**Kết quả trận Đông Phổ khiến cả châu Âu "câm nín"**. Chiến thắng này quá khó tin, không ai ngờ Phổ lại có thể lật ngược tình thế.

Nhiều "chuyên gia mồm mép" từng phân tích rằng việc mất Đông Phổ ban đầu chỉ là kế dụ địch vào sâu.

Nhưng thực tế, Phổ đã "dẫm lên vai Nga" để nổi danh. Thậm chí, chỉ huy trưởng Moltke cũng trở thành một trong những tướng lĩnh xuất sắc nhất thời đại.

Là người trong cuộc, Moltke không dám nhận công lao. Ông có thể thề với Chúa: tuyệt đối không có ý định từ bỏ Đông Phổ.

Thử nghĩ: thu lại Đông Phổ thì đã sao? Nhìn số dân còn lại mới thấy sự nghiêm trọng.

Sau khi tái chiếm, dân số Đông Phổ chỉ còn chưa đầy 80.000 người. Trước chiến tranh, con số này là hơn một triệu. Dù tính cả vài chục nghìn binh lính đang chiến đấu, tổng cộng cũng chỉ khoảng hơn 100.000.

Hơn 800.000 người mất tích – chết trong chiến乱, chạy sang thuộc địa Áo, hoặc "biến mất" một cách bí ẩn. Đối với Phổ, đây là tổn thất không thể bù đắp.

Dám đòi Áo trả lại dân sao? Vienna còn đang tính toán xem có nên đòi Silesia từ Nga không.

**Berlin** phải đưa ra lời giải thích, khẳng định không cố ý bỏ rơi Đông Phổ, đồng thời công bố kế hoạch phòng thủ từng được triển khai.

Tướng lĩnh phụ trách phòng thủ ven biển nhận toàn bộ trách nhiệm về thất thủ Đông Phổ, bị đưa ra tòa án quân sự.

Chính phủ cũng công bố tin dân Đông Phổ chạy sang thuộc địa Áo lánh nạn, mời giới tôn giáo làm chứng rằng đa số vẫn còn sống.

Vua Wilhelm I hứa hẹn: sau chiến tranh, chính phủ sẽ tài trợ đưa họ trở về.

Giới quý tộc quân sự cũng an ủi binh lính: trong thời chiến, Đông Phổ có thể lại thành chiến trường, tạm lánh nạn ở nước ngoài là vì an toàn của dân chúng.

Cuộc binh biến đến nhanh và đi cũng nhanh. Dù vậy, Wilhelm I vẫn phải đau đầu giải quyết hậu quả:

- **Tổn thất quân sự**: Trận Đông Phổ khiến Phổ mất 142.000 quân (74.000 tử trận, 38.000 tàn phế, 32.160 chết vì bệnh tật và tai nạn, 27.000 cần điều trị dài hạn).

- **Tổn thất dân sự**: Nga hải quân quấy phá ven biển, cộng với việc Áo "thừa nước đục thả câu", tổng thương vong dân thường gần một triệu.

Dù vậy, Wilhelm I vẫn tin tưởng: "Không có đối chiếu, không có tổn thương". Với Sa hoàng Nga làm "gương xấu", ông tin dân chúng sẽ chọn Phổ.

Chỉ cần đồng hóa trong 10-20 năm, những người mới này lại trở thành nền tảng của Vương quốc Phổ – như tổ tiên đã làm.

---

**Vấn đề then chốt** hiện tại là mở rộng chiến quả và kết thúc chiến tranh. Phổ quá nhỏ, buộc phải mở rộng.

Đã đắc tội với Nga, thêm vài phần cũng chẳng sao. Càng moi được nhiều "thịt" từ Nga, càng tốt cho Phổ.

Wilhelm I cười khổ: "Thủ tướng Frank, trận chiến đến nước này, nếu không có lợi ích đủ lớn, lấy gì trả lời với dân chúng?

Hơn nữa, sự ủng hộ của Anh không phải dễ nuốt. London muốn Phổ nuốt Baltic, không chỉ dừng ở lời nói.

Nếu không làm được, liệu Anh có tiếp tục ủng hộ? Đường sau này của Phổ sẽ đi về đâu?"

Từ đầu, Phổ chỉ là quân cờ trong tay các cường quốc. Không thể mất giá trị, nếu không sẽ thành "kỳ cựu bị vứt".

Frank – thủ tướng phản chiến – tái mặt, lảo đảo rời khỏi cung điện. Ông không biết rằng từ đầu, phe quân sự đã chiếm quyền chủ động.

---

**Kết luận**:

Chiến thắng Đông Phổ là con dao hai lưỡi. Nó vừa khẳng định vị thế của Phổ, vừa đẩy họ vào vòng xoáy phụ thuộc vào các cường quốc.

Wilhelm I hiểu rõ: dù không muốn, họ buộc phải tiếp tục "chết vật lộn" với Nga. Đây là định mệnh của một quốc gia nhỏ trong trò chơi quyền lực châu Âu.