​

Mùa đông choàng vòng tay buốt lạnh ôm lấy phố thị, giữa trời tuyết bay, nàng chòng chành trên chiếc kiệu, sắc đỏ chếnh choáng. Thầy lang bảo nàng bệnh vào tận tim, chẳng kham nổi cái lạnh của mùa đông tới, chàng liền lục lễ * chỉnh tề rước nàng về làm vợ. Nàng không sợ chết, chỉ thương chàng ngày tháng còn dài lại tự mang vào cái danh góa vợ vô duyên.

Trước phòng nàng có trồng một loài cây chẳng rõ tên, thân cây khẳng khiu, đông về trút lá, xuân sang lại nở hoa, trong sắc trắng lẫn một chút thắm tươi nhạt nhòa của sắc môi thiếu nữ. Hôm nọ, chàng chọn một nhành thật đẹp, đặt trên thư án trong phòng nàng, bên tai đỏ ửng chẳng biết vì trời lạnh hay vì tự thẹn với mình vì chẳng quen với những cữ chỉ yêu thương quá dỗi xa lạ ấy.

Cái oi nồng ngày hè như hong khô cả người nàng, làm nàng chẳng buồn dậy khỏi giường dù cả người cứ bức bối lạ lùng. Ngày nắng, đêm mưa, như cố ý dằn vặt tấm thân vốn chẳng thể nào gọi là khỏe mạnh của nàng. Đêm, nàng bân quơ, có khi hai người tách ra ngủ thì tốt hơn? Người nàng hăng nồng mùi thuốc, trơ gầy vì cơm nước không xuông, cứ thế chỉ làm khổ chàng. Chàng chẳng nói một lời, ôm nàng vào lòng, hôn lên khóe mi bằng bờ môi thoáng run rẩy. Nàng thở dài, số chàng thật khổ, ấy thế mà lại thương nàng.

Mưa tầm tã ngoài hiên, trút xuống nhân giang hết thảy phiền muộn của trời cao. Kẻ hầu tới lui, người thêm than vào chậu đồng, kẻ vội bưng chén thuốc chẳng biết đã là cữ thứ bao nhiêu trong ngày của nàng. Trên giường, nàng nắm lấy bàn tay chàng, bàn tay cầm bút chẳng có lấy một vết chai dầy, ngón tay gầy gầy, lòng bàn tay lại đầy đặn, nắm lấy tay nàng, vững chãi và đáng tin đến thế. Nàng cười, nói bằng giọng khào khào, bàn tay mình ấm thế, ngày sau có nắm lấy tay ai cũng sẽ làm người ta hạnh phúc. Đôi mắt chàng trĩu nặng ưu sầu, kề môi trên những ngón tay buốt lạnh của nàng, giọng đâu nghe như nghẹn ngào, không có ngày sau.​

Đêm, nhìn sợi bấc đèn cháy mòn, chẳng hiểu vì đâu, nàng lại tủi phận mình, nước mắt giọt ngắn, giọt dài,​

Rơi,

Rơi,

Rơi, ...​

Đông chẳng kịp về.​

Xử Thử (wikipedia): một trong 24 tiết khí theo lịch của các nước Trung Quốc, Việt Nam, Nhật Bản, Triều Tiên, thường bắt đầu vào khoảng ngày 23 hay 24 tháng 8 dương lịch, . Ý nghĩa của tiết khí này, đối với vùng Trung Hoa cổ đại, là hết nóng bức. Còn trong truyện, Xử thử ý chỉ mưa ngâu.

[*] lục lễ (wikipedia): Ảnh hưởng văn hóa Trung Quốc, hôn nhân của người Việt xưa có sáu lễ chính. Để tiến đến lễ cưới, hai gia đình phải thực hiện những lễ chính sau:

Lễ nạp thái: sau khi nghị hôn, nhà trai mang sang nhà gái một cặp "nhạn" để tỏ ý đã kén chọn ở nơi ấy.
Lễ vấn danh: là lễ do nhà trai sai người làm mối đến hỏi tên tuổi và ngày sinh tháng đẻ của người con gái.
Lễ nạp cát: lễ báo cho nhà gái biết rằng đã xem bói được quẻ tốt, nam nữ hợp tuổi nhau thì lấy được nhau, nếu tuổi xung khắc thì thôi.
Lễ nạp tệ (hay nạp trưng): là lễ nạp đồ sính lễ cho nhà gái, tang chứng cho sự hứa hôn chắc chắn.
Lễ thỉnh kỳ: là lễ xin định ngày giờ làm rước dâu tức lễ cưới. Và sau cùng là
Lễ thân nghinh (tức lễ rước dâu hay lễ cưới): đúng ngày giờ đã định, họ nhà trai mang lễ đến để rước dâu về.