệp nhẹ , sau mới đến công nghiệp nặng : “làm trái với Liên Xô cũng là mác xít ”.
 Về phương hướng , biện pháp, cách thức xd CNXH ở VN .
Người luôn nhắc nhở phải nêu cao tinh thần độc lập , tử chủ , sáng tạo , chống giáo điều, rập khuôn kinh nhiệm nước ngoài , phải suy nghĩ , tìm tòi , sáng tạo ra cách làm phù hợp với thực tiễn VN . Cụ thể :
Trong bước đi và cách đi làm CNXH ở Miền BẮc , phải thể hiện được sự kết hợp giữa 2 nhiệm vụ chiến lược của CM VN : “Xây dựng Miền Bắc , giải phóng (đầu bài)…”